اختلالات تیروئید شایع هستند. در واقع حدود ۱۲ درصد از افراد اختلال عملکرد تیروئید را در مقطعی از زندگی تجربه می کنند. مشکلات تیروئیدی از جمله کم کاری تیروئید در زنان ۸ برابر بیشتراز مردان است. همچنین مشکلات تیروئید با افزایش سن بیشتر شده و تاثیر آن روی بزرگسالان و کودکان متفاوت است.
در سطوح ابتدایی، هورمون تیروئید مسئول هماهنگی انرژی، رشد و متابولیسم بدن است. مشکلات وقتی اتفاق می افتند که سطوح این هورمون بسیار زیاد یا کم می شود.
کم کاری تیروئید یا سطوح پایین هورمون تیروئید، متابولیسم را کند کرده و روند رشد و ترمیم بخش های مختلف بدن را کاهش می دهد.
تیروئید کم کار چیست؟
تیروئید غده ای کوچک و پروانه ای شکل است که در مقابل نای قرار دارد. اگر انگشتان خود را در دو طرف سیب گلو بگذارید و آب دهان قورت دهید، غده تیروئید را زیر انگشتان حس می کنید.
این غده هورمون تیروئید آزاد می کند که کنترل کننده رشد و متابولیسم در همه نقاط بدن است.
غده هیپوفیز که در وسط سر قرار دارد فیزیولوژی بدن را نظارت کرده و هورمون محرک تیروئید (TSH) تولید می کند.
TSH سیگنالی به غده تیروئید برای ترشح هورمون تیروئید است.
گاهی اوقات سطح TSH افزایش می یابد اما غده تیروئید نمی تواند هورمون تیروئید بیشتری در پاسخ ترشح کند. این مشکل کم کاری تیروئید اولیه نام دارد.
در سایر مواقع، سطوح TSH کاهش می یابد و تیروئید هرگز سیگنالی برای ترشح هورمون تیروئید دریافت نمی کند. نام این مشکل کم کاری تیروئید ثانویه است.
کم کاری تیروئید انواع مختلفی از علائم و نشانه ها را ایجاد می کند. در این مقاله به شناسایی و توضیح این تاثیرات می پردازیم.
در ادامه علامت و نشانه های شایع کم کاری تیروئید لیست شده اند:
علائم و نشانه‌های کم کاری تیروئید در زنان
۱. احساس خستگی
یکی از رایج ترین علائم کم کاری تیروئید احساس خستگی است. هورمون تیروئید توازن انرژی را کنترل کرده و روی توانایی فرد در انجام کارها یا نیاز به استراحت تاثیر می گذارد.
مثلاً حیواناتی که سطوح تیروئید پایینی دارند به خواب های طولانی مدت می روند. هورمون تیروئید سیگنال هایی از جانب مغز دریافت کرده و سلول ها را برای تغییر عملکرد هماهنگ می کند.
آنهایی که سطح بالایی از هورمون تیروئید دارند عصبی بوده و پرخاشگر هستند. در مقابل، افراد با سطوح پایین تیروئید همیشه خسته و بی حال اند.
طی تحقیقی روی ۱۳۸ مورد از افراد با کم کاری تیروئید که دچار خستگی و کاهش فعالیت بودند، کاهش انگیزه و خستگی ذهنی هم در این افراد مشخص شد.
افراد با سطوح پایین تیروئید احساس خستگی دارند حتی اگر به اندازه کافی خوابیده باشند.
در تحقیقی دیگر، ۵۰ درصد از افراد با کم کاری تیروئید مدام احساس خستگی داشته در حالی که ۴۲ درصد با سطوح پایین تیروئید می گفتند بیشتر از قبل می خوابند.
خواب آلوده تر بودنِ بی دلیل نسبت به قبل می تواند از علائم کم کاری تیروئید باشد.
هورمون تیروئید مثل پدال گاز برای انرژی و متابولیسم است. سطوح پایین این هورمون سبب تخلیه انرژی می شود.
۲. افزایش وزن
افزایش ناگهانی وزن از علائم دیگر کم کاری تیروئید است. فرد دارای کم کاری تیروئید نه تنها تحرک کمتری دارد بلکه پیغامی به کبد، عضلات و چربی ها مبنی بر نگهداری کالری ها می فرستد.
وقتی سطوح هورمون تیروئید پایین باشد شکل متابولیسم تغییر می کند.
به جای سوزاندن کالری ها برای رشد و فعالیت، میزان انرژی ای که در زمان استراحت مصرف می کنید یا میزان متابولیسم بازال کاهش می یابد.
در نتیجه بدن تمایل به ذخیره کالری های بیشتر از رژیم غذایی به عنوان چربی دارد.
به همین علت، سطوح پایین هورمون تیروئید سبب افزایش وزن می شود حتی اگر تعداد کالری های مصرفی ثابت مانده باشند.
در واقع طی تحقیقی، افراد با کم کاریِ تیروئیدِ تازه تشخیص داده شده به طور متوسط ۷ تا ۱۴ کیلوگرم در سال از زمان تشخیص، وزن اضافه کردند.
اگر دچار اضافه وزن شده اید، ابتدا سایر تغییرات در سبک زندگی خود را در نظر بگیرید که ممکن است علت این مشکل باشند.
اگر به رغم شیوه صحیح تغذیه و انجام ورزش باز هم اضافه وزن داشتید با پزشک مشورت کنید.
کم کاری تیروئید به بدن سیگنال می دهد غذای بیشتری خورده، کالری بیشتری جذب کرده و کالری کمتری بسوزاند. همین ترکیب منجر به اضافه وزن می شود.
۳. احساس سرما
از سوختن کالری گرما ایجاد می شود. مثلاً گرمای بعد از انجام ورزش را در نظر بگیرید. علت این امر سوزاندن کالری است.
حتی وقتی نشسته اید مقدار اندکی کالری می سوزانید. اما در مورد کم کاری تیروئید، سوخت و ساز پایه کاهش یافته و میزان گرمای تولیدی کم می شود.
علاوه بر آن، هورمون تیروئید ترموستات را روی چربی قهوه ای که نوعی چربی گرمازا است روشن می کند.
چربی قهوه ای در نگهداری گرمای بدن در هوای سرد نقش بسیار مهمی دارد اما کم کاری تیروئید مانع از انجام صحیح این کار می شود.
به همین دلیل است که سطوح پایین هورمون تیروئید سبب می شود احساس سرمای بیشتری داشته باشید.
حدود ۴۰ درصد از افراد با تیروئید کم کار، بیش از افراد عادی به سرما واکنش نشان می دهند.
اگر همیشه می خواستید اتاق گرم تر باشد ممکن است به علت طبع تان باشد. اما اگر اخیرا متوجه همچین تغییری شدید شاید به علت کم کاری تیروئید باشد.
۴. ضعف و درد عضلات و مفاصل
سطوح پایین هورمون تیروئید متابولیسم را به سمت کاتابولیسم سوق می دهد که یعنی بدن ، بافت هایی مثل عضلات را برای انرژی تجزیه می کند.
در زمان کاتابولیسم قدرت عضلات کاهش یافته و منجر به احساس ضعف می شود. پروسه تجزیه بافت عضلات هم سبب درد خواهد شد. همه انسان ها گاهی اوقات احساس ضعف می کنند.
اما افراد با تیروئید کم کار دو برابر بیشتر این حس را دارند. ۳۴ درصد از افراد با کم کاری تیروئید در زمان عدم انجام فعالیت هم دچار گرفتگی عضلات می شوند.
تحقیقی روی ۳۵ فرد دارای کم کاری تیروئید نشان داد جایگزینی سطوح پایین تیروئید با هورمون لووتیروکسین سبب بهبود قدرت عضلات و کاهش درد می شود.
تحقیقی دیگر پیشرفت ۲۵ درصدی در وضعیت فیزیکی بیمارانی را گزارش داد که هورمون جایگزین دریافت کردند.
ضعف و درد بعد از فعالیت های کششی نرمال تلقی می شود اما ضعف ها و درد های جدید و رو به افزایش دلیل خوبی برای ملاقات با پزشک هستند.
۵. ریزش موهای سر
مثل بسیاری از سلول ها، فولیکول های مو توسط هورمون تیروئید تنظیم می شوند.
چون فولیکول های مو سلول های بنیادینی با طول عمر کوتاه دارند، به سطوح پایین تیروئید بیشتر از سایر بافت ها حساس هستند.
سطوح پایین تیروئید سبب توقف بازتولید فولیکول ها شده و در نهایت ریزش مو رخ می دهد.
وقتی مشکل تیروئید برطرف شد ریزش مو هم متوقف می شود. در تحقیقی حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد از بیمارانی که با متخصص برای ریزش مو در ارتباط بودند، متوجه کاهش هورمون تیروئید شدند.
این رقم در افراد بالای ۴۰ سال ۴۰ درصد بود. علاوه بر آن، تحقیقی دیگر نشان داد که کم کاری تیروئید احتمالا سبب خشن شدن مو در بیش از ۱۰ درصد از افراد با سطح پایین هورمون تیروئید شود.
اگر با تغییرات ناگهانی در الگوی ریزش موی خود مواجه شدید مخصوصاً اگر موها خشن شدند حتماً امکان کم کاری تیروئید را در نظر بگیرید.
سایر مشکلات هورمونی هم می توانند باعث ریزش مو بشوند. پزشک قادر است علت ریزش مو را مشخص کند.
بیشتر بخوانید : راه های درمان بیماری تیروئید + علل، علائم و تشخیص
۶. خارش و خشکی پوست
مثل فولیکول های مو، سلول های پوست با چرخش سریع توصیف می شوند بنابراین نسبت به از دست دادن سیگنال های رشد از جانب هورمون تیروئید حساس هستند.
وقتی چرخه طبیعی تازه سازی پوست خراب می شود، بازسازی زمان بیشتری می برد.
یعنی لایه بیرونی پوست آسیب بیشتری را جمع می کند. همچنین پوست مُرده هم مدت بیشتری طول می کشد تا از بین رفته و پوست خشک می شود.
تحقیقی نشان داد ۷۴ درصد از افراد با تیروئید کم کار پوست خشک داشتند. با این وجود ۵۰ درصد از بیماران با سطوح نرمال تیروئید گزارش خشکی پوست به دلایل دیگر دادند.
علاوه بر آن، این تحقیق نشان داد ۵۰ درصد از افراد با کم کاری تیروئید گفتند خشکی پوست آنها طی یک سال گذشته بدتر شده است.
تغییرات در پوست که علت آن ها آلرژی هایی همچون تب یونجه یا محصولات جدید نیست می تواند علامت مشکلات تیروئید باشد.
در نهایت کم کاری تیروئید گاهی اوقات به دلیل بیماری خود ایمنی ایجاد می شود. همین امر روی پوست تاثیر گذاشته و ورم و قرمزی ایجاد می کند که به آن میکس اِدِم می گویند.
میکس ادم از مشکلات تیروئید پیچیده تر است.
۷. احساس ناراحتی و افسردگی
کم کاری تیروئید با افسردگی در ارتباط است. علت این امر مشخص نیست اما می تواند علامت ذهنی برای کاهش انرژی و سلامت باشد.
۶۴ درصد از زنان و ۵۷ درصد از مردان با کم کاری تیروئید احساس افسردگی را گزارش کردند.
همین میزان از مردان و زنان تجربه اضطراب را هم نشان دادند. طی یک تحقیق، درمان با هورمون جایگزین افسردگی را بهبود بخشید.
در تحقیقی دیگر از زنان جوان با کم کاری تیروئید خفیف، افزایش حس افسردگی گزارش شد که مرتبط با کاهش رضایت در زندگی جنسی آنها بود.
علاوه بر آن، نوسانات هورمونی بعد از زایمان از علل بروز کم کاری تیروئید است که باعث بروز افسردگی بعد از زایمان می شود.
احساس افسردگی دلیل خوبی برای صحبت با پزشک یا تراپیست به شمار می آید.
۸. مشکل در تمرکز و یادآوری
بسیاری از بیماران با کم کاری تیروئید از کمبود توجه و تمرکز شکایت می کنند. شیوه این عدم تمرکز فرد به فرد متفاوت است. طی یک تحقیق، ۲۲ درصد از افراد با سطح پایین تیروئید در حل مسائل روزمره ریاضی مشکل داشتند.
۳۶ درصد تفکر را کندتر از معمول توصیف کرده و ۳۹ درصد حافظه ای ضعیف را گزارش کردند.
در تحقیقی دیگر از چهارده مرد و زن با تیروئید کم کار درمان نشده، شرکت کنندگان در به خاطر سپردن نشانه های کلامی مشکل داشتند.
علت این امر هنوز به درستی مشخص نشده اما مشکل حافظه با مصرف داروهای تیروئید کاهش می یابد.
مشکلات حافظه یا تمرکز برای هر فردی ممکن است رخ دهد. اما اگر ناگهانی یا شدید باشد می تواند علامت کم کاری تیروئید به حساب بیاید.
۹. یبوست
سطوح پایین تیروئید باعث کاهش حرکت روده بزرگ می شود. طبق تحقیقی مشخص شد یبوست در مقایسه با ۱۰ درصد از افراد با سطوح نرمال تیروئید، روی ۱۷ درصد از افراد با کمبود هورمون تیروئید تاثیر می گذارد.
در این تحقیق ۲۰ درصد از افراد با تیروئید کم کار گفتند یبوست آن ها در مقایسه با ۶ درصد از افراد با تیروئید نرمال بدتر شده است.
درحالی که یبوست شکایتی معمول در بیماران دارای کم کاری تیروئید است، اینکه یبوست تنها یا شدیدترین علامت باشد غیر معمول است.
اگر یبوست را تجربه کرده اید اما حال کلی تان خوب است قبل از نگرانی درباره تیروئید از مسهل های طبیعی استفاده کنید.
اگر موثر نبودند یا یبوست بدتر شد، دل درد و استفراغ دارید، هر چه سریع تر به اورژانس مراجعه کنید.
۱۰. پریودهای سنگین یا غیر معمول
پریود های سنگین و غیر معمول نیز از علائم کم کاری تیروئید هستند. تحقیقی نشان داد حدود ۴۰ درصد از زنان با هورمون تیروئید پایین خونریزی های سنگین و غیر عادی را در سال گذشته تجربه کردند.
در تحقیق دیگر، ۳۰ درصد از زنان با تیروئید کم کار پریود های سنگین و غیر معمول داشتند. در این زنان بعد از شروع سایر علائم، کم کاری تیروئید تشخیص داده شد.
هورمون تیروئید با سایر هورمون های کنترل کننده چرخه قاعدگی در تبادل است و سطوح غیر طبیعی آن می تواند سیگنال این هورمون ها را مختل کند.
همچنین، هورمون تیروئید مستقیماً روی تخمدان ها و رحم تاثیر می گذارد.
مشکلات بسیاری در کنار تیروئید کم کار سبب پریود های سنگین و غیر معمول می شود.
سوالات متداول در مورد کم کاری تیروئید در زنان
کم کاری تیروئید چیست؟
کم کاری تیروئید وضعیتی است که در آن غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نمی‌کند.
چه علائمی نشان‌دهنده کم کاری تیروئید در زنان است؟
علائم شامل خستگی، افزایش وزن، افسردگی، خشکی پوست، ریزش مو و سردی دست‌ها و پاها می‌باشد.
چگونه کم کاری تیروئید تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص از طریق آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح هورمون‌های تیروئید (TSH و T4) صورت می‌گیرد.
درمان کم کاری تیروئید چیست؟
درمان شامل مصرف داروهای هورمونی تیروئید (لووتیروکسین) برای جبران کمبود هورمون‌ها است.
آیا کم کاری تیروئید می‌تواند بارداری را تحت تاثیر قرار دهد؟
بله، کم‌کاری تیروئید می‌تواند بر بارداری تاثیر بگذارد و باعث مشکلاتی مانند نازایی یا سقط جنین شود؛ بنابراین مدیریت صحیح این بیماری در دوران بارداری بسیار مهم است.
اگر این مشکل زندگی شما را مختل کرده قبل از نگرانی درباره تیروئید ابتدا با متخصص زنان و زایمان مشورت کنید. اگر در تهران هستید می توانید برای مشورت درباره علائم و تشخیص و درمان بیماری های زنان به کلینیک دکتر عاطفه نظری متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.
شماره تلفن های تماس برای دریافت نوبت
09036830686 – 02165833148 – 02166661879
سایر اطلاعات تماس همراه با آدرس کلینیک صفحه تماس با ما
