کولپوسکوپی به چه معناست؟ کولپوسکوپی شیوه ای تشخیصی درمانی است که در آن از میکروسکوپی خاص برای بررسی سطح دهانه رحم جهت تشخیص هرگونه مورد غیر طبیعی استفاده می شود.
متخصص زنان از وسیله ای به نام کولپوسکوپ استفاده می کند که شبیه یک جفت دوربین همراه با چراغ است، قابلیت بزرگنمایی داشته، سطح واژن و دهانه رحم را کامل و با جزئیات نشان می دهد.
اگر نقطه ای نیازمند بررسی های بیشتر بود، متخصص زنان بخش کوچکی از آن را برداشته و به آزمایشگاه جهت تحلیل می فرستد.
پس در زمان انجام کولپوسکوپی بیوپسی (نمونه برداری) انجام می شود. بیوپسی هر گونه مورد غیر طبیعی در دهانه رحم را مشخص کرده و نیاز به درمان جهت رفع آن را معلوم می کند.
معمولا از کولپوسکوپی برای ارزیابی سلامت دهانه رحم استفاده می شود تا هرگونه سلول غیر طبیعی و رشد توده بررسی شود.
این سلول های غیرطبیعی در دهانه رحم خطرناک نبوده و اغلب خود به خود از بین می روند اما گاهی اوقات در صورت عدم درمان، خطر منتهی شدن به سرطان دهانه رحم وجود دارد.
کولپوسکوپی فرآیندی بدون درد است اما بیوپسی درد کمی دارد. ممکن است خونریزی و کرمپ عضلات هم ایجاد شود.
هنگام انجام معاینه کولپوسکوپی زنان چه انتظاری باید داشته باشند؟
کولپوسکوپی یک روش تشخیصی درون مطب است که برای معاینه داخل واژن، مهبل و دهانه رحم به کار می رود. این روش مشابه پاپ اسمیر است اما از یک ابزار بزرگنمایی مجهز به نور (کولپوسکوپ) برای مشاهده تغییرات سلولی، رشد و التهاب آنها استفاده می شود.
ممکن است بعد از مشاهده ناهنجاری در آزمایش پاپ اسمیر و یا معاینه لگنی نیاز به ارزیابی ثانویه باشد تا بتوان علائم را دوباره مورد ارزیابی قرار داد. در طول یک کولپوسکوپی، پزشک ممکن است نمونه ای از بافت را برای آزمایشات بیشتر بردارد (نمونه برداری).
در اینجا به جزئیات انجام کولپوسکوپی پرداخته و اینکه چرا و چگونه انجام شده و چه انتظاری از انجام تست می رود؟
هدف از کولپوسکوپی
انجام کولپوسکوپی به پزشک اجازه می دهد تا بهتر به بررسی دیواره های دهانه رحم و واژن بپردازد. اینکار برای معاینه ضایعات یا ناهنجاری ها با استفاده از بزرگنمایی است. گاهی اوقات در طول کولپوسکوپی نمونه برداری انجام می شود.
طبق توصیه دانشکده آمریکایی زنان و زایمان، کولپوسکوپی زمانی انجام می شود که پاپ اسمیر معاینه لگنی موارد زیر را نشان دهد:
- سرطان یا پیش سرطان : این تغییرات را می توان در یک پاپ اسمیر روتین شناسایی کرد و به بررسی بیشتر و شاید درمان نیاز باشد.
- التهاب دهانه رحم : تورم دهانه رحم که می تواند بر اثر بیماری، عفونت، تحریک پذیری یا سایش فیزیکی ایجاد شده باشد.
- انواع پولیپ : توده هایی روی دهانه رحم که باید برداشته شوند اما معمولا سرطانی نیستند.
- زگیل تناسلی : زگیل ها، معمولا بر اثر عفونت ویروس اچ پی وی (HPV) ایجاد شده، می توانند در واژن یا دهانه رحم بوجود آیند و حتی به بیماری های جدی مثل سرطان منجر شوند.
- خونریزی دردناک یا نامنظم : این ها می تواند نشانه عارضه یا بیماری هایی مربوط به دهانه رحم باشد.
بیشتر بخوانید : درمان زگیل تناسلی در تهران
کولپوسکوپی چه زمانی انجام میشود؟
احتمالا طی چند هفته بعد از تست پاپ اسمیر کولپوسکوپی انجام شود البته در صورتی که:
- برخی سلول ها در غربالگری پاپ اسمیر غیر طبیعی باشند
- دهانه رحم از نظر پزشک سالم و نرمال نباشد
- بعد از چندین تست پاپ اسمیر نتیجه ای مشخص حاصل نشود
- خونریزی های غیرطبیعی مثلاً بعد از مقاربت ایجاد شود
- توده ای غیر طبیعی روی دهانه رحم یا واژن وجود داشته باشد
از کولپوسکوپی برای تشخیص علت بروز این مشکلات و همچنین خونریزی های غیرطبیعی واژن استفاده می شود.
در صورت ارجاع برای کولپوسکوپی نگران نشوید. در فاصله زمانی بین دریافت جواب پاپ اسمیر و انجام کولپوسکوپی، مشکل حاد تر نخواهد شد.
محدودیت های کولپوسکوپی
یک آزمایش کولپوسکوپی تمام مسیر تا داخل رحم را پوشش نمی دهد و تنها برای مشاهده برخی نواحی دهانه رحم و بافت پیرامون آن مناسب است.
خطرات و موارد منع بکارگیری کولپوسکوپی
روش کولپوسکوپی در مجموع روشی ایمن به حساب می آید. با این نکته که برای فرد باردار معمولا از نمونه برداری باید صرفنظر کرد زیرا باعث گرفتگی شده و می تواند خطر عوارضی مانند زایمان زودرس یا سقط جنین را افزایش دهد.
همچنین اگر فرد مستعد خونریزی است یا از یک داروی ضدانعقاد (رقیق کننده خون) استفاده می کند، ممکن است بعد از بیوپسی دچار خونریزی شدید گردد.
زمان انجام کولپوسکوپی
ممکن است همزمان با معاینه زنان در مطب پزشک متخصص، کولپوسکوپی انجام شود. در این موارد باید انتظار انجام آزمایش برای 10 تا 20 دقیقه را داشته باشید.
محل انجام کولپوسکوپی
یک آزمایش کولپوسکوپی در اتاق معاینه پزشک انجام می شود.
چه لباسی باید پوشید؟
شما هر لباسی که راحتید در زمان تست بر تن داشته باشید. از شما خواسته می شود برای انجام آزمایش لباس های خود را از کمر به پایین درآورده و گان بپوشید.
غذا و نوشیدنی مجاز کدامند؟
برای کولپوسکوپی هیچ محدودیت غذا و نوشیدنی وجود ندارد.
هزینه ها و بیمه
برای انجام تست کولپوسکوپی ممکن است بیمه گر شما به یک پیش مجوز نیاز داشته باشد، یعنی نسخه ای که پزشک این آزمایش را برای شما تجویز کرده است و شاید لازم باشد با مشارکت بیمه هزینه را پرداخت نمایید و بخشی از آن را شرکت بیمه گر بپردازد. بنابر این مرکز درمانی و بیمه گر باید این هزینه را به شما بگویند.
اگر می خواهید کل هزینه را خودتان پرداخت کنید، باید انتظار مبلغی بین 200 تا 600 دلار بسته به مرکزی که مراجعه نموده اید هزینه کنید. در صورتی که با نمونه برداری همراه باشد هزینه بیشتر خواهد بود.
چه چیزی همراه بیاورم؟
نسخه پزشک که در آن تست کولپوسکوپی تجویز شده، کارت بیمه فرد، فرم شناسایی و نحوه پرداخت هزینه لازم است.
روش انجام تست کولپوسکوپی
آزمایش کولپوسکوپی معمولا توسط یک متخصص زنان و زایمان یا سایر پزشکان مربوطه انجام می گیرد و یک دستیار یا پرستار نیز احتمالا به وی کمک می کند.
آمادگی قبل از کولپوسکوپی
از متخصص زنان بخواهید مزایا و خطرات کولپوسکوپی را بگوید. در صورتی که باردار هستید حتماً به پزشک اطلاع دهید.
می توانید فردی را به عنوان همراه با خود بیاورید. ممکن است قدری احساس ضعف کنید اما در کل دردی وجود ندارد.
به بی حسی و بیهوشی هم احتیاجی نیست اما برای بیوپسی بی حسی موضعی صورت می گیرد.
اگر نیاز به کولپوسکوپی داشته باشید، پزشک برای آن زمانی را تعیین می کند که پریود نباشید، زیرا این باعث می شود ظاهر دهانه رحم تغییر داشته باشد و خونریزی در مشاهده تصویر مطلوب دخالت می کند. بنابراین کولپوسکوپی در روزهایی که پریود نیستید قابل انجام است.
طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از کولپوسکوپی موارد زیر را انجام ندهید:
- استفاده از تامپون
- رابطه جنسی
- استفاده از داروهای واژینال
- دوش واژن
کولپوسکوپی در دوران بارداری ایمن است اما بیوپسی و هرگونه درمان احتمالی معمولاً تا چند ماه بعد به تاخیر می افتد.
به علت خونریزی سبک با خود نوار بهداشتی بیاورید. خوردن و آشامیدن به حالت نرمال است.
شما باید چند فرم را پر کنید از جمله برگه رضایت برای انجام آزمایش، نحوه پرداخت هزینه و فرم های خصوصی بیمار.
ممکن است از شما بخواهند گان بپوشید و پرستار از شما بخواهد مثانه خود را تخلیه کنید تا هنگام آزمایش راحت باشید.
وقتی روی میز معاینه دراز کشیدید پاهای خود را در محل مخصوص قرار داده و به حالتی که از شما خواسته می شود آماده آزمایش می شوید.
مراحل کار در طول انجام تست کولپوسکوپی
مراحل انجام کولپوسکوپی به این شرح است:
لباس های پایین تنه را دربیاورید و روی صندلی معاینه زنان به پشت دراز بکشید.
پزشک متخصص اسپکولوم را در واژن قرار می دهد. هنگامی که این وسیله در جای خود مستقر شد، پزشک به آرامی دهانه رحم را با سالین تمیز می نماید و ممکن است از یک بطری اسپری یا یک سواب پنبه ای استفاده کند.
معمولا پزشک از محلول اسید استیک 3% تا 5% روی دهانه رحم استفاده می کند تا تصویر بهتر دیده شده و بتواند بین بافت طبیعی و غیرطبیعی تفاوت را مشاهده کند.
در این مرحله کولپوسکوپ نزدیک به دهانه واژن قرار گرفته و نور آن روی واژن و دهانه رحم می افتد. پزشک بررسی می کند تا بتواند به خوبی محل را معاینه نماید. بزرگ شدن رگ های خونی، خونریزی یا ناهنجاری ها غالبا از طریق کولپوسکوپ قابل مشاهده است.
وقتی دهانه رحم با سواب به اسید استیک آغشته می شود، مناطقی که دارای بافت های ناهنجار در دهانه رحم هستند، به رنگ سفید و مات در می آیند.
در اینجا پزشک ممکن است محلول لوگول که تشکیل شده از ید و یدید پتاسیم است را وارد نماید. بافت نرمال دهانه رحم وقتی این محلول وارد می شود قهوه ای به نظر می رسد و سلول های پیش سرطانی معمولا به رنگ زرد دیده می شوند.
در نهایت، احتمال دارد پزشک نمونه ای از بافت ناحیه ای که غیرطبیعی است را بردارد و شما احساس ناراحتی خفیف و و یا گرفتگی را در طول نمونه برداری تجربه می کنید، اما اینکار فقط چند دقیقه طول می کشد.
اگر درد شدید یا ناراحتی زیادی دارید با پزشک درمیان بگذارید زیرا ممکن است نشانه التهاب یا عفونت دهانه رحم باشد.
نمونه برداری کولپوسکوپی
برای اطمینان از تشخیص، اغلب بیوپسی انجام می شود. بسته به جواب نمونه برداری، پزشک لزوم درمان یا عدم لزوم آن را مشخص می کند. دو نوع بیوپسی وجود دارد:
۱. بیوپسی تشخیصی یا پانچ که نیازمند بی حسی موضعی نیست. معمولا دو یا سه پانچ برداشته خواهد شد.
۲. نوع دوم بیوپسی برش سیمی است که نمونه بزرگتری برداشته خواهد شد و بی حسی موضعی نیاز است.
این نوع بیوپسی معمولا درمانی است و تحت شرایط خاصی انجام می شود.
اگر درمان فی الفور مشخص شود در همان جلسه مراحلش آغاز خواهد شد. در این صورت همه نقاط غیر طبیعی با بیوپسی برداشته می شوند.
سایر انواع درمان های تهاجمی به یک جلسه درمانی دیگر نیاز دارند.
بعد از کولپوسکوپی
پس از آنکه پزشک اسپکولوم را خارج کرد چند دقیقه استراحت می کنید. اگر نمونه برداری داشته اید، باید نمونه برای ارسال به آزمایشگاه آماده شود.
پزشک درباره برخی از نتایج آزمایش یا همان زمان و یا دو هفته بعد با شما صحبت خواهد کرد. در صورت لزوم مثانه خود را تخلیه کنید و پرستار در صورت خونریزی به شما پد بهداشتی می دهد.
خروج ترشحات در این زمان و تا رسیدن به خانه طبیعی می باشد.
بعد از کولپوسکوپی بدون بیوپسی می توانید فعالیت های طبیعی هر روزه خود را انجام دهید.
اگر بیوپسی داشتید ممکن است کمی دچار کرمپ عضلات شوید. در این صورت استامینوفن کمک کننده خواهد بود.
خونریزی سبک، لکه بینی یا ترشح خونی طی ۳ تا ۶ روز طبیعی است.
بعد از کولپوسکوپی با بیوپسی باید از مقاربت و ورزش های سنگین، استفاده از تامپون و داروهای واژینال برای چند روز اجتناب کنید.
دوش گرفتن مانعی ندارد اما شنا و غوطه ور شدن در وان ممنوع است. درمان طبق جواب بیوپسی شامل فریز کردن سلول های غیرطبیعی با کرایوسرجری می شود.
اگر نتایج نامشخص بودند باید تست های بیشتری انجام شوند. خطر بسیار اندکی برای عفونت یا خونریزی شدید در بعد از کولپوسکوپی وجود دارد.
در صورت مشاهده موارد زیر با پزشک تماس بگیرید:
- تب بالا
- ترشح بد بو
- درد شدید لگن
- خونریزی شدیدی که بیش از ۵ روز طول بکشد
بیشتر بخوانید : تست پاپ اسمیر در تهران
پانچ بیوپسی چیست؟
وقتی نمونه کوچکی از دهانه رحم در زمان کولپوسکوپی نیاز باشد از پانچ بیوپسی استفاده می شود.
ممکن است بیش از یک پانچ بیوپسی احتیاج شود که فقط برای اهداف تشخیصی است. سپس نمونه به آزمایشگاه فرستاده می شود تا نوع ناهنجاری را مشخص کند.
برخی زنان حین پانچ بیوپسی متوجه چیزی نمی شوند در حالی که عده ای دیگر سوزش احساس خواهند کرد.
ممکن است بعد از بیوپسی مقداری خونریزی یا ترشح خونی برای چند روز داشته باشید. گرفتگی عضلات مثل درد پریود هم تجربه خواهد شد.
بهبودی بعد از کولپوسکوپی
در صورتی که کولپوسکوپی بدون نمونه برداری انجام شود، فرد لکه بینی خفیفی خواهد داشت. اما اگر همراه با بیوپسی باشد، دوره نقاهت شامل خونریزی واژینال و گرفتگی به مدت 24 تا 48 ساعت بعد از آزمایش می باشد.
علاوه بر خونریزی خفیف، احتمال خروج ترشحات تیره محلولی که پزشک برای مشاهده دهانه رحم استفاده کرده هم وجود دارد. می توانید از پد بهداشتی استفاده کنید ولی از تامپون استفاده نکنید. همچنین برای تسکین درد هم داروهای بدون نسخه مثل تیلنول (استامینوفن) یا موترین (ایبوپروفن) مصرف کنید.
بعد از انجام این آزمایش احتمال پزشک به شما توصیه می کند به مدت 48 ساعت چیزی وارد واژن خود نکنید. همچنین از رابطه جنسی در این مدت خودداری نمایید.
کنترل عوارض جانبی کولپوسکوپی
اگر عوارض جانبی بیشتر از انتظار شما بود یا نشانه هایی از عفونت دیدید با پزشک تماس بگیرید. هر دوی این حالت ها شایع نیستند اما ممکن است اتفاق بیفتند.
چه زمانی باید با پزشک تماس گرفت؟
اگر هر کدام از علائم زیر را بعد از آزمایش کولپوسکوپی مشاهده کردید با پزشک تماس بگیرید:
- خونریزی شدید یا خونریزی در حدی که در هر ساعت بیش از یک پد بهداشتی مورد نیاز است.
- درد شدید یا افزاینده در ناحیه لگن
- تب شدید همراه با لرز
- ترشحات چرک مانند از واژن همراه بوی بد
نتیجه آزمایش کولپوسکوپی
دریافت جواب آزمایش کولپوسکوپی چقدر طول می کشد؟
حدود ۴ تا ۸ هفته طول می کشد تا نتایج آماده شوند. اگر نتایج مشکوک به سرطان بود از آزمایشگاه با فرد تماس می گیرند.
تفسیر جواب آزمایش کولپوسکوپی چیست؟
نتایج کولپوسکوپی بر اساس مشاهدات پزشک در طول آزمایش و پس از آماده شدن نتیجه نمونه برداری تفسیر می شود.
پزشک ممکن است درباره نتایج اولیه در طول آزمایش و یا بلافاصله بعد از آن با شما صحبت کند و یا یک قرار ملاقات برای زمانی دیگر و بعد از آماده شدن نتیجه نمونه برداری بگذارد که معممولا یکی تا دو هفته طول می کشد.
یک تست کولپوسکوپی به شناسایی این موارد کمک می کند:
- بخش های آسیب دیده در پوشش رحم
- ناهنجاری یا اختلال در رگ های خونی
- هیپرپلازی دهانه رحم (بافت های غیرطبیعی در دهانه رحم)
- عفونت های دهانه رحم
- زگیل های تناسلی
- التهابات دهانه رحم
- اندومتریوز
اگر بعد از دو هفته خبری راجعه به نتیجه آزمایش نشنیدید، با پزشک خود تماس بگیرید و از نتایج سوال کنید.
برخی متخصصین زنان فقط در صورت مثبت بودن نتیجه نمونه برداری تماس می گیرند. علاوه براین، بسیاری از پزشکان نتایج را به صورت آنلاین در پرتال پزشکی خود وارد می کنند و فرد می تواند از نتیجه آزمایش با خبر شود. جواب منفی به معنای عدم شناسایی سرطان در آزمایش می باشد.
مرحله بعد از کولپوسکوپی
اگر یک بیماری پزشکی در آزمایش کولپوسکوپی تشخیص داده شده، در مرحله بعد باید برای ارزیابی بیشتر و درمان اقدام کنید. برای مثال اگر به عفونت مبتلا هستید، باید درمان با آنتی بیوتیک ها را شروع کنید.
یک ضایعه پیش سرطانی احتمالا به ارزیابی بیشتر مانند تکرار نمونه برداری، نمونه برداری از قسمت بزرگتر، یا مشاهده از نزدیک با پاپ اسمیرهای بیشتر یا کولپوسکوپی نیاز دارد. در تشخیص سرطان هم به تست ها و درمان های بیشتری نیاز است.
به طور کلی انجام کولپوسکوپی یک آزمایش روتین با فواصل منظم زمانی نیست، اما اگر نتیجه پاپ اسمیر غیرطبیعی باشد یا نتایج نگران کننده دیگری دیده شود، احتمالا برای کشف یافته های بیشتر در آینده به کولپوسکوپی نیاز خواهد بود.
پاسخ به پرسش های متداول
- با آنکه کولپوسکوپی لزوما یک آزمایش راحت نیست، دردناک هم نخواهد بود. اگر نمونه برداری همراه با کولپوسکوپی انجام شود، احتمالا احساس یک نیشگون یا گرفتگی را هنگام برداشتن بافت نمونه خواهید داشت.
- محلول اسید استیک، با بوی سرکه مانند در طول یک یا دو روز از بین می رود. بویی که قوی تر شود، چسبندگی در اطراف، یا همراهی با یک ترشح غلیظ کف آلود از واژن احتمالا نشانه عفونت است. اگر چنین چیزی مشاهده کردید با پزشک تماس بگیرید.
توصیه ما در کلینیک دکتر عاطفه نظری متخصص زنان و زایمان
یک تست کولپوسکوپی آزمایشی تشخیصی برای پزشک است تا بتواند یافته ها را حین مشاهده بررسی کند. عوارض جانبی آن هم به طور کلی کم و خفیف است.
حتی مشاهده سرطان دهانه رحم هم در حقیقت یک پیش آگهی خوب است وقتی به موقع با کولپوسکوپی تشخیص داده شده و فورا درمان گردد.
به هر حال ممکن است، اگر علائم شدید و غیرعادی دارید یا در معرض خطر سرطان دهانه رحم هستید، از نتایج آن نگران باشید. در کل بیشتر بیماری هایی که با کولپوسکوپی تشخیص داده می شوند قابل درمان هستند. اگر هر گونه نگرانی دارید می توانید با مراجعه به پزشک وضعیت خود را مشخص و در صورت وجود هر گونه مشکل درمان ها را سریع تر شروع کنید.
شماره تلفن های تماس برای دریافت نوبت
09036830686 – 02165833148 – 02166661879
سایر اطلاعات تماس همراه با آدرس کلینیک صفحه تماس با ما
منبع: verywellhealth
