بی اختیاری ادرار وقتی رخ می دهد که فرد به صورت غیر ارادی ادرار کند. زایمان طبیعی باعث افزایش احتمال بی اختیاری ادرار بعد از زایمان در زنان می شود. یکی از رایج ترین عوارض زایمان طبیعی، بی اختیاری ادرار است که اکثرا با گذر زمان و بهبود یافتن بدن از بین می رود.
طبق تحقیقات صورت گرفته، حدود یک سوم از افراد بین سه ماهه دوم بارداری تا سه ماه بعد از زایمان، بی اختیاری ادرار را تجربه می کنند.
بی اختیاری ادرار بعد از زایمان چیست؟
بی اختیاری ادرار، زنان را دو برابر مردان درگیر می کند. علت این امر تغییرات هورمونی در دوران بارداری، زایمان و یائسگی است. عضلات کف لگن، مثانه را نگه می دارند. در دوران بارداری و بعد از زایمان، تغییرات هورمونی و آناتومیک در بدن رخ داده و قدرت این عضلات کاهش می یابد.
عضلات کف لگن در بعضی افراد در زمان زایمان طبیعی آسیب می بیند. عصب هایی که مثانه را کنترل می کنند هم در زمان زایمان از بین می روند.
بی اختیاری بعد از زایمان وقتی اتفاق می افتد که فرد نتواند مثانه خود را کنترل کند. این مشکل گاهی در دوران بارداری شروع شده اما بیشتر بعد از زایمان آغاز می شود.
دو نوع بی اختیاری ادرار وجود دارد که زن ها را درگیر می کند یعنی بی اختیاری استرس و بی اختیاری اضطراری (Urge).
بی اختیاری استرس وقتی اتفاق می افتد که استرس و فشار روی مثانه تاثیر بگذارد. عضلات ضعیف کف لگن به مثانه و میزراه فشار وارد می کند، بنابراین عطسه، سرفه و خنده سبب نشت ادرار می شوند.
بی اختیاری اضطراری، مثانه بیش فعال هم نامیده می شود. نشت ادرار بعد از احساس نیاز شدید به دفع ادرار رخ می دهد یعنی قبل از اینکه فرد به دستشویی برسد.
فرد دارای بی اختیاری ادرار می تواند هر دو نوع بی اختیاری را تجربه کند که بی اختیاری میکس نام دارد.
علائم بی اختیاری ادرار بعد از زایمان
افراد دارای بی اختیاری ادرار به صورت غیر ارادی دچار نشت ادرار می شوند. سایر علائم عبارتند از:
- اسپاسم و فشار در ناحیه لگن
- دفع ادرار حین خواب
- رفتن به دستشویی پیش از بیش از هشت بار در روز یا بیش از دو بار در طول شب
بی اختیاری استرسی می تواند در نتیجه فعالیت های زیر ایجاد شود:
- ورزش
- خندیدن
- سرفه
- عطسه
- بلند کردن اجسام سنگین
- برخاستن از جا
- خم شدن
شدت فعالیت های ایجاد کننده نشت ادرار، بسته به شدت بی اختیاری متفاوت است. علائم مثانه بیش فعال شامل نشت ادرار و نیاز ناگهانی یا غیر قابل کنترل به دفع ادرار است.
بیشتر بخوانید : بی اختیاری ادرار در زنان + تشخیص و درمان
عوامل خطرساز
زنان در شرایط زیر بیشتر بی اختیاری ادرار را تجربه می کنند:
- افرادی که قبل از زایمان هم بی اختیاری داشتند
- در زمان بارداری مشکلات مثانه داشتند
- زایمان طولانی مدتی داشتند
- اولین بار است زایمان دارند
- افرادی که نوزاد با وزن بالا داشتند
- افرادی که در زایمان با مشکلات بسیاری روبرو بودند مثل بخیه، پارگی و احتیاج به فورسپس
در واقع زایمان واژینال از مهم ترین عوامل بروز بی اختیاری استرسی ادرار است.
افرادی که سزارین داشته اند، در خطر کمتری برای ابتلا به بی اختیاری استرسی ادرار هستند.
درمان و کنترل بی اختیاری ادرار بعد از زایمان
افراد می توانند سبک زندگی و درمان های مختلفی برای کنترل بی اختیاری ادرار داشته باشند.
پدهای جاذب
فرد احتمالاً به پدهای جاذب برای استفاده در لباس زیر احتیاج پیدا کند تا هرگونه نشت ادرار جذب شود.
پد های مختلفی با توجه به شدت نشت ادرار وجود دارند که یا یک بار مصرف هستند و یا قابل شستشو.
این پدها ادرار را کامل جذب کرده و از خیس شدن لباس ها پیشگیری می کنند.
استفاده از پساری
یکی از روش های درمانی، قرار دادن پساری در داخل واژن برای نگهداری میزراه و پیشگیری از نشت ادرار است.
پساری به صورت آزاد و بدون نسخه تهیه می شود. برخی از پساری ها یک بار مصرف هستند و برخی دیگر را برای بلند مدت می توان استفاده کرد.
بیشتر بخوانید : تکرر ادرار در بارداری + علائم و درمان
چشم انداز
در اکثر موارد اگر زایمان باعث بی اختیاری ادرار شود، پس از بهبود عضلات کف لگن رفع خواهد شد.
فرد دارای این مشکل در صورتی که بی اختیاری او بیش از ۶ هفته طول بکشد باید با پزشک خود صحبت کند.
برای برخی افراد، کف لگن هیچ وقت کامل بهبود نمی یابد. با مطرح ساختن این مشکل با پزشک خطر دائمی شدن بی اختیاری ادرار از بین می رود.
طبق تحقیقی در سال ۲۰۱۶ با ۳۷۶۳ نفر شرکت کننده، بی اختیاری ادرار تا ۱۲ سال بعد از زایمان در سه چهارم از شرکت کنندگان دیده شد.
آیا بی اختیاری ادرار قابل پیشگیری است؟
فرد می تواند اقداماتی جهت به حداقل رساندن خطر بی اختیاری در بلند مدت بعد از زایمان بر دارد از جمله:
- حفظ وزن مناسب : چاقی و اضافه وزن با بی اختیاری در ارتباط است. بنابراین خطر بی اختیاری ادرار با کاهش وزن کم می شود.
- انجام ورزش کگل : می توانید این ورزش را حتی قبل از بارداری شروع کنید. تحقیقی در سال ۲۰۲۰ مشخص کرد ورزش اصولی کگل به پیشگیری از شروع بی اختیاری ادرار بعد از زایمان در زمان بارداری کمک می کند.
- حفظ حرکات سالم روده : یبوست روی مثانه و میزراه فشار وارد می کند که همین امر می تواند باعث بی اختیاری ادرار شود. باید غذای حاوی فیبر برای پیشگیری از بروز یبوست مصرف کنید.
زمان مراجعه به پزشک
مقدار اندکی بی اختیاری ادرار در زمان بارداری تا حدودی طبیعی است و می تواند تا چند هفته بعد از زایمان بدون بروز نگرانی ادامه پیدا کند.
اگر بی اختیاری تا ۶ هفته بعد از زایمان ادامه پیدا کرد به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که این مشکل کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار داده باید با پزشک صحبت کنید.
علائم بی اختیاری ادرار ممکن است شبیه سایر بیماری ها یا مشکلات پزشکی باشد وگزینه های درمانی مختلفی برای کاهش علائم بی اختیاری و بهبود کیفیت زندگی وجود دارد. برای تشخیص بهتر و انتخاب بهترین گزینه درمان به پزشک مراجعه کنید. برای مشورت با متخصص زنان و زایمان در تهران به کلینیک دکتر عاطفه نظری مراجعه کنید.
شماره تلفن های تماس برای دریافت نوبت
09036830686 – 02165833148 – 02166661879
سایر اطلاعات تماس همراه با آدرس کلینیک صفحه تماس با ما
