سرطان گلو در اثر ویروس اچ پی وی + مراحل آن

اگر زیر 30 سال دارید، نیازی نیست نگران سرطان ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی باشید. هم اکنون واکسنی وجود دارد که می‌تواند از شش نوع سرطان مرتبط با این ویروس جلوگیری کند.

موارد سرطان گلو ناشی از HPV در مردان 40 ساله و بالاتر که قبل از واکسیناسیون مبتلا شده‌اند شدیداً افزایش یافته است.

خبر خوب این است که سرطان‌های گلو به علت HPV در صورت تشخیص زود هنگام به خوبی قابل درمان هستند.

ویروس اچ پی وی چیست؟

ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV یک ویروس کوچک RNA است که پوست و سطوح مرطوب بدن مثل دهان، واژن، دهانه رحم و مقعد را آلوده می‌کند.

بیش از 100 نوع مختلف ویروس HPV وجود دارد که رایج‌ترین انواع آن روی پوست قرار دارند و به صورت زگیل روی دست دیده می‌شوند.

برخی انواع HPV ناحیه تناسلی مردان و زنان را آلوده می‌کند. طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، اچ پی وی تناسلی شایع‌ترین عفونت آمیزشی از راه تماس جنسی در آمریکا و سراسر جهان است.

حداقل 40 نوع HPV وجود دارد که می‌توانند ناحیه تناسلی را درگیر کنند. برخی از انواع آن کم خطر هستند و زگیل ایجاد می‌کنند.

انواع پرخطر می‌توانند باعث بروز سرطان دهانه رحم یا انواع سرطان‌های دستگاه تناسلی شوند. همچنین ممکن است سبب بروز نوعی سرطان گلو به نام سرطان اوروفارنژیال شود که در حال تبدیل شدن به یک بیماری شایع در آمریکا و اروپا است.

در مورد ویروس اچ پی وی (اچ پی وی) بیشتر بخوانید

HPV رایج است اما برخی انواع آن سرطان‌زا هستند

تخمین زده می‌شود که 80 تا 90 درصد از افراد با فعالیت جنسی دارای عفونت HPV هستند یعنی ویروسی که باعث یکی از شایع‌ترین بیماری های مقاربتی می‌شود.

حدود 7 درصد از افراد به شکلی مبتلا می‌شوند که دهان تحت تاثیر قرار می‌گیرد و یک درصد هم دچار سویه‌های پاتوژنیک می‌شوند.

در بیشتر موارد، سیستم ایمنی ویروس را طی یک یا دو سال پاک می‌کند اما انواع 16 و 18 می‌توانند سال‌ها و حتی دهه‌ها قبل از تبدیل شدن سلول‌های پیش سرطانی به تومور، غیر فعال بمانند.

ویروس می‌تواند به عمق شکاف‌های لوزه‌ها نفوذ کند.

اچ پی وی چگونه باعث سرطان گلو می‌شود؟

ویروس HPV از طریق رابطه جنسی دهانی و بوسیدن، به دهان و حلق سرایت می‌کند. اوروفارنکس که شامل ناحیه پشت زبان و لوزه‌ها می‌شود، دارای سطحی ناهموار با شکاف‌های عمیق است که آن را به محیطی مناسب برای ماندن ویروس تبدیل می‌کند.

اگر بدن ویروس را پاک نکند سال‌ها در بدن خفته می‌ماند. در برخی موارد هم منجر به سرطان می‌شود.

وقتی این اتفاق می‌افتد، سرطان رشد تقریباً کندی دارد و ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا قابل توجه شود.

اکثر افراد تا زمان تبدیل شدن به توده در گردن متوجه آن نمی‌شوند. این بدان معناست که سرطان به غدد لنفاوی گسترش یافته است.

علاوه بر سرطان گلو، HPV باعث زگیل تناسلی و تعدادی سرطان دیگر هم می‌شود از جمله مقعد، دهانه رحم، آلت تناسلی، واژن و فرج.

بیشتر بخوانید : پاسخ به سوالات زگیل تناسلی که باید بدانید

خطر ابتلا به سرطان گلو مرتبط با HPV را کاهش دهید

تقریبا هر مرد و زن در طول زندگی خود به HPV آلوده می‌شود. اکثر مردم طی چند سال از وجود ویروس پاک می‌شوند و هرگز نمی‌دانند آن را داشتند.

از طریق اقدامات زیر می‌توانید از خود محافظت و از ابتلای فرد دیگر جلوگیری کنید:

دریافت واکسن اچ پی وی : همه مردان و زنان 9 تا 26 سال باید این واکسن را دریافت کنند. زمانی که در سنین 11 تا 12 سالگی واکسن زده شود بیشترین تاثیر را دارد.

مردان و زنان 27 تا 45 ساله واکسینه نشده هم می‌توانند واکسن HPV دریافت کنند و باید با پزشک در مورد مزایای واکسن صحبت کنند. این واکسن در بیماران مسن‌تر پیشگیرانه عمل می‌کند.

توجه به علائم : توده در گردن که بزرگ‌تر از انگور است را نادیده نگیرید. توده‌ها در گردن طبیعی نیستند. درد گوش به غیر از عفونت و دردی که در عرض دو هفته به درمان پاسخ نمی‌دهد نادیده نباید گرفته شود.

هرچه سرطان زودتر تشخیص داده شود شانس بهتری برای درمان موفقیت آمیز آن وجود دارد.

در حال حاضر هیچ آزمایش غربالگری خاصی برای تشخیص HPV در گلو وجود ندارد. اما واکسینه شدن در برابر ویروس و آگاهی از تغییرات بدن می‌تواند از فرد در برابر سرطان گلو مرتبط با اچ پی وی محافظت کند.

تعیین مراحل سرطان گلو

گام بعدی پس از تشخیص، مرحله‌بندی (Staging) نام دارد. پزشک نتایج همه آزمایشات را می‌گیرد و سرطان را طبق مرحله 1 – 2 – 3 – 4 طبقه‌بندی می‌کند.

برای تعیین مرحله از روش TNM استفاده می‌کنند:

• تومور (T- چقدر بزرگ است)
• گره (N- آیا سرطان به غدد لنفاوی گسترش یافته است)
• متاستاز (M- آیا سرطان در سایر نقاط بدن پخش شده است)

سرطان گلو در اثر ویروس اچ پی وی هم بسته به اینکه غدد لنفاوی طی جراحی برداشته شده‌اند یا خیر ارزیابی می‌شود.

اگر غدد لنفاوی برداشته نشده باشند (گاهی اوقات نمی‌توانند یا نیازی به برداشتن ندارند)، آنچه را که به عنوان مرحله‌بندی بالینی شناخته می‌شود دریافت خواهید کرد.

در صورت برنداشتن غدد لنفاوی، مرحله‌بندی آسیب شناختی انجام می‌شود.

مرحله‌بندی بالینی سرطان گلو به علت اچ پی وی

مرحله یک: تومور 4 سانتی متر یا کوچک‌تر است. اگر سرطان به علت غدد لنفاوی گسترش یافته باشد هیچ کدام از سرطان‌ها بزرگ‌تر از 6 سانتی‌متر نیست و تنها غده لنفاوی در همان سمت بدن که تومور اولیه است درگیر می‌شود.

سرطان به سایر قسمت‌های بدن گسترش نیافته است.

مرحله دوم: یکی از موارد زیر اتفاق می‌افتد:

اگر تومور 4 سانتی‌متر یا کوچک‌تر باشد: سرطان به یک یا چند گره لنفاوی در دو طرف بدن گسترش یافته و هیچ کدام بزرگ‌تر از 6 سانتی‌متر نیست.

سرطان به سایر قسمت‌های بدن سرایت نکرده است.

اگر تومور بزرگ‎تر از 4 سانتی‌متر بوده یا به اپیگلوت رسیده باشد. اگر غدد لنفاوی درگیر باشند، هیچ یک از تومورها بزرگ‌تر از 6 سانتی‌متر نخواهد بود. سرطان به سایر نقاط بدن گسترش نیافته است.

مرحله سوم: یکی از موارد زیر اتفاق می‌افتد:

تومور می‌تواند در هر اندازه‌ای باشد. سرطان به غدد لنفاوی گسترش یافته و بزرگتر از 6 سانتی‌متر است. هیچ سرایتی به سایر قسمت‌های بدن وجود ندارد.

تومور به حنجره، عضله زبان، عضلات فک، سقف دهان یا استخوان فک حمله کرده است.

غدد لنفاوی ممکن است درگیر شوند و یا نشوند. هیچ سرایتی به سایر قسمت‌های بدن وجود ندارد.

مرحله چهارم: سرطان به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته است.

سرطان گلو به علت ویروس اچ پی وی چگونه درمان می‌شود؟

اگر سرطان گلو در اثر ویروس اچ پی وی ایجاد شده باشد. از یک جهت خوش شانس هستید:

احتمال درمان سرطان بیشتر است و درمان شدت کمتری نسبت به سرطان گلو ناشی از عوامل دیگر دارد.

اغلب، جراحی و یک دوره پرتو درمانی تنها مواردی هستند که لازم دارید.

عمل جراحی

برداشتن تومور گلو از راه کم تهاجمی به نام جراحی ترانسورال انجام می‌شود که به صورت رباتیک یا به شکل میکروسرجری لیزری صورت می‌گیرد.

با این حال، تومورهای بزرگ‌تر ممکن است به عمل جراحی باز قدیمی یا برش گردن یا فک پایین هم احتیاج پیدا کنند.

این روش‌ها بسته به وسعت سرطان ممکن است شامل تشریح گردن هم باشند که طی آن غدد لنفاوی آسیب دیده برداشته می‌شوند و به دنبال آن، جراحی پلاستیک ترمیمی برای اصلاح هرگونه آسیب ناشی از برداشتن تومور انجام خواهد شد.

پرتو درمانی

بسته به اینکه آیا جراح توانسته تمامی سرطان را از بین ببرد یا نه، ممکن است بعد از جراحی پرتو درمانی انجام شود.

در این صورت روش پرتو درمانی با پرتو خارجی خواهد بود که به عنوان پرتو درمانی تعدیل شده با شدت (IMRT) شناخته می‌شود.

این اقدام همزمان با کاهش عوارض جانبی و آسیب به سلول‌های سالم، دوزهای موثرتری از اشعه را ارائه می‌دهد.

معمولاً ذرات پر انرژی ناشی از تشعشعات، 5 روز در هفته و به مدت 6 یا 7 هفته محل سرطان را هدف قرار می‌دهند.

در موارد پیشرفته‌تر، تحقیقات نشان داده‌اند درمان با دوز کمتر و مکرر می‌تواند بهترین گزینه باشد.

بنابراین دوزهای پایین‌تر دو بار در روز تجویز می‌شوند. گاهی ممکن است درمان با برنامه‌ریزی تسریع شده انجام شود که شامل دو یا چند دوز روزانه در طول 3 هفته است به جای 6 هفته.

درمان سیستمیک

این درمان‌ها شامل داروهای کشنده سرطان هستند که از طریق جریان خون در کل بدن حرکت می‌کنند.

آنها یا به شکل وریدی یا قرص تجویز می‌شوند. معمولاً در موارد پیشرفته در سرطان این درمان‌ها عبارتند از:

• شیمی درمانی : شیمی درمانی با هدف قرار دادن سلول‌هایی که به سرعت در حال تقسیم و رشد هستند کار می‌کند (کاری که سلول‌های سرطانی انجام می‌دهند) اما در این میان ممکن است سلول‌های طبیعی هم از بین بروند که از عوارض جانبی شیمی درمانی است مثل ریزش مو و حالت تهوع.
• درمان هدفمند : نسل جدیدی از داروهای شخصی شده‌تر است که فقط به ژن‌ها، پروتئین‌ها و بافت‌های خاص سرطان که باعث رشد آن می‌شوند حمله می‌کند.
• ایمونوتراپی : این داروها با آموزش سیستم ایمنی بدن برای شناسایی و حمله به سلول‌های سرطانی، دفاع طبیعی بدن را تقویت می‌کنند.

سوالات متداول

مردان بیشتر به این نوع سرطان مبتلا می‌شوند یا زنان؟

موارد ابتلا به این سرطان در مردان بسیار بیشتر است. در منطقه‌ای به نام کوه سینا، نسبت ابتلا بین مردان و زنان تقریباً 6 یا 7 به یک است.

میانگین سنی مبتلایان به این بیماری 40 تا 55 سال است، یعنی یک دهه جوان‌تر از بیمارانی که به علت سیگار و الکل به سرطان گلو مبتلا می‌شوند.

چرا مردان بیشتر در معرض ابتلا به این سرطان گلو در اثر ویروس اچ پی وی هستند؟

شیوع و تظاهرات این ویروس در اندام تناسلی زنان به علت آناتومی خاص بدن آنها بسیار بیشتر است.

تست پاپ اسمیر خطر سرطان دهانه رحم و انتقال به گلو را در زنان به دلیل قرار گرفتن زودتر در دهانه رحم تغییر می‌دهد.

چه افرادی باید غربالگری شوند؟

افراد با سابقه مصرف دخانیات یا الکل، سابقه ضایعات دهانی یا قرارگیری در معرض پرتو درمانی و افرادی که علائم دارند باید غربالگری شوند.

علائم هشدار دهنده عبارتند از گرفتگی صدا، درد حین بلع، مشکل در حین جویدن، احساس توده در گلو، تغییر صدا، توده در گردن، زخم‌های غیر التیام بخش.

چگونه می‌توانم برای سرطان گلو به علت HPV غربالگری کنم؟

غربالگری سریع و بدون درد است. بعد از معاینه فیزیکی دهان، پزشک تلسکوپی منعطف به اندازه یک رشته ماکارونی را با دوربینی ریز در نوک، وارد بینی می‌کند تا انتهای حلق و پایه زبان، حنجره و تارهای صوتی را بررسی کند.

اگر مبتلا به سرطان گلو با عامل اچ پی وی بودم آیا می‌توان از واکسن به عنوان درمان استفاده کرد؟

خیر بیماران مبتلا به سرطان گلو در اثر ویروس اچ پی وی سودی از واکسیناسیون نمی‌برند چون واکسیناسیون برای پیشگیری این ویروس است نه درمان.

برای تزریق واکسن اچ پی وی و پیشگیری از مبتلا شدن به این ویروس به خصوص افرادی که از نظر جنسی فعال هستند و یا درمان زگیل تناسلی در زنان با کلینیک دکتر عاطفه نظری تماس بگیرید.