سینوس ادراری تناسلی در زنان + علائم و درمان

سینوس ادراری تناسلی یک نقص در زنان است که در رحم و در زمان رشد جنین رخ می‌دهد. این نقص دستگاه تناسلی ادراری (هم اندام‌های تولید مثل و هم ادراری) را درگیر می‌کند و انواع مختلفی دارد اما رایج‌ترین آنها شامل ادغام دستگاه تناسلی (واژن) و مجاری ادراری از یک خروجی از بدن است.

به طور معمول، دستگاه تناسلی و دستگاه ادراری، هر دو خروجی مجزایی از بدن زن دارند. کودکان مبتلا به سینوس تناسلی فقط یک خروجی در بدن خود برای هر دو دستگاه دارند (مجرای ادرار و واژن با هم ترکیب می‌شوند و یک لوله می‌سازند).

تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ بدون تاثیر و به شکل طبیعی هستند. بسیاری از این نقایص در سونوگرافی بارداری مشخص می‌شود و پزشک می‌تواند اطلاعاتی در مورد مدیریت مشکل فرزند خود قبل و بلافاصله بعد از تولد به مادر ارائه دهد.

سینوس ادراری تناسلی بعدها چه می‌شود؟

طی رشد معمولی، سینوس ادراری تناسلی به داخل مجرای ادرار و دهلیز فرج توسعه می‌یابد. مجرای ادرار لوله‌ای است که ادرار از طریق آن از بدن خارج می‌شود و دهلیز فرج پوست بین لابیای داخلی (لب‌های واژن) و دهانه مجرای ادرار و واژن است.

انواع سینوس ادراری تناسلی زنان

دو نوع سینوس ادراری تناسلی وجود دارد:

• کم پیوسته (تلاقی کم) : در این نوع سینوس ادراری تناسلی با اتصال پایین، نقطه اتصال مجرای ادرار و واژن کم بوده یا به منفذ خروج از بدن نزدیک‌تر می‌شود. همچنین قسمت مشترک هم کوتاه است. مجرای ادرار و واژن از نظر سایز و مکان تقریباً طبیعی به شمار می‌آید.
• پیوستگی بالا (تلاقی زیاد) : در یک سینوس ادراری تناسلی با پیوستگی بالا، نقطه‌ای که مجرای ادرار و واژن به هم می‌پیوندند از کانال دورتر و یا دورتر از دهانه خروجی بدن است. همچنین بخش مشترک طولانی است.

سینوس‌ اداری تناسلی با پیوستگی بالا، جدی‌تر است چون عوارض شدیدی ایجاد می‌شوند مثل جلوتر بودن بیش از حد مقعد روی بدن.

سینوس ادراری تناسلی چقدر نادر است؟

سینوس ادراری تناسلی مشکلی نادر است و از هر 10 هزار تولد حدود 0.6 دچار این مشکل می‌شوند.

علائم سینوس ادراری تناسلی

برخی از علائم رایج مرتبط با ناهنجاری سینوس ادراری تناسلی این‌ها هستند:

علائم ادراری

• عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری : به علت ساختار آناتومیکی، باکتری‌ها راحت‌تر وارد دستگاه ادراری می‌شوند.
• مشکل در ادرار کردن یا انسداد ادرار : بسته به ساختار سینوس ادراری تناسلی، شاید انسداد نسبی ایجاد شود و ادرار را با مشکل مواجه کند.
• بی‌اختیاری ادرار : برخی افراد ممکن است از دست دادن کنترل مثانه را تجربه کنند.

علائم دستگاه تولید مثل

• جریان قاعدگی غیر طبیعی : در زنانی که عادت ماهانه دارند، اگر دستگاه تناسلی دچار انسداد یا باریک شدگی ساختاری باشد، احتمالاً خون نتواند کاملا خارج شود و همین امر منجر به جریان برگشتی یا هماتوکولپوس (تجمع خون در واژن) می‌شود.
• مشکل در عملکرد جنسی : با توجه به وضعیت مجرای ادراری تناسلی، درد یا ناراحتی در فعالیت جنسی ایجاد می‌شود.
• عدم قاعدگی (آمنوره اولیه) : انسداد، مانع از خروج خون قاعدگی از بدن می‌شود

سایر علائم عمومی

• درد شکم یا لگن : به دلیل مشکلات مربوط به جریان قاعدگی، تجمع خون یا فشار به علت ناهنجاری‌های آناتومیک، درد شکم یا لگن ایجاد می‌شود.
• ناهنجاری‌های قابل مشاهده در ناحیه تناسلی : دستگاه تناسلی خارجی ممکن است بسته به درجه تشکیل سینوس ادراری تناسلی، غیر طبیعی به نظر برسد که از همان بدو تولد مشهود است.

تشخیص سینوس ادراری تناسلی

انتخاب دوره درمانی سینوس ادراری تناسلی، نیازمند تشخیص صحیح است. نه تنها اندام تناسلی کودک تحت تاثیر این بیماری قرار می‌گیرد بلکه کل رشد و تکامل او تاثیر گرفته از آن می‌شود.

در طول سونوگرافی بارداری، اغلب سینوس ادراری تناسلی شناسایی می‌شود و معمولاً طی اولین معاینه نوزاد، این مشکل تشخیص داده خواهد شد.

همچنین برای تشخیص کامل‌تر و دریافت جزئیات بیشتر، آزمایش خون و یک سری تست‌های دیگر تجویز خواهند شد از جمله:

سونوگرافی : در این شیوه، امواج صوتی فرکانس بالا به داخل بافت‌های بدن ارسال می‌شوند. بازتاب این امواج گرفته شده و سپس برای خلق تصاویر یا ویدیو از اندام‌های داخلی به کار می‌روند.

این شیوه هرگونه مشکل کلیه، مثانه، واژن یا رکتوم را مشخص می‌کند. همچنین تعیین می‌شود که آیا ناهنجاری هنگام تولد باعث ایجاد اِدم ادرار شده یا خیر.

رتروگراد ژنیتوگرام : عکسبرداری با اشعه ایکس بعد از تزریق رنگ به واژن و مجرای ادرار مشترک انجام می‌شود.

رنگ به تعریف بافت‌ها و اندام‌ها کمک می‌کند و اندازه، شکل و محل قرارگیری آنها کاملاً مشاهده خواهد شد.

ام.آر.آی : با آهنربای بزرگ، امواج رادیویی و کامپیوتر تصاویر دقیقی از بدن انسان بدون استفاده از اشعه ایکس ایجاد می‌شود. پزشک برای نوزادان مبتلا به سینوس ادراری تناسلی برای معاینه لگن و ستون فقرات و بررسی هرگونه مشکل دیگر ام.آر.آی تجویز می‌کند.

آندوسکوپی : دوربینی مخصوص جهت مشاهده آناتومی داخل واژن یا مجرای ادرار مشترک قرار داده می‌شود.

درمان سینوس ادراری تناسلی زنان چگونه است؟

تنها راه درمان سینوس ادراری تناسلی، جراحی و جدا کردن واژن و مجرای ادرار است. جراحی ممکن است بحث برانگیز باشد مخصوصاً در کودکان دختر با هیپرپلازی مادرزادی آدرنال که پزشک آن را نوعی اختلال رشد جنسی می‌داند.

جراحی بعد از گفتگو و مشورت با تیم پزشکی انجام می‌شود که این تیم شامل متخصصان زیر است:

• متخصص زنان و زایمان و جراح زنان : این متخصص در تشخیص بیماری‌های تاثیرگذار روی سیستم ادراری و تولید مثل تخصص زنان و درمان آن تخصص دارد.
• متخصص غدد : این پزشک در درمان بیماری‌هایی تخصص دارد که بر روی سیستم غدد درون ریز تاثیر می‌گذارند. سیستم غدد درون ریز، هورمون‌ها را ایجاد و آزاد می‌کنند.

جراحی معمولاً در سال اول زندگی کودک انجام می‌شود و اورولوژیست جراحی را بر عهده می‌گیرد.

برای سینوس ادراری تناسلی با اتصال پایین، متخصص اورولوژی احتمالاً واژینوپلاستی فلپ انجام دهد. در این عمل، جراح دو منفذ مجزا از بدن ایجاد می‌کند، یکی برای واژن و یک مجرای ادرار.

برای سینوس ادراری تناسلی با اتصال بالا، متخصص اورولوژی واژینوپلاستی کششی (Pull-through) انجام خواهد داد.

واژینوپلاستی کششی جراحی‌ای پیچیده‌تر است و در آن واژن را در دهانه مشترک جدا می‌کند، سپس دهانه آن را می‌بندد.

در برخی موارد، سینوس ادراری تناسلی با اتصال بالا، متخصص اورولوژی موبیلیزاسیون دستگاه ادراری را همراه با واژینوپلاستی فلپ انجام می‌دهد. در این عمل جراح:

• رکتوم را جدا می‌کند
• مجرای ادرار و واژن را از هم جدا می‌کند تا به پرینه برسد
• راست روده را به اسفنکتر می‌چسباند
• واژینوپلاستی فلپ انجام می‌دهد

برخی افراد ممکن است به کلیتوروپلاستی و / یا لابیا پلاستی هم نیاز پیدا کنند. کلیتوروپلاستی شامل تغییر در شکل بافت برای ایجاد کلیتوریس است.

جراح عصب را تا جای ممکن نگه می‌دارد تا به کودک اجازه دهد در سنین بالاتر زندگی جنسی طبیعی داشته باشد.

سینوس ادراری تناسلی چه عوارضی دارد؟

سینوس ادراری تناسلی پایدار در زنان معمولا با ناهنجاری‌های پیچیده آناتومی دستگاه ادراری و دستگاه گوارش در ارتباط است.

عدم تشخیص صحیح این آنومالی‌ها منجر به مشکلات فاجعه باری می‌شود. یک دسته از این مشکلات، به صورت دیر هنگام در تاریخچه بالینی این کودکان ایجاد می‌شود مثل اولین قاعدگی در دختران.

ناهنجاری‌های آناتومیکی که مستعد جریان ناکافی قاعدگی هستند عبارتند از: واژن دوتایی و تیغه‌دار، رحم دیدلفیس، آترزی واژن و رحم دوشاخ.

نارسایی اولیه آناتومیک و نظارت بلند مدت کودکان درگیر ناهنجاری‌های سینوس ادراری تناسلی، جهت پیشگیری از مشکلات احتمالی در آینده اهمیت بسیار دارد.

بیشتر بخوانید : آناتومی دستگاه تناسلی زنان + عکس

سخن پایانی

سینوس ادراری تناسلی یک نقص مادرزادی در سیستم ادراری تناسلی است و مدیریت آن در کودکی نوجوانی و بزرگسالی انجام می‌شود.

جراحی و پیگیری بلند مدت عملکرد جنسی، چالشی دشوار به شمار می‌آید. برای غلبه بر این مشکل، یک تیم چند رشته‌ای متشکل از متخصص غدد، اورولوژی و کودکان باید هماهنگ شوند تا با همکاری‌های بلند مدت، کنترل این بیماری را بر عهده بگیرند.