درمان بیماری آندومتریوز + علائم، علل، تشخیص

آندومتریوز بیماری است که زنان را تحت تأثیر قرار داده و زمانی اتفاق می افتد که بافتی مشابه بافت آندومتر در خارج از رحم رشد کند.

این بافت همانند بافت آندومتر به هورمون‌ هایی که بر چرخه قاعدگی تأثیر می ‌گذارند واکنش نشان می‌ دهد، متورم می شود و خونریزی می کند، اما هیچ راهی برای دفع بافت و خون زائد وجود ندارد.

همچنین این بافت سرطانی نیست، اما منجر به زخم و چسبندگی شده و خون های به دام افتاده در لوله فالوپ با مسدود کردن این مسیر باعث ایجاد کیست می شوند.

سپس بافت ها جوش خورده و در اندام های تناسلی تغییراتی به وجود خواهند آورد. علائم آندومتریوز شامل درد و خونریزی غیر طبیعی است و بیماری بر شانس باردار شدن فرد نیز تأثیر می گذارد.

کارشناسان معتقدند آندومتریوز حدود 11 درصد از زنان 15 تا 44 ساله را در ایالات متحده تحت تأثیر قرار داده و بیشتر در افراد 30 و 40 ساله دیده می شود.

آندومتریوز چیست؟

اندومتروز زمانی رخ می دهد که بافتی شبیه پوشش اندومتر در خارج از رحم رشد کند. این بافت با بافت اندومتر یکسان نیست، اما هر دو ویژگی های مشترکی دارند.

این بافت در هر قسمتی از بدن رشد می کند، اما معمولا لگن و نواحی زیر را تحت تأثیر قرار می دهد:

• تخمدان ها
• لوله های فالوپ
• بافت های پشتیبان رحم
• قسمت بیرونی رحم

بافت آندومتر در سایر نواحی از جمله دستگاه گوارش، ریه ها و اطراف قلب نیز ایجاد می شود. بدن معمولا این نوع بافت را در طول قاعدگی دفع می کند، اما بافتی که در آندومتریوز ایجاد می شود در بدن باقی مانده و منجر به التهاب خواهد شد. در نتیجه تجزیه این بافت نیز بافت اسکار تشکیل می شود.

آندومتریوز به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی تأثیر می گذارد و فرد علاوه بر درد، فشارهای دیگری مربوط به موارد زیر را نیز تجربه خواهد کرد:

• درد مزمن
• استخدام
• هزینه مراقبت های پزشکی
• روابط
• مشکل در حفظ یک زندگی اجتماعی
• نگرانی درباره عدم باردار شدن
• استرس، اضطراب و افسردگی

یک گزارش در سال 2013 نشان می دهد که تشخیص دقیق آندومتریوز به طور متوسط ​​6.7 سال طول می کشد. افراد در طول این مدت میانگین ​​10.8 ساعت کار در هفته را به دلیل تأثیر ناتوان کننده این بیماری از دست می دهند.

علائم آندومتریوز

علائم آندومتریوز عبارتند از:

• گرفتگی دردناک شبیه دردهای قاعدگی
• درد طولانی مدت کمر و لگن
• دوره های قاعدگی طولانی تر از 7 روز
• خونریزی شدید قاعدگی
• مشکلات مربوط به مدفوع و ادرار از جمله درد، اسهال، یبوست و نفخ
• وجود خون در مدفوع یا ادرار
• تهوع و استفراغ
• خستگی
• درد هنگام رابطه جنسی
• لکه بینی یا خونریزی بین قاعدگی
• مشکل در باردار شدن

درد رایج ترین نشانه آندومتریوز است، اما شدت درد همیشه با وسعت بیماری مرتبط نیست. درد معمولا پس از یائسگی و زمانی که بدن تولید استروژن را متوقف می کند از بین می رود.

با این حال اگر فرد در دوران یائسگی از هورمون درمانی استفاده کند، علائم همچنان باقی خواهند ماند. در طول بارداری نیز احتمالا به طور موقت علائمی نخواهید داشت.

بیشتر بخوانید : پریود یا قاعدگی غیر طبیعی در زنان

بیماری هایی با علائم مشابه

تشخیص آندومتریوز دشوار است و یکی از دلایل این مشکل آن است که بیماری های دیگر از جمله موارد زیر نیز علائم مشابهی دارند:

• بیماری التهابی لگن
• کیست های تخمدان
• سندرم روده تحریک ‌پذیر

عوارض آندومتریوز عبارتند از:

• ناباروری که تا 50 درصد افراد مبتلا به این بیماری را تحت تأثیر قرار می دهد
• افزایش خطر ابتلا به سرطان تخمدان یا آدنوکارسینوم مرتبط با آندومتریوز
• کیست های تخمدان
• التهاب
• ایجاد بافت اسکار و چسبندگی
• عوارض روده و مثانه

کنترل علائم و جستجوی کمک به پیشگیری از بروز عوارض طولانی مدت کمک می کند. در صورت تجربه درد شدید یا خونریزی غیرمنتظره لازم است به پزشک اطلاع دهید.

درمان آندومتریوز

در حال حاضر هیچ درمانی برای آندومتریوز وجود ندارد، اما روش های مختلفی از جمله موارد زیر به مدیریت علائم کمک می کنند:

داروهای مسکن

داروها از جمله داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن (ادویل، موترین  IBو غیره) و داروهایی برای تسکین دردهای شدید قاعدگی به مدیریت علائم کمک می کنند.

اگر داروهای بدون نسخه اثربخش نباشند پزشک داروهای قوی تری تجویز خواهد کرد.

درمان هورمونی

پزشک قرص های ضد بارداری، سایر روش های هورمونی کنترل بارداری مانند استفاده از دستگاه Mirena و در برخی موارد نیز هورمون آزاد کننده گنادوتروپین را توصیه می کند.

این داروها سطح استروژن را کاهش داده و به محدود کردن رشد بافت های زائد کمک می کنند، با این حال چسبندگی ها را ترمیم نکرده یا باروری را بهبود نمی بخشند.

عمل جراحی

در صورتی که درمان های دیگر مؤثر نباشند، پزشک برای برداشتن بافت های زائد عمل جراحی را توصیه می کند. در برخی موارد نیز لازم است عمل هیسترکتومی انجام شده و هر دو تخمدان برداشته شود.

بیشتر بخوانید: برداشتن پولیپ رحم در تهران + انتظارات از درمان

درمان باروری

در صورتی که آندومتریوز بر باروری تأثیر بگذارد، لقاح آزمایشگاهی در نظر گرفته می شود.

درمان های طبیعی

برخی از درمان‌ های مکمل و جایگزین و عوامل سبک زندگی از جمله موارد زیر به مدیریت علائم آندومتریوز کمک می کنند:

• طب سوزنی
• مصرف داروهای گیاهی
• اجتناب از کافئین
• هیپنوتیزم
• بیوفیدبک
• مشاوره
• ورزش منظم، مانند پیاده روی

این روش ها برای برخی افراد مفید هستند، اما شواهد علمی کمی برای مؤثر بودن آن ها وجود دارد. همچنین این اقدامات آندومتریوز را درمان نکرده و یا آسیبی که رخ داده است را از بین نمی برند.

تشخیص بیماری آندومتریوز

تشخیص آندومتریوز برای پزشک متخصص دشوار است زیرا هیچ آزمایش خاصی برای تایید مشکل وجود نداشته و علائم به سختی تشخیص داده می شوند. همچنین علائم این بیماری شبیه علائم سایر بیماری ها است.

راه های تشخیص آندومتریوز عبارتند از:

• معاینه لگن
• آزمایشات تصویربرداری مانند سونوگرافی یا ام آر آی
• لاپاراسکوپی
• بیوپسی

جراحی لاپاراسکوپی تنها راه برای تشخیص آندومتریوز است. پزشک در این روش کم تهاجمی لاپاراسکوپ را از طریق یک برش کوچک در ناحیه لگن وارد بدن کرده و تصاویری از تغییرات بافت ها تهیه می کند.

مراحل

روش های مختلفی برای مرحله بندی آندومتریوز وجود دارد. در سال 1996، انجمن پزشکی باروری آمریکا چهار مرحله برای توصیف شدت آندومتریوز از ضعیف تا شدید تعیین کرد.

مراحل آندومتریوز به طور خاص با سطح درد، تأثیر بر سلامت روان و سایر عوامل ارتباطی ندارد. با این حال به نظر می رسد با پیشرفت مراحل بیماری، خطر ناباروری افزایش می یابد.

درباره مراحل بیماری اختلاف نظر وجود دارد. بر اساس گفته برخی از کارشناسان، دانستن مرحله بیماری به انتخاب روش درمان کمک نمی کند، چراکه به اندازه کافی نحوه تأثیر بیماری بر روی فرد را نشان نمی دهد.

رژیم غذایی

عوامل مختلف رژیم غذایی میزان خطر ابتلا به آندومتریوز، نحوه تجربه علائم و احساس سلامت کلی را تحت تأثیر قرار می دهند.

نتیجه یک مطالعه در سال 2020 بر روی 12 نفر نشان می دهد که تمرکز بر عوامل مرتبط با رژیم غذایی به تسکین درد و خستگی کمک می کند.

این موضوع تا حدودی به دلیل افزایش آگاهی از آندومتریوز و تمرکز بیشتر بر رژیم غذایی و سلامت کلی است.

عوامل غذایی مؤثر عبارتند از:

• حذف گلوتن و لبنیات از رژیم غذایی
• افزایش مصرف میوه و سبزیجات
• اجتناب از مصرف غذاهای ناسالم
• تهیه غذا با استفاده از مواد تازه
• اجتناب از کافئین و الکل
• پیروی از یک رژیم غذایی با فودمپ کم
• مصرف نوعی جلبک دریایی که با نام بلادرک شناخته می شود

با این حال مطالعات در این زمینه کم بوده و هیچ اطلاعاتی درباره نژاد یا قومیت شرکت کنندگان وجود ندارد.

محققان هنوز شواهد کافی برای تایید اینکه رژیم غذایی بر خطر ابتلا به آندومتریوز یا عوارض این بیماری تأثیر می گذارد پیدا نکرده اند.

علل آندومتریوز و عوامل خطرزا

متخصصان بطور دقیق از علت ابتلا به آندومتریوز آگاهی ندارند.

شروع قاعدگی قبل از 11 سالگی و قاعدگی های سنگین و طولانی دو عامل خطر شناخته شده ابتلا به این بیماری هستند، اما عوامل دیگری نیز در این مورد نقش دارند که عبارتند از:

• عوامل ژنتیکی و ابتلای اعضای خانواده به این بیماری
• مشکلات مربوط به جریان قاعدگی که خون و بافت از بدن خارج نمی شود
• مشکلات سیستم ایمنی که بافت های زائد از بین برده نمی شوند
• بالا بودن سطح هورمون استروژن در بدن
• جراحی در ناحیه شکم، مانند سزارین یا هیسترکتومی
• کوتاه تر بودن دوره های قاعدگی
• مصرف الکل و کافئین

متخصصان برخی از بیماری ها از جمله موارد زیر را با آندومتریوز مرتبط می دانند:

• آلرژی
• آسم
• حساسیت به برخی مواد شیمیایی
• برخی از بیماری های خود ایمنی
• سندرم خستگی مزمن
• سرطان تخمدان و سرطان سینه

محققان همچنین ارتباطی بین آندومتریوز و قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی از جمله فتالات ها پیدا کرده اند.

خلاصه

آندومتریوز وضعیتی است که نوعی بافت شبیه بافتی که در رحم رشد می کند در سایر نواحی بدن به وجود می آید. این بیماری منجر به آسیب بافت ها و بروز درد شده و بر باروری نیز تأثیر می گذارد.

در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای آندومتریوز وجود ندارد، اما راه هایی برای تسکین درد و ناراحتی در دسترس است. همچنین برخی از افراد گاهی نیاز به جراحی خواهند داشت. اگر در تهران هستید می توانید برای تشخیص و مدیریت آندومتریوز به کلینیک دکتر عاطفه نظری متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. ما در روند درمان در کنار شما خواهیم بود.

شماره تلفن های تماس برای دریافت نوبت
09036830686 – 02165833148 – 02166661879
سایر اطلاعات تماس همراه با آدرس کلینیک صفحه تماس با ما