درمان بواسیر در زنان + علائم [روش‌های درمان خانگی]
توسط: دکتر عاطفه نظری
روش های متعددی جهت درمان بواسیر در زنان وجود دارد که شامل دارو، انواع پمادها، روش های خانگی (درمان در منزل) می‌شود. در این مطلب به بررسی دلایل، علائم، تشخیص و انواع روش‌های درمان بواسیر میپردازیم.
هموروئید یا بواسیر در زنان تورم رگ‌های راست روده می‌باشد که علائم آن به صورت بواسیر داخلی یا خارجی است.
در مرحله اولیه بواسیر در زنان، بواسیر داخلی ایجاد خواهد شد و فرد به ندرت در اوایل بیماری دچار بواسیر خارجی می‌شود.
رکتوم یک اندام لوله‌ای توخالی به طول حدودا 15-16 سانتی متر است که از 3 لایه (مخاطی، زیر مخاطی و عضلانی) تشکیل و از هر طرف توسط بافت چربی لگن و پرینه احاطه شده است.
در فاصله تقریبی 2 سانتی متر از مقعد، در قسمت ضخیم راست روده، یک خط دندانه دار وجود دارد که در بالای آن، پوست ناحیه آنورکتال به غشای مخاطی می رسد.
در لایه زیر مخاطی، چند سانتی متر بالاتر از خط دندانه دار، سه شبکه عروقی هموروئیدی وجود دارد که در امتداد دیواره‌های راستی، چپی، جلویی و خلفی راست روده قرار دارند.
ساختار این رگ ها شبیه اسفنج است و به همین دلیل به سرعت با خون پر شده و به همان سرعت تخلیه می‌شوند.
ویژگی‌های این ساختار و همودینامیک شبکه عروقی باعث بسته شدن بیشتر مقعد شده و به احتباس قوی گازها و مدفوع کمک می کند. رگ‌های هموروئیدی پر از خون به عنوان نوعی درپوش برای رکتوم تحتانی عمل می کنند.
بواسیر یک مشکل جدی هم از نظر پزشکی و هم از نظر اجتماعی است، زیرا طبق آمارها از منابع مختلف، از هر 10- 4 نفر، یک نفر دچار آن می‌شوند و بخش عمده ای از مراجعات برای پروکتولوژی (تا 40٪ از کل موارد) را تشکیل می دهد.
هموروئید در زنان تا حدودی کمتر از مردان است. با افزایش سن، احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر خواهد شد.
دلایل بواسیر در زنان
اساس پاتوژنز (بیماری‌زایی) هموروئید – بیماری که می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد- نقص گردش خون در ناحیه لگن است.
موارد زیر از جمله عوامل اصلی اتیولوژیک (سبب‌شناسی) و تحریک کننده، هستند:
- داشتن شعل‌هایی که فعالیت بدنی کمی دارند (نشستن طولانی مدت منجر به رکود خون در لگن، اختلال در جریان ورودی خون شریانی و خروج خون وریدی از اندام‌ها می شود)
- بارداری : در دوران بارداری، حجم خون در گردش در بدن زنان به طور قابل توجهی افزایش یافته و بر این اساس جریان خون به همه اندام‌ها افزایش می یابد. روش نشستن زنان باردار، باعث رکود خون وریدی شده و خطر ابتلا به بواسیر را افزایش می‌دهد.
- زایمان : علل اصلی بواسیر در زایمان عبارتند از: افزایش فشار رحم بر روی اندام‌های لگن، که منجر به نارسایی گردش خون و همچنین افزایش قابل توجه فشار داخل شکمی می شود.
- یبوست مکرر که به تغذیه نامناسب مربوط است (مصرف کم فیبر گیاهی).
- فعالیت بدنی شدید و بلند کردن بارهای سنگین، که با توانایی فیزیکی بدن مطابقت ندارد.
- کاهش وزن شدید و سریع
- وراثت رفتاری و استعداد به پاتولوژی‌های انعقاد خون و تشکیل لخته
- انجام مکرر رابطه جنسی مقعدی
- مصرف طولانی مدت ملین‌ها نه برای اهداف درمانی، بلکه برای کاهش وزن.
- تغییرات طبیعی مرتبط با سن در بدن
علائم بواسیر در زنان
به دلیل شباهت علائم بواسیر با برخی بیماری‌های دیگر رکتوم – تومورهای خوش‌خیم و بدخیم، پولیپ‌ها، شکاف‌های مقعدی، دلایل عفونی، و غیره، باید علائم بواسیر در زنان از سایر بیماری‌ها متمایز شود.
الگوی معمول بروز علائم بواسیر در زنان که باید به آنها توجه کنید، به صورت زیر است:
- ناراحتی در مقعد و برآمدگی در رکتوم؛
- درد در ناحیه رکتوم هنگام نشستن و در هنگام عمل دفع؛
- تشخیص یک توده قابل لمس در مقعد؛
- احساس سوزش یا خارش شدید در مقعد؛
- التهاب پوست در ناحیه مقعد؛
بروز علائم زیر نیز نگران کننده است:
- تورم بافت چربی زیر جلدی در مقعد (این تورم باعث ناراحتی بیمار در حالت نشسته می‌شود، انگار که جسم خارجی در ناحیه رکتوم وجود دارد.)؛
- خونریزی از رکتوم در هنگام عمل دفع. وجود خون روی سطح مدفوع و تغییر رنگ مدفوع به قرمز روشن؛
- دشواری در تخلیه روده و یبوست مکرر؛
- بیرون زدگی مقعد که می‌تواند خود به خود پس از عمل دفع (مرحله دوم بیماری) یا با کمک انگشتان (مرحله سوم) برطرف شود. با پیشرفت بیماری، توده‌ها ممکن است پس از فعالیت فیزیکی و مدفوع کردن بیرون بزنند.
تشخیص بواسیر : چه معایناتی باید انجام شود؟
با مشاهده اولین علائم بواسیر، لازم است به پزشک مراجعه کرده و در صورت لزوم، تحت یک سری معاینات قرار بگیرید. هرچه بیماری زودتر شناسایی شود، درمان موفق‌تر و کم‌هزینه‌تر خواهد بود.
در صورت مشکوک بودن به ابتلا به بواسیر چه معایناتی انجام می‌شود؟
- ساده‌ترین و مؤثرترین روش تشخیص، معاینه رکتوم با لمس با انگشت است. این معاینه در صندلی مخصوص معاینه زنان انجام می‌شود.
- معاینه با آینه رکتال (آنسکوپ) : این معاینه بدون درد بوده و شبیه به معاینات معمول متخصص زنان می‌باشد. درحالی که بیمار روی صندلی معاینه قرار گرفته، آینه پس از پاکسازی اولیه با تنقیه به داخل رکتوم وارد می‌شود.
- رکتومانوسکوپی : معاینه با دستگاهی که توده‌های بیرون زده را باز کرده و یک لامپ ویژه دارد.
- آزمایش خون برای تشخیص کم‌خونی انجام می‌شود. با خونریزی مکرر و شدید از بواسیر احتمال تشدید کم‌خونی بیشتر خواهد شد.
- آزمایش مدفوع برای بررسی وجود خون مخفی انجام می‌شود. این آزمایش در صورتی که خونریزی برای خود فرد قابل مشاهده نبوده باشد، تجویز خواهد شد.
به طور کلی، در موارد پیشرفته بیماری، تشخیص را می‌توان با معاینه انجام داد، چون توده‌ها بزرگ شده و از مقعد بیرون می‌زنند.
درمان بواسیر در زنان
در مرحله ابتدایی بواسیر در زنان، می‌توان درمان را در خانه و بدون بستری شدن انجام داد. اما مرحله دوم و سوم بیماری نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. موارد پیشرفته‌تر یا مرحله چهارم تنها با جراحی درمان می‌شوند.
چگونه می‌توان به سرعت بواسیر را در زنان درمان کرد؟ معمولا از برخی داروهایی را برای درمان علامتی استفاده می‌کنند؛ داروهایی که دارای اثرات ضد درد، ضد التهاب، ضد ادم و بهبود دهنده عارضه هستند. موارد زیر از موثرترین داروها برای این منظور می‌باشند.
محبوب‌ترین پمادهای بواسیر عبارتند از:
- پماد تروکسواسین (Troxevasin)
- پماد هپارین (Heparin)
- هپاترومبین جی (Hepatrombin G)
- Posterisan
- Relief
- Aurobin
- Bezornil
این نوع داروها برای از بین بردن علائم خارجی بیماری بسیار مؤثر هستند. برای بواسیر داخلی، شیاف‌های رکتال تجویز می‌شوند که بهترین تاثیر را در متوقف کردن التهاب و از بین بردن درد دارند.
موارد زیر از رایج‌ترین داروها برای این منظور هستند:
- هپاترومبین جی (Hepatrombin G)
- Posterisan
- شیاف‌های حاوی آدرنالین
- Procto-Glyvenol
- شیاف‌های حاوی بلادونا
- شیاف‌های حاوی سنجد تلخ
- Relief Ultra
- شیاف‌های حاوی پروپولیس
در مواردی که درمان موضعی کافی نباشد، پزشک علاوه بر شیاف‌ها و پمادها، استفاده از داروهای ونوتونیک که به صورت قرص یا کپسول هستند را نیز توصیه می‌کند. برای مصرف خوراکی، داروهایی مانند موارد زیر تجویز می‌شوند:
- Flebodia
- Detraleks
- Escuzan
- Troxerutin
قبل از شروع درمان، لازم است به پزشک مراجعه کرده و از پروکتولوژیست در مورد استفاده از داروها مشاوره بگیرید. با اتکا به اطلاعات موجود در اینترنت، خود درمانی نکنید، به ویژه برای زنان باردار.
درمان‌های کم تهاجمی برای بواسیر
اگر با درمان‌های محافظه‌کارانه در خانه بهبودی حاصل نشد، جراحی با استفاده از روش‌های کم تهاجمی انجام خواهد شد:
اسکلروتراپی
اساس این روش تزریق ماده‌ای با اثر اسکلروزان کننده به گره هموروئیدی است. این کار باعث برطرف شدن تورم رگ‌های بزرگ‌شده می‌شود.
توصیه می‌شود بیش از دو هموروئید به طور همزمان اسکلروز نشوند، اما این روش باید هر دو هفته تکرار شود.
لیگاتور با حلقه‌های لاتکس
اساس این روش درمانی قرار دادن حلقه‌های لاتکس روی توده‌های هموروئیدی است. این حلقه‌ها به رگ‌های حمل‌کننده خون فشار آورده و از تغذیه این توده‌ها جلوگیری می‌کنند.
به این ترتیب آنها به تدریج خشک شده و پس از چهار روز کاملاً می‌میرند و سپس از طریق مقعد خارج می‌شوند. جنس یک حلقه لاتکس از مواد طبیعی است و قطر خارجی آن به 5 میلی‌متر و قطر داخلی آن به یک میلی‌متر می‌رسد.
انعقاد با نور
این روش با استفاده از یک هدایت‌گر نور انجام می‌شود. انرژی حرارتی منتشر شده توسط آن باعث انقباض و چسبیدن رگ‌های وریدی خواهد شد.
کرایوتراپی
در این روش درمان بواسیر با دمای بسیار پایین انجام می شود و دما تا دویست درجه کاهش می‌یابد. دستگاه “کرایوپروب” به یک کپسول پر از نیتروژن متصل شده و تامین نیتروژن با استفاده از لوله‌های متصل کننده سیلندر و کرایوپروب تنظیم می‌شود.
درمان بیماری با این دستگاه در هر مرحله‌ای از بیماری، به جز مرحله چهارم، اثر قابل توجهی دارد. در مرحله آخر بیماری، هموروئیدها بسیار بزرگ می‌شوند و پزشکان فقط می‌توانند انجام جراحی به نام هموروئیدکتومی را تجویز کنند.
تمام مداخلات کم تهاجمی به صورت سرپایی و با استفاده از تجهیزات خاص و بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. انجام این عمل‌ها طولانی نیست و پس از آن بیمار برای مدتی تحت نظارت پزشکی قرار گرفته و سپس به خانه می‌رود.
مدت زمان بهبودی پس از مداخله کوتاه است و تقریباً هیچ عارضه‌ای وجود ندارد.
درمان بواسیر در خانه
درمان‌های سنتی برای بواسیر به عنوان یک روش کمکی و برای کاهش التهاب استفاده می‌شود. در روش‌های سنتی ترجیح بر اثرات موضعی با استفاده از تامپون‌ها، روان‌کننده‌ها و نشستن در آب است.
نشستن در آب (وان حمام یا تشت آب)
چندین گیاه وجود دارند که برای مقابله با بواسیر موثر هستند، مانند پوست درخت بلوط، بابونه، مامیران و گل همیشه بهار. این گیاهان خواص ضد باکتری و مسکن دارند.
برای استفاده از آنها جهت درمان بواسیر، باید یک نوع گیاه یا مخلوطی از گیاهان را به صورت مساوی با هم ترکیب کرده و آب جوش روی آنها بریزید. پس از کمی خنک شدن، آن را در آب وان ریخته و درون آب بنشینید. استفاده از محلول رقیق پرمنگنات پتاسیم نیز مفید است.
استفاده از یخ
برای فشرده کردن رگ‌ها و تقویت دیواره‌های آنها میتوانید از یخ معمولی یا از چای بابونه استفاده کنید. برای جلوگیری از تماس با سرمای زیاد، مکعب‌های یخ باید در گاز استریل قرار داده شده و برای مدت کوتاهی روی مقعد گذاشته شوند.
داروی مخلوط گیاهی دست ساز
مخلوطی از عسل، پروپولیس، قطران درخت غان، وازلین و روغن سنجد تلخ عالی است و باید قبل از خواب به بواسیر بمالید یا به صورت کمپرس داخل یک دستمال گذاشته و روی مقعد قرار دهید. این درمان مؤثر و بی‌ضرر است و باید به مدت 10 روز استفاده شود.
آب چغندر (50 میلی‌لیتر) را به صورت گرم هر شب به داخل رکتوم تزریق کنید.
تماس مستقیم مایعات با مقعد به درمان بواسیر کمک می‌کند. برای مثال، یک تکه پارچه را می‌توان در جوشانده گیاهان خیس کرده و برای چند ساعت بر روی گره‌ها گذاشت. حتی می توان فقط از آب سرد یا جوشانده برگ توت‌فرنگی جنگلی استفاده کرد.
قبل از استفاده از هر درمانی، حتی مؤثرترین درمان سنتی برای بواسیر، همیشه باید با یک متخصص مشورت کنید. تنها درمان درست، نتایج مثبت خواهد داد.
پیشگیری از بواسیر
جلوگیری از بروز بواسیر در زنان بسیار آسان‌تر از درمان آن پس از تشدید بیماری است. برای محافظت از خود در برابر بروز این فرآیند پاتولوژیک، باید چند قانون ساده را رعایت کنید:
- مصرف کافی مواد غذایی غنی از فیبر گیاهی؛
- محدود کردن استفاده از غذاهای بسیار تند و ادویه‌دار؛
- ورزش کردن منظم؛
- در هنگام کار، استراحت‌های کوتاهی داشته باشید و کمی ورزش کنید؛
- استفاده از صندلی‌های سفت به جای صندلی‌های نرم؛
- هنگام حرکت روده‌ها زیاد فشار وارد نکنید؛
- به طور منظم ورزش‌های مخصوص دوران بارداری را انجام دهید.
چه بخوریم تا بواسیر از بین برود؟
فیبر بیشتر مصرف کنید
- میوه‌ها و سبزیجات: مانند سیب، گلابی، توت‌ها، هویج، بروکلی و اسفناج.
- غلات کامل: نان‌های سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای، جو و بلغور.
- حبوبات: لوبیا، عدس، نخود و لوبیا چیتی.
آب کافی بنوشید
نوشیدن حداقل 8 لیوان آب در روز می‌تواند به نرم کردن مدفوع و کاهش فشار در هنگام دفع کمک کند.
مصرف ملین‌های طبیعی
- آلو: مصرف آلو یا آب آلو می‌تواند به عنوان یک ملین طبیعی عمل کند.
- دانه‌های کتان: میتوانید دانه‌های کتان را به ماست یا سالاد اضافه کنید.
اجتناب از غذاهای یبوست‌زا
- غذاهای چرب و سرخ‌شده: این نوع غذاها می‌توانند یبوست را تشدید کنند.
- محصولات لبنی پرچرب: مانند پنیر و بستنی.
- گوشت قرمز: مصرف بیش از حد گوشت قرمز می‌تواند به یبوست منجر شود.
مصرف پروبیوتیک‌ها
مواد غذایی غنی از پروبیوتیک مانند ماست پروبیوتیک، کفیر و کلم ترش می‌توانند به سلامت دستگاه گوارش کمک کنند.
غذاهای غنی از فلاونوئید
- توت‌ها: مانند توت‌فرنگی، زغال‌اخته و تمشک.
- مرکبات: مانند پرتقال، لیمو و گریپ‌فروت.
- سبزیجات سبز: مانند اسفناج و کلم پیچ.
مصرف چای گیاهی
- چای نعناع: می‌تواند به تسکین دستگاه گوارش کمک کند.
- چای بابونه: خاصیت ضد التهابی دارد و می‌تواند درد را کاهش دهد.
بیشتر بخوانید : بواسیر بعد از زایمان
کدام پزشک بواسیر را در زنان درمان می‌کند؟
بواسیر توسط یک پزشک متخصص پروکتولوژی یا کولوپروکتولوژیست درمان می‌شود. علاوه بر این، زنان می‌توانند به طور همزمان توسط یک متخصص زنان و یک پروکتولوژیست تحت درمان قرار گیرند، به ویژه در دوران بارداری.
چه زمانی باید برای بواسیر به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت تجربه درد در ناحیه مقعد، خونریزی یا بیرون زدن توده‌ها از مقعد، ایجاد مخاط، چرک یا بی‌اختیاری گاز و مدفوع حتما به پزشک مراجعه کنید.
برای زنانی که حتی به کار گیری روش‌های خانگی وضعیت بواسیر آنها را بهبود نداد، جهت درمان حتما به یک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. اگر در تهران زندگی می‌کنید، میتوانید برای درمان بواسیر در زنان به کلینیک دکتر عاطفه نظری مراجعه نمایید.
شما می توانید اولین دیدگاه این مطلب را از طریق فرم بالا ارسال کنید.