دوره بلوغ دوره تغییرات بزرگ برای یک نوجوان است تا آنکه در آخر، بدن وی مانند یک فرد بالغ کامل می گردد. این دوره شامل مراحل مختلفی است که می تواند برای یک نوجوان چالش برانگیز و حتی گیج کننده باشد، به ویژه آنکه زمان شروع و پایان این تغییرات برای هر فردی متفاوت است.
در این مقاله به مراحل مختلف بلوغ می پردازیم که با عنوان ” مراحل تانر” شناخته می شوند. چگونگی مراحل تغییرات بدن را بررسی کرده و اینکه چه علامت و نشانه هایی از هر مرحله انتظار می رود.
دوران بلوغ برای نوجوانانی که درباره هویت جنسی خود سوال دارند نیز دشوار خواهد بود. با توضیح فرآیند بلوغ برای کودکان خود می توانید به آنها کمک کنید تا بدانند که باید چه انتظاری داشته باشند.
اگر فرزندتان درباره چگونگی این تغییرات و کنارآمدن با آنها مشکلی دارد حتی تماس با روانشناس برای راهنمایی بیشتر مفید خواهد بود.
مراحل بلوغ تانر کدامند؟
پرفسور جیمز ام تانر یک متخصص رشد کودک و نخستین فردی بود که مراحل قابل مشاهده بلوغ را شناسایی کرد. امروزه از این مراحل با عنوان مراحل تانر یا با عبارت مناسب تر، رتبه بندی بلوغ جنسی (SMRs) یاد می شود.
این رتبه بندی به عنوان یک راهنمای رشد فیزیکی مورد استفاده قرار می گیرد، اگرچه زمان بندی دوران بلوغ برای هر فرد متفاوت می باشد.
اینجا مواردی ذکر شده که می توانید در دوران بلوغ بر اساس مراحل بلوغ تانر در زنان و مردان مشاهده نمایید.
مرحله 1 تانر
مرحله اول تانر آنچه برای کودک شما قبل از هر نشانه فیزیکی از بلوغ رخ می دهد را توصیف می کند. این اتفاق معمولا بعد از تولد 8 سالگی دختران و تولد 9 یا 10 سالگی پسران پیش می آید. در این مرحله این تغییرات درونی برای دختران و پسران یکسان است.
- مغز شروع به ارسال سیگنال هایی به بدن می کند تا برای تغییراتی آماده شود.
- هیپوتالاموس مغز شروع به آزادسازی هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) به غده هیپوفیز می کند، این غده هورمون هایی را می سازد که سایر غدد در بدن را کنترل می کند.
- غده هیپیوفیز شروع به ساختن دو هورمون دیگر شامل هورمون لوتئینه کننده (LH) و هورمون محرک فولیکون (FSH) می کند.
- در این مرحله تغییرات فیزیکی قابل توجهی برای زنان یا مردان وجود ندارد.
مرحله 2 تانر
مرحله 2 نشانگر شروع رشد فیزیکی است. هورمون ها ارسال سیگنال به سراسر بدن را آغاز می کنند.
زنان
بلوغ معمولا بین 9 تا 11 سال اتفاق می افتد. تغییرات قابل مشاهده اینها هستند:
- اولین نشانه رشد در سینه هاست که حالا به آنها جوانه گفته می شود و شکل گیری سینه از زیر نوک پستان آغاز می شود. ممکن است سینه ها دچار خارش یا تحریک شوند یا یکی از دیگری بزرگتر باشد که طبیعی است.
- هاله تیره رنگ اطراف نوک پستان (آئورلا) نیز بزرگ تر می شود.
- رحم شروع به رشد می کند و مقدار کمی موی زائد اطراف لبه های مهبل شروع به رشد می کنند.
زنان سیاه پوست به طور متوسط یک سال قبل از زنان سفید پوست بلوغ را شروع می کنند و در رشد سینه ها و تجربه اولین پریود نیز از سفیدپوستان جلوتر هستند. همچنین بلوغ در زنانی که توده بدنی بالاتری دارند، زودتر آغاز می شود.
مردان
بلوغ مردان معمولا حدود 11 سالگی آغاز می شود. بیضه ها و پوست اطراف آنها (کیسه بیضه) کم کم بزرگ می شوند.
بلوغ حدود 11 سالگی شروع شده و شامل این تغییرات است:
- بیضه ها و پوست اطراف آنها (اسکروتوم) شروع به بزرگ شدن می کنند.
- موهای ناحیه تناسلی در بخش مرکزی آلت تناسلی شروع به رشد می کند.
مرحله 3 تانر
تغییرات فیزیکی در این مرحله برای مردان وزنان واضح تر می شود. همراه با جهش رشد در قد نوجوان، هورمون های او هم به شدت فعالند و رشد نسبت به مرحله قبل بیشتر شده است.
زنان
- “جوانه های” سینه در حال رشد هستند و حجم آنها رو به گسترش است.
- موهای ناحیه تناسل حالا ضخیم و مجعد شده اند.
- رشد موهای زیربغل شروع شده است.
- اولین نشانه های آکنه روی صورت و کمر ظاهر می شود.
- رشد قد شروع شده و به بیشترین میزان خود حدود 8 سانتی متر در سال می رسد.
- تجمع چربی در باسن و ران آغاز شده است.
مردان
این تغییرات فیزیکی در مردان حدود 13 سالگی اتفاق می افتد که شامل این موارد است:
- با افزایش رشد بیضه ها حالا آلت تناسلی بلندتر شده است.
- برخی از بافت های سینه احتمالا از زیر نوک سینه شروع به شکل گیری می کنند (این در برخی از نوجوانان مذکر در طول دوران رشد اتفاق می افتد و بعد از دو سال از بین می رود)
- رویا بینی و و انزال در شب شروع می شود.
- صدا شروع به تغییر کرده و ممکن است ناهنجار باشد و زیر و بم صدا ناگهانی تغییر کند.
- عضلات بزرگتر می شوند.
- رشد قد بین 5 تا 8 سانتی متر در سال افزایش می یابد.
مرحله 4 تانر
مرحله 4 از بلوغ شامل نوسانات کامل است. هم مردان و هم زنان تغییرات قابل توجهی در این مرحله دارند.
زنان
در زنان این مرحله در حدود 13 سالگی اتفاق می افتد. تغییرات شامل این موارد است:
- سینه ها شکل کامل تری به خود گرفته اند.
- بیشتر زنان اولین پریود خود را در این مرحله تجربه می کنند که معمولا بین 12 و 14 سالگی است اما ممکن است زودتر اتفاق بیفتد.
- رشد قد کندتر شده است و بین 5 تا 7 سانتی متر در سال رسیده است.
- موهای ناحیه تناسلی حالا ضخیم تر شده اند.
مردان
در مردان مرحله 4 حدود 14 سالگی اتفاق می افتد و شامل این تغییرات است:
- بیضه ها، آلت تناسلی و کیسه بیضه همچنان بزرگتر می شوند و رنگ کیسه بیضه تیره تر می شود.
- موهای زیربغل شروع به رشد می کنند.
- صدای بم دوران بلوغ حالا دائمی می شود.
- جوش های آکنه ظاهر می شوند.
مرحله 5 تانر
این مرحله اوج رشد نوجوان شماست. در فاز نهایی نوجوان بالاخره به بلوغ کامل فیزیکی از جمله قد نهایی خود در بزرگسالی می رسد.
زنان
در زنان معمولا مرحله 5 در حدود 15 سالگی اتفاق می افتد. تغییرات شامل اینهاست:
- سینه ها تقریبا به اندازه و شکل بزرگسالی رسیده اند، اگرچه تا 18 سالگی ممکن است تغییر کنند.
- بعد از 6 ماه تا 2 سال روند پریود تقریبا منظم شده است.
- 1 تا 2 سال بعد از اولین پریود، میزان رشد قد زنان به اندازه بزرگسالی آنان می رسد.
- موهای ناحیه تناسلی زیاد می شوند و تا قسمت داخل ران را پر می کنند.
- اندام های تناسل و تولیدمثل کاملا رشد کرده اند.
- باسن و ران ها کاملا توپر شده و شکل گرفته اند.
مردان
- آلت تناسلی، بیضه ها و کیسه بیضه به اندازه بزرگسالی رسیده اند.
- موهای آلت تناسلی کاملا زیاد شده و به داخل ران ها رسیده اند.
- موهای صورت شروع به رویش کرده و در برخی مردان حتی اصلاح مو نیز لازم است.
- رشد قد کند شده اما عضلات هنوز در حال رشد هستند.
- تا سن 18 سالگی بیشتر مردان به رشد کامل رسیده اند.
خلاصه مراحل بلوغ تانر
| مراحل تانر در زنان | سن شروع | تغییرات قابل توجه |
| مرحله 1 | بعد از تولد 8 سالگی | تغییر قابل توجهی نیست. |
| مرحله 2 | از 9 تا 11 سالگی | “جوانه های” سینه شروع به شکل گیری نموده؛ موهای زائد تناسلی شروع به رویش می کنند. |
| مرحله 3 | بعد از 12 سالگی | اولین جوش های آکنه ظاهر می شوند؛ موهای زیربغل رویش یافته؛ افزایش قد به بیشترین میزان خود می رسد. |
| مرحله 4 | حدود 13 سالگی | اولین پریود ظاهر می شود. |
| مرحله 5 | حدود 15 سالگی | اندام های تولید مثلی و تناسلی به تکامل می رسند. |
بیشتر بخوانید : درمان اختلالات هورمونی در زنان و مردان + علل و علائم
سایر علامت و نشانه های بلوغ
| مراحل تانر در مردان | سن شروع | تغییرات قابل توجه |
| مرحله 1 | بعد از تولد 9 یا 10 سالگی | تغییر قابل توجهی نیست. |
| مرحله 2 | حدود 11 سالگی | موهای آلت تناسلی شروع به رویش می کنند. |
| مرحله 3 | حدود 13 سالگی | تغییر صدا شروع شده و ناگهان زیر و بم می شود؛ عضلات بزرگتر می شوند. |
| مرحله 4 | حدود 14 سالگی | آکنه در بدن ظاهر می شود؛ موهای زیربغل شروع به رویش می کنند. |
| مرحله 5 | حدود 15 سالگی | موهای صورت ظاهر می شوند. |
آکنه در بلوغ
تغییر در هورمون ها موجب تجمع چربی روی پوست و بسته شدن منافذ آن شده و این اتفاق منجر به بروز جوش های آکنه می گردد. حالا روی صورت، سینه و کمر کودک شما جوش های آکنه پدیدار می شوند. آکنه در برخی افراد بدتر از برخی دیگر بروز می کند.
اگر سابقه خانوادگی بروز آکنه شدید دارید یا کودک شما به نوع شدید آن مبتلا شده با متخصص اطفال مشورت کنید تا راهکارهای درمانی را توصیه نمایند.
در غیر این صورت کودک را تشویق کنید که با شستن روزانه با صابون ملایم و استفاده از کرم ها و پمادهای بدون نسخه در صورت لزوم، خودش شیوع آن را کنترل کند.
برای آکنه های خیلی شدید مراجعه به متخصص پوست نتیجه بهتری دارد.
بوی بدن در دوران بلوغ
با بزرگ شدن غدد عرق در دوران بلوغ میزان عرق بیشتر می شود. برای جلوگیری از بوی نامطبوع بدن، با کودک خود صحبت کنید تا از دئودورانت ها استفاده کند و به طور منظم مخصوصا بعد از فعالیت های فیزیکی دوش بگیرد.
تغییرات خلقی در دوران بلوغ
آیا نوجوان شما بداخلاق است یا دیگران متفاوت رفتار می کنند؟ هورمون ها یا احساس کودک شما درباره تغییرات فیزیکی، دوستانش یا مدرسه می توانند عامل این تغییر باشند.
اگر نگران کودک خود هستید، منابع آنلاین زیادی برای مطالعه وجود دارد و گروه های حمایت کننده ای از جمله روانشناسان مدرسه، برنامه های اجتماعی و مانند اینها می توانند به حل این مساله کمک کنند.
حواستان به نشانه های افسردگی یا اضطراب کودکتان و مسائلی مثل مشکل خواب، اجتناب از مدرسه رفتن، کارکرد ضعیف در مدرسه و مانند اینها باشد. تغییرات خلقی شدید را باید با پزشک کودکتان در میان بگذارید. در برخی موارد به درمان های عملی یا دارویی نیاز است.
بیشتر بخوانید : پریود یا قاعدگی غیر طبیعی در زنان + علت ها و درمان
خلاصه
پدیده بلوغ یک شبه اتفاق نمی افتد. فرآیندی است که طی چند سال موجب تغییرات هورمونی و فیزیکی زیادی می شود – همه آنهایی که حتی ممکن است آزاردهنده باشند.
کودک شما احتمالا همین حالا هم احساسات زیادی راجع به این پدیده دارد از جمله درباره آکنه، بوی نامطبوع بدن، گرفتگی های قاعدگی، یا موارد اینچنینی. راه ارتباطی را با کودک خود باز نگه دارید و وقتی درباره احساساتش صحبت می کنید صبر و بردباری به خرج دهید.
اطمنیان یابید که تغییرات در کودک شما طبیعی است و بخشی قابل انتظار از دوران بلوغ را طی می کند.
اگر درباره مواردی دچار مشکل اساسی شده اید و نگرانی هایی درباره رشد کودک خود دارید، بدون تردید با پزشک مشورت نمایید. برای تشخیص و درمان بیماری های زنان در تهران به کلینیک دکتر عاطفه نظری متخصص زنان و زایمان واقع در خیابان اعتمادیان تهران مراجعه کنید.
شماره تلفن های تماس برای دریافت نوبت
09036830686 – 02165833148 – 02166661879
سایر اطلاعات تماس همراه با آدرس کلینیک صفحه تماس با ما
