انتخاب بین شیر مادر یا شیر خشک تصمیمی کاملا شخصی است. در واقع یکی از اولین تصمیم های مهمی که والدین در بدو ورود فرزند به دنیا می گیرند همین مورد به حساب می آید.
هر دوی این انتخاب ها مزایا و معایبی دارند. طی سالیان دراز، این موضوع مورد بحث بوده و اغلب برخی پدر و مادرها به علت انتخاب شیرخشک مورد قضاوت ناعادلانه قرار گرفته اند.
اما به هیچ وجه اجازه ندهید افراد دیگر در تصمیم گیری شما دخالت کنند.
هیچ درست و غلطی در این زمینه وجود ندارد و فقط باید سالم ترین گزینه را برای کودک خود انتخاب کنید.
اگر هنوز نمی دانید از چه طریق نوزاد خود را سیر کنید این مقاله را بخوانید.
شیر مادر
منابع معتبری مثل انجمن متخصصین اطفال آمریکا تغذیه با شیر مادر را برای شش ماه اول زندگی نوزاد به شدت توصیه می کنند.
بعد از این ۶ ماه، مصرف غذاهای جامد کمکی شروع شده و شیر تا یک سالگی ادامه دارد گاهی هم بیشتر.
سازمان بهداشت جهانی توصیه به تغذیه شیر مادر تا دو سالگی و بیشتر کرده است.
شاید به نظر طولانی بیاید اما دلایل خوبی پشت آن قرار دارد. اکثر متخصصان توافق دارند که شیر مادر بهترین راه برای تغذیه نوزادان جهت رساندن مواد مغذی کافی به آنها است.
شروع تغذیه با شیر مادر یک ساعت بعد از زایمان مزایای بسیاری دارد.
مزایای شیر مادر
تغذیه نوزاد با شیر مادر به جای شیر خشک هم برای سلامت مادر و هم نوزاد بسیار مفید است. در اینجا چند مورد از مزایا لیست شده:
دسترس پذیری
- تغذیه با شیرمادر رایگان است. بدون نیاز به خرید شیر خشک یا وسایل مرتبط با آن مثل بطری، سرشیشه و وسایر وسایل پرهزینه می توانید کودک خود را تغذیه کنید.
- شیر مادر نیاز به آمادگی و تهیه کردن ندارد. همیشه آماده است.
مزایای شیر مادر برای کودک
- تمامی مواد مغذی را دارد : شیر مادر همه مواد مغذی ای که کودک برای رشد و نمو می خواهد دارد مخصوصاً در روزهای اول که آغوز تولید می شود. آغوز منبعی غنی برای کودک به حساب می آید.
- تقویت سیستم گوارش کودک : کودکانی که به جای شیر خشک، شیر مادر می خورند کمتر به اسهال و مشکلات معده مبتلا می شوند.
- تقویت سیستم ایمنی کودک : شیر مادر به محافظت در برابر عفونت گوش، پنومونی، عفونت های باکتریایی و ویروسی کمک می کند.
- ممکن است سبب تقویت هوش شود : تحقیقات نشان داده اند کودکانی که با شیر مادر تغذیه می شوند مخصوصا آنهایی که منحصراً شیر مادر میخورند هوش بالاتری نسبت به سایر کودکان دارند.
- پیشگیری از بروز SIDS : تغذیه با شیر مادر خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزادان (SIDS) را کاهش می دهد.
- مفید برای سلامت نوزادان نارس : مصرف شیر مادر برای کودکان نارس یا سایر نوزادانی که بیمارند و در اِن.آی.سیو هستند، میزان نکروز انتروکولیت (NEC) را کاهش می دهد. شیر مادر شانس حیات را افزایش و طول مدت اقامت در اِن آی سیو را کاهش می دهد.
- کاهش خطر بروز سایر بیماری‌ها : شیر مادر از کودک در مقابل بیماری هایی همچون آسم و آلرژی، دیابت و چاقی محافظت می کند.
مزایای شیردهی برای مادر
- کمک به سرعت نقاهت : شیردهی به جمع شدن رحم و بازگشت آن به سایز قبل از بارداری کمک می کند.
- کاهش وزن : تولید شیر در بدن کالری های اضافی را سوزانده و سبب کاهش وزن می شود. (البته نه همیشه)
- حفظ آهن بدن : شیردهی مانع از قاعدگی ماهانه شده و بنابراین آهن در بدن باقی می ماند.
- افزایش هورمون های خوب : شیردهی سبب آزاد سازی هورمون هایی مثل اکسی توسین شده که باعث تقویت رابطه عاطفی مادر و نوزاد می شود.
- کاهش خطر بروز برخی بیماری ها : شیردهی سبب کاهش خطر بروز سرطان سینه، تخمدان، بیماری های قلبی و دیابت می شود.
- کاهش خطر افسردگی بعد از زایمان : در تحقیقی در سال ۲۰۱۲ مشخص شد اگر بیش از چهار ماه شیردهی ادامه دار باشد مزایای آن در طولانی مدت بسیار زیاد خواهد بود.
اگر تغذیه با شیر مادر را انتخاب کرده اید، پزشک انجام آن را تا زمان ممکن توصیه می کند. هر چه بیشتر شیردهی ادامه داشته باشد مزایای آن برای مادر و کودک بیشتر خواهد بود.
بیشتر بخوانید : لوله تغذیه در نوزادان نارس در تهران
معایب شیر مادر
با اینکه شیر مادر برای کودک و مادر بهتر و سالم تر است اما چالش هایی هم به دنبال دارد.
بسیاری از این چالش ها با کمک مشاور شیردهی و قدری تلاش از بین می روند.
برخی از این چالش ها شامل موارد زیر می شوند:
- ممکن است در چند روز یا هفته های اول احساس درد و ناراحتی کنید.
- هیچ معیار و اندازه ای برای مقدار شیر مصرفی کودک ندارید.
- باید مراقب مصرف داروها، کافئین و الکل مصرفی خود باشید. برخی مواد وارد شده به بدن وارد شیر هم می شوند.
- نوزادان مکرر شیر می خورند. پیش رفتن طبق برنامه دشوار خواهد بود مخصوصا اگر مجبور به بازگشت به کار باشید (دوشیدن شیر کمک کننده است)
بیشتر بخوانید : 11 مزیت شیردهی مادر برای بچه و سلامت مادر
شیر خشک و تغذیه با شیشه شیر
گاهی اوقات ممکن است مادر شیر خود را از طریق شیشه شیر به نوزاد بدهد.
به این صورت نوزاد همان مواد مغذی شیر مادر را دریافت کرده و فرقی نمی کند. با این تفاوت که کودک دیگر وابسته به بدن مادر برای تغذیه نیست.
فریز کردن شیر مادر نشان داده تا حدی از ارزش غذایی و ایمنی زایی آن در مقایسه با شکل تازه اش می کاهد. اما هنوز آنتی بادی هایی که برای کودک مفید هستند را دارد.
شیر خشک غذایی تولیدی با مواد مغذی بسیار است اما با شیر مادر هم تراز نیست.
مزایای شیر خشک
- هر فرد دیگری غیر از مادر می تواند در غیاب او به کودک شیر خشک دهد
- میزان شیر مصرفی را در هر وعده می بینید
- نوزادانی که شیرخشک می خورند نیازی به مصرف شیر به اندازه نوزادی که شیر مادر می خورد ندارند
- پدر، خواهر، برادر و سایر اعضای خانواده شانس تقویت رابطه عاطفی با نوزاد را از طریق شیردهی دارند.
معایب شیر خشک
- شیر خشک محافظتی که شیر مادر در برابر بیماری ها و عفونت ها ایجاد می کند ندارد
- نیاز به ترکیب و آماده سازی شیرخشک و تنظیم دمای آن است
- شیشه، شیر خشک، سرشیشه لاستیکی و پمپ شیر گران هستند
- شیر خشک مشکلات گوارشی مثل یبوست و نفخ ایجاد می کند
- شیر خشک به آب تمیز نیاز دارد که آن هم بستگی به محل زندگی و دسترسی به آب سالم دارد
از شیر گرفتن کودک
هم شیر مادر و هم شیر خشک هر دو بعد از مدتی نیاز به توقف دائم دارند.
از شیر گرفتن کودک معمولاً تا قبل از ۹ تا ۱۲ ماهگی رخ نمی دهد. قانون کلی مصرف شیر مادر یا شیر خشک حداقل تا شش ماهگی است.
حتی بعد از شروع غذای کمکی پزشک به ادامه مصرف شیر تاکید دارد.
سازمان بهداشت جهانی هم مصرف شیر تا دو سالگی را توصیه می کند. اگر به کودک شیر مادر می دهید، پروسه از شیر گرفتن باید با دقت انجام شود.
برخی از والدین به کودک اجازه می دهند خودش درباره کاهش مصرف شیر تصمیم بگیرد.
سایر والدین خود از شیر گرفتن را آغاز می کنند. این پروسه سخت تر است مخصوصا اگر کودک وابستگی شدید به شیر مادر داشته باشد.
به آرامی آغاز کنید و کم کم میزان دفعات شیردهی را کاهش دهید. در این صورت بدن به تولید کمتر شیر عادت می کند.
ابتدا باید شیردهی در روز را متوقف کنید اما صبح ها و آخر شب ها شیردهی باید انجام شود.
شروع غذای کمکی
هیچ توصیه خاصی برای نوع غذای جامد مصرفی جهت شروع وجود ندارد. بهتر است با غذاهای کاملی مثل سبزیجات پوره، آووکادو له شده و پوره سیب زمینی شیرین آغاز کنید.
یکی از غذاهای سنتی و معمول، سرلاک برنج است که ارزش غذایی کمی داشته و ممکن است حاوی آرسنیک باشد.
طبق اعلام سازمان غذا و دارو، سرلاک های برنج غنی شده با آهن نباید تنها منبع غذایی کودک باشند.
غذاهای کامل، بهترین انتخاب هستند. بعد از اینکه کودک به اولین غذاها عادت کرد سایر مواد غذایی را اضافه کنید مثل انواع سرلاک ها، غلات، میوه ها، سبزیجات و گوشت.
هیچ افزودنی خاصی مثل نمک، شکر یا ادویه و سس به غذای کودک نزنید.
غذای جدیدی به کودک داده و چند روز صبر کنید. در صورت عدم بروز واکنش آلرژیک یا مشکلات گوارشی ماده غذایی دیگری را به کودک بدهید.
برای مشاوره با پزشک درباره هر گونه مشکل در تغذیه نوزاد و دریافت خدمات درمانی مرتبط با زنان و زایمان در تهران با کلینیک دکتر عاطفه نظری متخصص زنان و زایمان تماس بگیرید.
شماره تلفن های تماس برای دریافت نوبت
09036830686 – 02165833148 – 02166661879
سایر اطلاعات تماس همراه با آدرس کلینیک صفحه تماس با ما
