تعیین جنسیت نوزاد با سونوگرافی (میزان دقت و احتمال اشتباه)

این روزها اکثر والدین دوست دارند جنسیت نوزاد خود را قبل از تولد بدانند. یکی از رایج ترین راه ها برای تعیین جنسیت نوزاد ، سونوگرافی بین هفته 18 تا 20 بارداری است.

طبق تحقیقات صورت گرفته در سال 2012 حدود 69 درصد از والدین مایل به دانستن جنسیت کودک خود در دوران بارداری بودند.

8.77 درصد علت را «محض کنجکاوی»، 68 درصد «فقط می خواستند بدانند» و 8.66 درصد «چون دانستن اش ممکن بود» مایل به انجام سونوگرافی تعیین جنسیت بودند.

تعیین جنسیت نوزاد در سه ماهه اول

از هفته 16 تا 18 بارداری، مادر باید برای بررسی ناهنجاری‌های جنین به مرکز سونوگرافی مراجعه کند و همزمان، جنسیت جنین هم مشخص خواهد شد.

بنابراین دیگر نیازی به سونوگرافی مجزا برای تعیین جنسیت نیست. تا قبل از هفته ۱۶ بارداری (در سه ماهه اول) توصیه به سونوگرافی تعیین جنسیت نمی‌شود اما در غربالگری اول، یعنی بین هفته 12 تا 14 بارداری، سونوگرافی سه بعدی می‌تواند با درصد خطای بسیار پایینی جنسیت جنین را نشان دهد.

اما سونوگرافی سه بعدی برای مادرانی تجویز می‌شود که مشکل یا مورد خاصی در وضعیت بارداری آنها وجود دارد و یا اینکه نمی‌توانند تا هفته 16 برای تعیین جنسیت صبر کنند.

سونوگرافی دوران بارداری برای تعیین جنسیت نوزاد

سونوگرافی دوران بارداری، آزمایشی غیرتهاجمی است که از امواج صوتی برای خلق تصاویری از جنین، شکل و موقعیت او در رحم استفاده می‌کند.

در سونوگرافی پرتوهای مضر به کار برده نمی‌شود بنابراین هم برای مادر و هم جنین ایمن است.

سونوگرافی به صورت روتین در مقاطع مختلف بارداری استفاده می‌شود.

در حالی که بسیاری از پزشکان تا حداقل 6 هفتگی برای تجویز سونوگرافی صبر می کنند، اما ساک حاملگی از حدود چهار و نیم هفتگی و ضربان قلب در اوایل پنج هفتگی قابل تشخیص است.

بین هفته 18 و 20 متخصص سونوگرافی اسکن کاملی به نام سونوگرافی آنومالی اسکن انجام می دهد.

در این مقطع است که اندازه جنین، اندام های اصلی، سطح مایع آمنیوتیک و طرز قرارگیری جفت بررسی می شود.

در این مرحله از رشد جنین، جنسیت کاملاً قابل تشخیص است می توان سونوگرافی تعیین جنسیت نوزاد انجام داد.

سونوگرافی برای تعیین جنسیت نوزاد چقدر صحیح است؟

وقتی متخصص سونوگرافی آنومالی اسکن را انجام می دهد آنچه در صفحه نمایشگر می بینید، از آنچه نمی‌بیند مهم‌تر است.

بنابراین در مورد تعیین جنسیت، اگر آلت تناسلی مردانه دیده نشد به معنای دختر بودن جنین نیست.

حدود 99 درصد از سونوگرافی های انجام شده بین 18 تا 20 هفتگی جنسیت را به درستی تشخیص می دهند.

در صورتی که اگر سنوگرافی قبل از هفته 14 انجام شود میزان صحت و دقت به طرز چشمگیری کاهش می یابد.

طبق تحقیقی در سال 2014 در استرالیا که 642 نتیجه سونوگرافی بین هفته 11 تا 14 را بررسی کرد مشخص شد میزان موفقیت تشخیص جنسیت 75 درصد بود.

رایج ترین خطا در تعیین جنسیت نوزاد، تشخیص اشتباه جنین مذکر به عنوان دختر شناخته شد.

بیشتر بخوانید : انواع آزمایش ها در دوران بارداری

علائم جنین دختر در سونوگرافی

در زمان تشخیص جنسیت جنین در سونوگرافی، پزشک به دنبال ویژگی‌های خاصی که نشانه نام دارند می گردد.

در دختران دو علامت وجود دارد:

• نشانه همبرگر : این نام به ظاهرِ لابیا و کلیتوریس در سونوگرافی داده می ‌شود. اگر از نزدیک به تصویر نگاه کنید، می ‌بینید که لب های لابیا مشابه دو نان همبرگر هستند در حالی که کلیتوریس شبیه خود گوشت همبرگر است.

• نشانه ساجیتال (Sagittal) : هر جنسیت، نشانه ساجیتال مخصوص به خود دارد که با نگاهی کلی به جنین تشخیص داده می ‌شود. برآمدگی زائده‌ای شکل در انتهای نخاع است که اگر نوک آن زاویه 10 درجه‌ای به پایین داشته باشد نشانه مونث بودن جنین است.

علائم جنین پسر در سونوگرافی

شاید فکر کنید که تشخیص جنین پسر از دختر آسان‌تر است اما همیشه به این شکل نیست.

این مسئله فقط در کمتر از هفته 14 بارداری درست است. بین هفته 18 تا 20 بارداری، تشخیص جنسیت پسر بر پایه علائم زیر خواهد بود:

• نشانه ساجیتال : اگر برآمدگی انتهای نخاع به سمت بالا با زاویه بیش از 30درجه باشد، جنین پسر است. اگر چیزی بین این عدد بود، تعیین دقیق جنسیت مشکل می شود.
• جریان ادرار : گاهی اوقات جریان ادرار جنین در سونوگرافی مشخص می شود. اگر به سمت بالا باشد به احتمال زیاد جنین پسر است.
• دستگاه تناسلی مردان : دستگاه تناسلی مردانه که شامل بیضه ها، کیسه بیضه و آلت تناسلی است بین هفته 18 تا 20 قابل مشاهده خواهد بود.

بیشتر بخوانید : رشد جنین : مراحل، زمانبندی، تغییرات + توضیحات کامل

رابطه ضربان قلب جنین با تعیین جنسیت

شکل گیری قلب جنین و آغار انقباضات، حدود هفته سوم بعد از لقاح است اما تشخیص ضربان قلب با سونوگرافی، تا انتهای هفته 6 بارداری امکان‌پذیر نیست.

در واقع سونوگرافی قلب جنین، باعث بررسی دقیق‌تر وضعیت سلامت جنین می‌شود. میزان ضربان قلب در هفته‌های اول حدود 100 تا 120 ضربه در دقیقه است.

این میزان که با علامت اختصاری FHR (Fetal heart rate) مشخص می‌شود، به مرور و در هفته‌های آتی افزایش می‌یابد و در هفته 10 بارداری به 170 ضربه در دقیقه می‌رسد.

بعد از آن، این میزان به مرور کاهش پیدا می‌کند. از گذشته همیشه باورهای نادرستی درباره تعیین جنسیت جنین طبق ضربان قلب او در سه ماهه اول وجود داشته است.

قطعاً مواردی که درست تشخیص داده شده‌اند اتفاقی و بر اساس شانس بودند اما از نظر علمی هیچ ارتباطی بین میزان ضربان قلب جنین و جنسیت او وجود ندارد.

در واقع در میانگین ضربان قلب جنین پسر و دختر تفاوتی نیست. بسیاری بر این باور هستند که تعداد ضربان قلب جنین دختر، بیشتر از پسر است.

اما در واقع قلب جنین بدون توجه به جنسیت، از هفته 6 بارداری به بعد 140 تا 170 بار در دقیقه ضربان دارد و بنابراین پایین و بالا بودن ضربان قلب به هیچ وجه به جنسیت جنین ارتباطی ندارد.

احتمال تشخیص اشتباه جنسیت در سونوگرافی

تشخیص اشتباه جنسیت در سونوگرافی بیشتر در مواقعی رخ می‌دهد که فرد زودتر از هفته 12 بارداری اقدام به سونوگرافی تعیین جنسیت کرده باشد.

از هفته 13 و به مرور نتایج اندکی دقیق‌تر می‌شوند. علت بروز خطا در تشخیص جنسیت جنین در سونوگرافی اغلب زاویه نامناسب قرارگیری جنین در شکم مادر است.

در این صورت باید سونوگرافی را در هفته‌های بالاتر یعنی 16 تا 18 هفته انجام دهید تا جنسیت قطعی مشخص شود.

گاهی اوقات تشخیص نادرست جنسیت جنین در سونوگرافی به علت اضافه وزن مادر است. توده بدنی بالا و چربی فراوان در شکم باعث افزایش احتمال تشخیص نادرست در سونوگرافی تعیین جنسیت می‌شود.

اما در مادرانی که لاغر هستند جنسیت جنین به خوبی و با درصد خطای بسیار پایین صورت می‌گیرد.

فراموش نکنید که در سونوگرافی چند قلویی هم اشتباهات بسیاری در تشخیص جنسیت جدید جنین رخ می‌دهد چون زاویه قرارگیری دوقلوها به هم نزدیک بوده، تشخیص به خوبی صورت نمی‌گیرد و بنابراین باید در چند مرحله انجام شود.

گاهی مادر با توجه به علائم خود تصور می‌کند فرزند او دختر است اما در سونوگرافی جنسیت پسر تشخیص داده می‌شود.

پس برای تعیین جنسیت به علائم اکتفا نکنید. معمولا تعیین جنسیت جنین در سه ماهه اول تا 80 درصد اشتباه است و از طرفی تشخیص جنسیت در 18 هفتگی صحت بالایی دارد.

تعیین جنسیت دوقلوها در سونوگرافی

تعیین جنسیت دوقلوها قبل از سونوگرافی، از طریق آزمایش خون در 10 هفتگی، جهت غربالگری ناهنجاری‌های کروموزومی قابل انجام است.

اما گاهی به این آزمایش نیازی نیست و فرد می‌تواند از طریق سونوگرافی به جنسیت جنین‌های خود پی ببرد.

تعیین دقیق جنسیت در دوقلوها به علت کمبود فضا و موقعیت قرارگیری جنین، گاهی تا هفته 20 هم امکان‌پذیر نیست.

شیوه قرارگیری آنها باید به گونه‌ای باشد که بتوان جنسیت را تشخیص داد چون در موارد چندقلویی، اغلب یکی از جنین‌ها در مقابل دیگری قرار می‌گیرد.

در چنین مواردی اگر مثلاً از طریق آزمایش مشخص شود یکی از جنین‌ها پسر بود و نتیجه سونوگرافی یک جنین را دختر مشخص کرد، می‌توان با قرار دادن نتایج این دو آزمایش کنار هم جنسیت هر دو را معلوم کرد.

اگر در سونوگرافی اول جنسیت جنین‌ها مشخص نشد تا انتهای هفته 18 و گاهی تا هفته 22 باید صبر کنید.

سایر روش های تعیین جنسیت

علاوه بر سونوگرافی، با آمنیوسنتز و یا نمونه ‌برداری از پرزهای جفتی (CVS) هم تعیین جنسیت صورت می گیرد.

در آمنیوسنتز آب دور جنین با سوزن گرفته می‌ شود. در نمونه ‌برداری از پرزهای جفتی هم چندین سلول از جفت با کمک سرنگ برداشته می شود.

در حالی که هر دوی این روش ها با خطراتی همراه هستند اما تعیین جنسیت حتی در 11 هفتگی (برای CVS) و 15 هفتگی (برای آمنیوسنتز) به شدت دقیق است.

در تحقیقی که پیش تر ذکر شد، 65 درصد از والدین بعد از آمنیوسنتز ترجیح دادند جنسیت جنین خود را بدانند.

2.96 درصد از زنان معتقد بودند سونوگرافی روشی ایمن در تعیین جنسیت است.

بیشتر بخوانید » متخصص زنان و زایمان در تهران

شما میتوانید با مراجعه به دکتر عاطفه نظری متخصص زنان و زایمان در تهران علاوه بر بهره‌مندی از خدمات مشاوره پیش از بارداری، دوران بارداری و پس از بارداری برای تعیین جنسیت نوزاد خود اقدام کنید. ما به شما بهترین و معتبرترین مراکز سونوگرافی تشخیص جنسیت نوزادان در تهران را معرفی خواهیم کرد.