هر فردی فارغ از جنسیت، باید جهت بررسی وضعیت سلامت خود چکاپ و آزمایش‌هایی را به صورت روتین انجام دهد. اما خانم‌ها علاوه بر چندین آزمایش عمومی، یک سری تست‌های تخصصی مهم هم باید به صورت سالانه تحت عنوان بررسی و چکاپ دستگاه تناسلی زنان شامل رحم و اندام‌های تناسلی انجام دهند که به این منظور باید به متخصص زنان مراجعه کنند.
بهتر است چکاپ دستگاه تناسلی زنان هر ساله صورت بگیرد چرا که یکی از فاکتورهای مهم در حفظ سلامت خانم ها به حساب می‌آید.
نباید انجام آزمایش‌ها و چکاپ را تا زمان بروز بیماری‌ها و مشاهده علائم، به تعویق انداخت. فراموش نکنید که هرچه زودتر بیماری‌ها تشخیص داده شوند، بهتر به درمان پاسخ می‌دهند.
برخلاف تصور عموم، چکاپ دستگاه تناسلی زنان فقط شامل تست پاپ اسمیر نیست بلکه پاپ اسمیر فقط یکی از آزمایشات مخصوص بانوان است.
در چکاپ دستگاه تناسلی، شکل و ظاهر فرج، واژن، وضعیت لگن، رحم، تخمدان‌ها، مقعد و رکتوم و همچنین پستان‌ها هم مورد بررسی قرار می‌گیرند.
برخی بیماری‌ها و مشکلات فقط در گروه‌های سنی خاص (نوجوانان، جوانان، باردارها، قبل از یائسگی و بعد از یائسگی) و یا عمدتاً میان زنان در معرض خطر بالاتر و براساس عوامل رفتاری یا ژنتیکی رخ می‌دهند.
چرا باید چکاپ دستگاه تناسلی زنان انجام شود؟
همانطور که پیش‌تر گفتیم، متاسفانه اکثر زنان تا زمان مشاهده علائم آشکار بیماری، درد و مشکلات جسمی طاقت فرسا برای بررسی وضعیت سلامت خود به پزشک مراجعه نمی‌کنند.
در این صورت، زمان مناسب برای درمان به موقع بیماری‌ها از دست می‌رود. این امر در مورد بیماری‌های جدی‌تر مثل سرطان‌ها بیشتر نمود پیدا می‌کند.
در واقع چکاپ‌های روتین، مخصوصاً معاینه و بررسی دستگاه تناسلی زنان مانع از ابتلای فرد به بسیاری از بیماری‌ها شده و روشی مناسب بسیار مناسب جهت پیشگیری است.
به این نکته توجه کنید که معاینات دوره‌ای در زنان در سنین مختلف و بستگی به شرایط، متفاوت هستند و نباید نادیده گرفته شوند.
فرد با آغاز قاعدگی، باید معاینات و چکاپ‌های خود را انجام دهد و سپس قبل از اولین رابطه جنسی، در دوران بارداری و بعد، زمان یائسگی، چکاپ‌ها و آزمایشات خاص همان دوران تجویز می‌شوند.
پس جهت آگاهی از وضعیت سلامت خود و عدم تجربه بیماری‌های پنهان، از چکاپ کامل و دوره‌ای غافل نشوید.
انواع چکاپ دستگاه تناسلی زنان
جهت تشخیص بیماری‌های پنهان در زنان، یک سری غربالگرها و معاینات طراحی شده‌اند. انواع و دفعات معاینات و آزمایش‌های توصیه شده، به سن فرد، عوامل خطرساز و سابقه خانوادگی بستگی دارند.
در مجموع، غربالگری‌ها و روش‌های چکاپ دستگاه تناسلی زنان به شرح زیر هستند:
تست پاپ اسمیر
این تست که برای تشخیص سرطان دهانه رحم و HPV است باید در زنان ۲۱ تا ۲۹ سال هر سه سال یکبار انجام شود.
در زنان ۳۰ ساله و بالاتر، آزمایش پاپ اسمیر و HPV هر ۵ سال یکبار توصیه می‌شود.
معاینه لگن
در این معاینه، پزشک فرج و اندام‌های تناسلی داخلی را بررسی می‌کند یعنی واژن، تخمدان‌ها، رحم، لوله‌های فالوپ.
در واقع معاینه لگن از سه بخش تشکیل شده است. اول، معاینه خارجی است که در آن پزشک فرج و واژن را جهت تشخیص علائم کیست، ترشحات غیر طبیعی، زگیل تناسلی، التهاب و سایر علائم بررسی می‌کند.
سپس معاینه با اسپکلوم است. با این وسیله، واژن باز شده و دهانه رحم مشخص خواهد شد. در صورت نیاز به تست HPV، پزشک با کاردک نمونه کوچکی از سلول‌های دهانه رحم را جمع می‌کند و به آزمایشگاه می‌فرستد.
همچنین، برای آزمایش بیماری‌های مقاربتی مثل کلامیدیا یا سوزاک هم از سوآب پنبه‌ای جهت نمونه برداری از ترشحات دهانه رحم استفاده می‌شود.
بعد از معاینات صورت گرفته، نوبت معاینه دستی است که در این بخش پزشک یک یا دو انگشت خود را (با دستکش و لوبریکانت) وارد واژن می‌کند و با دست دیگر، پایین شکم را به آرامی فشار می‌دهد تا اندازه، شکل و موقعیت رحم، حساسیت یا درد، بزرگ شدگی تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ، کیست‌های تخمدان یا تومورها بررسی شوند.
کولپوسکوپی
کولپوسکوپی روشی تشخیصی جهت بررسی دقیق دهانه رحم، واژن و فرج و تشخیص هرگونه ناهنجاری و علائم بیماری است.
در این شیوه پزشک از دستگاهی با لنزی خاص جهت بزرگنمایی استفاده می‌کند تا با کمک آن، دید خوبی از کانال واژن و دهانه رحم داشته باشد.
در حین کولپوسکوپی، محلولی خاص روی دهانه رحم ریخته می‌شود تا نواحی غیر طبیعی مشخص شوند.
در صورت مشکوک بودن یک یا چند نقطه، نمونه برداری جهت تجزیه و تحلیل بیشتر انجام خواهد شد.
معمولا در صورتی که نتیجه آزمایش پاپ اسمیر غیر طبیعی باشد، کولپوسکوپی صورت میگیرد.
همچنین از کولپوسکوپی برای تشخیص ضایعات پیش سرطانی یا سرطانی و نظارت بر اثربخشی درمان‌ها استفاده می‌شود.
علاوه بر معاینات ذکر شده، یک سری آزمایش‌ها و تصویربرداری‌ها هم باید برای زنان انجام شوند و ضرورت دارند از جمله:
معاینه بالینی پستان : از سن ۲۰ سالگی به بعد باید هر یک تا سه سال یک بار معاینه پستان توسط متخصص زنان انجام شود.
ماموگرافی زنان
این تست تصویربرداری تشخیصی برای شناسایی ناهنجاری‌های پستان که می‌تواند سرطان سینه باشد استفاده می‌شود.
در این معاینه برای زنان جوان، احتمال مثبت کاذب زیاد است و به همین علت توصیه می‌شود زنان ۴۰ تا ۴۹ ساله در مورد مزایا و خطرات آن با پزشک مشورت کنند.
از سن ۵۰ به بعد، همه زنان باید هر یک تا دو سال یک بار ماموگرافی انجام دهند.
آزمایش کلامیدیا و سوزاک
این عفونت‌های مقاربتی در صورت عدم درمان، عوارض جدی مثل بیماری التهابی لگن، ناباروری و درد شدید به دنبال دارند.
زنان زیر ۲۵ سال باید هر سال این آزمایش را انجام دهند. زنان بالای ۲۵ سال و در صورت داشتن شرکای جنسی متعدد یا شریک جنسی جدید، باید آزمایش‌های بیماری‌های آمیزشی را مرتب انجام دهند.
آزمایش HIV : این آزمایش باید حداقل یک بار در طول زندگی انجام شود و همچنین، برای سایر بیماری‌های مقاربتی مثل سفلیس، تریکومونیازیس، تبخال تناسلی و هپاتیت هم باید غربالگری صورت بگیرد.
آزمایش تراکم استخوان : همه زنان ۶۵ سال به بالا یا زنان یائسه کمتر از ۶۵ سال در معرض خطر شکستگی استخوان قرار دارند و باید آزمایش تراکم استخوان انجام دهند.
آزمایش دیابت و کلسترول : با آزمایش خون، میزان قند و کلسترول تعیین می‌شود. در این صورت، مشخص می‌شود که آیا قند و کلسترول خون فرد نرمال است یا به رسیدگی نیاز دارد.
زنان هر چند وقت یکبار باید مورد چکاپ قرار بگیرند؟
زنان باید در طول زندگی خود حداقل یک بار جهت انجام چکاپ کامل، معاینات و آزمایش‌های لازم به متخصص زنان مراجعه کنند.
در دهه ۴۰ زندگی، حتی در صورت سالم بودن و مشاهده هیچ علائم یا نشانه‌ای از بیماری، باید هر ۶ ماه یک بار جهت بررسی وضعیت سلامت و پیشگیری از بروز هرگونه بیماری، به پزشک زنان مراجعه کرد تا معاینات فیزیکی و چکاپ دوره‌ای انجام شود.
نباید از این معاینات به سادگی عبور کرد و زمان دقیق هر جلسه معاینه، طبق سن فرد، وضعیت سابقه پزشکی و خانوادگی او توسط پزشک تعیین خواهد شد.
در مجموع توصیه شده که زنان حداقل یک مرتبه در سال به متخصص زنان و زایمان مراجعه کرده و معاینه کامل دستگاه تناسلی انجام دهند.
در چه صورتی زنان برای بررسی دستگاه تناسلی خود به پزشک مراجعه کنند؟
زمان مراجعه به متخصص زنان جهت انجام بررسی دستگاه تناسلی، به سابقه پزشکی فرد بستگی دارد و ممکن است پزشک، تعداد دفعات معاینه لگن و ویزیت را به بیش از یک بار در سال افزایش دهد.
معمولا اولین ویزیت متخصص زنان برای بانوان در سن ۲۰ تا ۲۱ صورت میگیرد اما در صورت بروز هرگونه مشکل، این ملاقات نباید تا رسیدن به این سن به تعویق بیفتد.
اگر فرد موارد زیر را تجربه کرد، باید برای معاینه لگن و بررسی دستگاه تناسلی به متخصص زنان مراجعه کند:
- خونریزی غیرطبیعی
- ترشحات غیر طبیعی واژن
- سابقه خانوادگی سرطان
- شک به وجود سرطان تخمدان، بیماری‌های مقاربتی، کیست
- هرگونه توده یا برجستگی در ناحیه فرج، واژن، کشاله ران، مقعد
- التهاب و ورم ناحیه فرج و واژن
- هرگونه احساس درد، خارش و سوزش در فرج و واژن
- لکه بینی بعد از مقاربت
- احساس سنگینی و فشار در ناحیه واژن
چه بیماری‌هایی از طریق آزمایش لگن تشخیص داده می‌شوند؟
بعضی بیماری‌ها با آزمایش لگن به خوبی قابل تشخیص هستند از جمله:
- بیماری‌های آمیزشی مثل سفلیس، تریکومونیازیس، زگیل تناسلی، سوزاک و کلامیدیا
- واژینوز باکتریایی
- مشکل در ابعاد دیافراگم
- عفونت‌های قارچی و کاندیدیاز
- عفونت مجاری ادرار زنان
- خونریزی‌های غیر طبیعی
- بیماری التهابی لگن
- واژینیت آتروفیک
- پولیپ دهانه رحم
- کیست تخمدان
- افتادگی اندام های لگن
- فیبروم رحم
- لیکن اسکلروز
چکاپ دستگاه تناسلی زنان در تهران تحت نظر پزشک متخصص و با تجربه زنان و زایمان، دکتر عاطفه نظری، با استفاده از تجهیزات پیشرفته.
شماره تلفن های تماس برای دریافت نوبت
09036830686 – 02165833148 – 02166661879
سایر اطلاعات تماس همراه با آدرس کلینیک صفحه تماس با ما
