مانیتورینگ قلب جنین چیست؟
در مانیتورینگ قلب جنین سرعت ضربان و ریتم قلب جنین نظارت می شود. مانیتورینگ قلب جنین به پزشک اجازه می دهد از وضعیت جنین با خبر شود. پزشک مانیتورینگ قلب جنین را در اواخر بارداری و نزدیک زایمان تجویز می کند.
میانگین ضربان قلب جنین بین ۱۱۰ تا ۱۶۰ ضربان در هر دقیقه است. این رقم می تواند بین ۵ تا ۲۵ ضربه در هر دقیقه متفاوت باشد.
میزان ضربان قلب جنین با پاسخ به شرایط مختلف در رحم تغییر می کند. ضربان قلب غیر معمولی یعنی جنین اکسیژن کافی نمی گیرد و یا مشکل دیگری وجود دارد.
دو مانیتورینگ ضربان قلب جنین وجود دارد یعنی خارجی و داخلی:
مانیتور داخلی ضربان قلب جنین
در این روش از دستگاهی کوچک برای شنیدن و ضبط صدای قلب کودک از طریق شکم مادر استفاده می شود.
این نوع از مانیتورینگ، سونوگرافی داپلر است. از سونوگرافی داپلر اغلب در مراقبت های بارداری جهت بررسی ضربان قلب جنین استفاده می شود.
همچنین این شیوه برای نظارت بر سرعت ضربان قلب در زمان زایمان هم به کار می رود. پزشک ضربان قلب جنین را به طور مداوم در زمان زایمان چک کمک می کند.
به همین منظور مبدل سونوگرافی به شکم مادر وصل می شود. مبدل صدای قلب کودک را به کامپیوتر می فرستد.
میزان و الگوی ضربان قلب کودک روی مانیتور آورده و بر کاغذ پرینت می شود.
مانیتورینگ خارجی ضربان قلب جنین
در این روش سیم نازکی (الکترود) روی پوست سر کودک قرار می گیرد. این سیم از طریق دهانه رحم به کودک و از سمت دیگر به نمایشگر وصل می شود.
این روش بررسی بهتری ارائه می کند چون مواردی مثل حرکت بر آن تاثیر نمی گذارد.
اما این روش تنها در صورتی قابل انجام است که کیسه آب احاطه کننده جنین پاره شده و دهانه رحم باز باشد.
مانیتورینگ داخلی زمان تجویز می شود که مانیتورینگ خارجی دقت کافی نداشته باشد. همچنین این روش برای مراقبت بهتر از کودک در زمان زایمان به کار می رود.
در زمان زایمان، پزشک انقباضات رحم و میزان ضربان قلب جنین را نظارت خواهد کرد. پزشک مشخص می کند مادر هر چند وقت یکبار دچار انقباض شده و هر یک چه مقدار طول می کشد.
چون میزان ضربان قلب جنین و انقباضات در یک زمان ضبط می شوند، نتایج با یکدیگر بررسی و مقایسه خواهند شد.
پزشک فشار داخل رحم را حین مانیتورینگ قلب جنین بررسی می کند. به همین منظور، لوله ای نازک (کاتتر) را از دهانه رحم به داخل رحم وارد می کند.
کاتتر میزان فشار رحم را به مانیتور می فرستد.
چرا به مانیتورینگ قلب جنین نیاز می شود؟
مانیتورینگ قلب جنین بسیار مفید است مخصوصا اگر حاملگی پرخطری داشته باشید.
بارداری در صورتی پر خطر است که دیابت یا فشار خون فرد بالا باشد. همچنین اگر رشد و نمو جنین آنطور که باید، نباشد، این حاملگی پرخطر به حساب می آید.
مانیتورینگ قلب جنین برای بررسی نحوه تاثیر داروهای مخصوص پیشگیری از زایمان زودرس روی جنین استفاده می شود.
این تست ممکن است همراه با سایر تست ها به کار رود ازجمله:
- تست استرس : این تست میزان ضربان قلب جنین را حین حرکت اندازه گیری می کند.
- تست استرس انقباض : این تست میزان ضربان قلب جنین و انقباضات رحمی را بررسی می کند. انقباضات با دارو و یا سایر روش ها شروع می شود.
- مشخصات بیوفیزیکی (BPP) : این تست ترکیبی از تست استرس با سونوگرافی است.
مواردی که روی ضربان قلب جنین در زمان زایمان تاثیر می گذارند عبارتند از:
- انقباضات رحم
- داروهای مسکن یا بیهوشی که هنگام زایمان داده می شوند
- آزمایشاتی که حین زایمان انجام می شوند
- زور زدن مادر در مرحله دوم زایمان
پزشک ممکن است علل دیگری برای تجویز مانیتورینگ قلب جنین داشته باشد.
بیشتر بخوانید : رشد جنین : مراحل، زمانبندی، تغییرات + توضیحات کامل
خطرات مانیتورینگ قلب جنین
در این تست از پرتو استفاده نمی شود. مبدل هم معمولاً مشکلی ایجاد نخواهد کرد. کمربند های لاستیکی که مبدل ها را روی بدن ثابت نگه می دارند قدری اذیت کننده هستند.
در صورت لزوم کمربند ها جابجا می شوند. فرد باید در برخی از انواع مانیتورینگ ضربان قلب جنین بی حرکت دراز بکشد.
در مانیتورینگ داخلی، حین قرار دادن الکترود ها در داخل رحم کمی درد به وجود می آید.
خطرات مانیتورینگ داخلی شامل عفونت و کبودی جمجمه سر جنین یا سایر بخش های بدن او می شود.
توجه : در صورتی که اچ آی وی مثبت هستید، نباید مانیتورینگ داخلی قلب جنین انجام دهید. در این صورت بیماری به کودک انتقال داده می شود.
ممکن است با توجه به وضعیت سلامت مادر، خطر دیگری وجود داشته باشد. یک سری موارد خاص ممکن است روی نتایج مانیتورینگ قلب جنین تاثیر بگذارند و صحت آن را کمتر کنند از جمله:
- چاقی مادر
- موقعیت قرارگیری کودک یا مادر
- زیاد بودن مایع آمنیوتیک (پلی هیدرامنیوس)
- دهانه رحم باز نشده و یا کیسه آمنیوتیک پاره نشده است. هر دوی این موارد باید اتفاق بیفتند تا مانیتورینگ داخلی انجام شود.
نحوه آمادگی برای مانیتورینگ قلب جنین
- پزشک نحوه انجام مانیتورینگ را توضیح می دهد. هر سوالی در این باره دارید از او بپرسید.
- احتمالاً باید رضایت نامه امضا کنید. فرم را قبل از امضا با دقت بخوانید و هر موضوع مبهمی را بخواهید شفاف سازی کنند.
- فرم رضایت نامه مانیتورینگ قلب جنین هم بخشی از رضایت نامه زایمان است.
- اگر نسبت به هر دارو، لاتکس، چسب یا داروی بیهوشی حساسیت دارید به پزشک اطلاع دهید.
- اگر مانیتورینگ قلب جنین همراه با سایر تست ها انجام می شود فرد باید قبل از تست غذا بخورد. این امر جنین را فعال تر می کند.
- قبل از وارد کردن دستگاه به داخل رحم، کیسه آب باید پاره شود و دهانه رحم چندین سانتی متر اتساع پیدا کند.
- هر توصیه دیگری که جهت آمادگی داده می شود رعایت کنید.
در زمان مانیتورینگ قلب جنین چه می شود؟
ممکن است آن را در مطب پزشک و یا در زمان اقامت در بیمارستان برای زایمان انجام دهید.
شیوه انجام تست بستگی به موقعیت فرد و نظر پزشک دارد. در کل طبق مراحل زیر انجام می شود:
مانیتورینگ خارجی قلب جنین
- بسته به نوع عمل، از فرد خواسته می شود از کمر به پایین لباس خود را دربیاورد. گاهی اوقات همه لباس ها باید در آورده شوند و فرد گان بپوشد.
- به پشت روی تخت معاینه بخوابید
- پزشک ژلی شفاف روی شکم می ریزد
- پزشک مبدل سونوگرافی را روی شکم گذاشته و فشار می دهد. سپس مبدل را تکان می دهد تا ضربان قلب جنین را پیدا کند. می توانید صدای ضربان قلب جنین را با داپلر یا مانیتور الکترونیکی بشنوید.
- در طول زایمان، پزشک ضربان قلب جنین را در فواصل زمانی منظم و یا بدون وقفه بر اساس شرایط مادر و جنین بررسی می کند.
- برای مانیتورینگ الکترونیکی مداوم، پزشک مبدل را با کابل به مانیتور وصل می کند. کمربندی پهن و لاستیکی دور مادر پیچیده می شود تا مبدل را در جای خود نگه دارد.
- پزشک ضربان قلب جنین را ثبت می کند. با مانیتورینگ مداوم، الگوی قلب جنین روی نمایشگر ظاهر شده و بر کاغذ چاپ می شود.
- شاید نتوانید در زمان مانیتورینگ قلب جنین از تخت بلند شید.
- به محض اتمام مانیتورینگ، ژل را پاک کنید.
بیشتر بخوانید : انواع آزمایش ها در دوران بارداری
مانیتورینگ داخلی ضربان قلب جنین
- از مادر خواسته می شود لباس های خود را در آورده و گان بپوشد.
- روی تخت معاینه دراز بکشید و پاهای خود را مثل معاینه لگن قرار دهید.
- پزشک با دستکش معاینه واژینال می کند تا میزان اتساع دهانه رحم مشخص شود. این کار قدری اذیت کننده خواهد بود.
- اگر کیسه آب هنوز سالم است، پزشک کیسه را پاره می کند و مایعی گرم از واژن خارج می شود.
- پزشک بخشی از جنین را در دهانه رحم با انگشت حس می کند که معمولاً سر کودک است.
- پزشک لوله ای نازک (کاتتر) را وارد واژن می کند. سپس سیمی کوچک در انتهای کاتتر و روی پوست سر جنین قرار می گیرد. این حرکت به آرامی و لطافت انجام می شود.
- پزشک کاتتر را برداشته و سیم را در جای خود روی سر جنین باقی می گذارد.
- پزشک سیم را به کابل مانیتور وصل کرده سپس آن را با باند دور ران مادر سفت می کند.
- با مانیتورینگ بدون توقف قلب جنین نمی توانید از تخت بلند شوید.
- به محض تولد نوزاد پزشک سیم را جدا می کند.
بعد از مانیتورینگ قلب جنین چه می شود؟
بعد از مانیتورینگ قلب جنین به مراقبت خاصی احتیاج ندارید. می توانید غذا های همیشگی خود را مصرف کنید و فعالیت های عادی خود را انجام دهید مگر اینکه پزشک جور دیگری صلاح ببیند.
بعد از مانیتورینگ داخلی ضربان قلب جنین پزشک پوست سر کودک را از نظر عفونت، کبودی یا بریدگی چک می کند.
سپس نقطه مورد نظر را با ماده ضدعفونی کننده تمیز خواهد کرد.
اقدامات بعدی
قبل از توافق جهت انجام تست درباره موارد زیر مطمئن شوید:
- نام تست
- علت انجام تست
- چه نتایجی به دست می آیند و به چه معنا هستند؟
- خطرات و مزایای این تست
- عوارض احتمالی تست
- چه زمانی و در کجا انجام می شود؟
- چه کسی آن را انجام می دهد و چه سِمتی دارد؟
- اگر این تست را انجام ندهید چه می شود؟
- چه تست جایگزینی وجود دارد؟
- نتایج تست چه زمانی و به چه به شکل دست شما می رسند؟
- چه کسی در صورت داشتن سوال درباره تست پاسخگو است؟
- هزینه تست چقدر است؟
برای دریافت مشاوره در خصوص مانیتورینگ قلب جنین، مراقبت های حین بارداری و بعد از آن و پیشگیری از مشکلات احتمالی با کلینیک دکتر عاطفه نظری برای دریافت نوبت تماس بگیرید.
شماره تلفن های تماس برای دریافت نوبت
09036830686 – 02165833148 – 02166661879
سایر اطلاعات تماس همراه با آدرس کلینیک صفحه تماس با ما
