سندروم پیش از قائدگی به گروهی از علائم می گویند که قبل از شروع پریود در زنان رخ می دهد. برخی زنان، گرفتگی خفیف عضلات شکم را برای چند ساعت تجربه می کنند در حالی که سایرین درد شدید و نوسانات خلقی را به مدت دو هفته قبل از شروع قاعدگی شاهد هستند.
PMS اغلب بر پایه زمانبندی علائم تشخیص داده می شود. وقتی این سندروم شدید می شود، اندازه گیری سطوح هورمون و یا تصویر برداری جهت تعیین علت این مشکل تجویز خواهد شد.
درمان های طبیعی و پزشکی به کاهش تاثیرات PMS کمک می کند.
علائم سندروم پیش از قائدگی
فاز پیش از قاعدگی معمولا چند روز قبل از شروع پریود بوده و می تواند از دو هفته قبل از شروع خونریزی ایجاد شود.
علائم درصورتی PMS حساب می شوند که طی دو هفته قبل از شروع پریود آغاز بشوند و تا آخر ماه تجربه نشوند.
سندروم پیش از قائدگی در هر سنی و با شروع پریود آغاز می شود.
تاثیرات فیزیکی، احساسی و شناختی بسیاری به عنوان بخشی از PMS وجود دارند و شایع ترین علائم عبارتند از:
- کرمپ رحم
- نفخ شکم
- سینه های دردناک و حساس به لمس
- کج خلقی و زود رنجی
- نوسانات خلقی
- ناراحتی
- اضطراب
- خشم و عصبانیت
- سردرد و میگرن
- مشکل در به خواب رفتن
- خستگی
- تغییر در میل جنسی
- افزایش وزن
- درد عضلات
- ورم اندک دست ها و پاها
- علائم گوارشی مثل تهوع، اسهال و یبوست
- افزایش علائم اختلالات گوارشی مثل سندروم روده تحریک پذیر و بیماری التهابی روده
بسیاری از نوجوانان PMS را تجربه می کنند و علائم با افزایش سن تغییر می کند. مثلاً زنی که سال ها قبل از شروع پریود دچار عصبانیت و خشم می شد، بعدها ممکن است دچار کرمپ شکمی و افزایش وزن شود.
عوارض سندروم پیش از قاعدگی
برخی زنان تاثیرات PMS را روی روابط، کار و سلامت کلی بدن خود تجربه می کنند. تاثیرات جدی سندروم پیش از قائدگی عبارتند از:
- مشکل در ازدواج و روابط
- مشکل در والدگری
- کاهش عملکرد کاری یا تحصیلی
- از دست دادن علاقه به مشارکت اجتماعی
- افکار خودکشی
اگر همراه با PMS افسردگی را هم تجربه می کنید احتمالاً به شکلی از اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی (PMDD) مبتلا شده اید.
علل بروز سندروم پیش از قائدگی
سندروم پیش از قائدگی به علت تغییرات هورمونی در چرخه قاعدگی زن ایجاد می شود. استروژن و پروژسترون اصلی ترین هورمون های بدن زن هستند.
این هورمون ها در طی چرخه قاعدگی نوسان دارند. قبل از شروع پریود، سطح استروژن پایین آمده و پروژسترون افزایش می یابد.
همچنین الگویی از تغییرات فیزیولوژیکی چرخه ای هم وجود دارد که در بدن، هفته‌ها و روزها قبل از قاعدگی رخ می دهد از جمله تغییرات متابولیک، تغییر در انتقال دهندگان عصبی و تغییرات عروقی.
سروتونین انتقال دهنده عصبی (مرتبط با خلق و خو) و گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA مرتبط با سایر علائم) ارتباط بسیاری با PMS دارند.
تمامی این تغییرات فیزیولوژیکی علاوه بر الگوهای هورمونی باعث بروز علائم سندروم پیش از قائدگی می شوند.
برخی از این الگوهای هورمونی و فیزیولوژیکی چرخه قاعدگی و تاثیرات آنها روی PMS عبارتند از:
- تغییرات هورمونی که سبب درد سینه و ورم می شود
- تغییرات هورمونی که باعث انقباض رحم می شود
- تغییرات متابولیک که روی اشتها، وزن، ورم و سطح انرژی تاثیر می گذارد
- تغییرات انتقال دهندگان عصبی که روی خلق و خو، خواب، علائم گوارشی تاثیر گذاشته و میگرن ایجاد می کنند
- تغییرات عروقی روی میگرن تاثیر گذاشته و همچنین باعث بروز ورم دست ها و پاها می شود
متخصصان پیشنهاد می کنند تغییر سطوح استروژن پروژسترون باعث شروع سایر تغییرات فیزیولوژیکی PMS هم می شوند.
اکثر زنان الگوهای مشابهی در چرخه قاعدگی دارند اما برخی تغییرات جزئی بین زنان وجود دارد.
به همین علت همه زنان علائم یکسانی را تجربه نمی کنند.
بیشتر بخوانید : پریود یا قاعدگی غیر طبیعی در زنان + علت ها و درمان
تشخیص سندروم پیش از قائدگی
ابزارهای غربالگری مختلفی برای تشخیص سندروم پیش از قائدگی وجود دارد. در کل، پزشک سابقه پزشکی فرد را گرفته و پرسشنامه ای برای تشخیص بهتر در اختیار او می گذارد.
هیچ آزمایش خون یا تست های دیگری برای تشخیص PMS وجود ندارند. علائم سندروم پیش از قائدگی باید بلافاصله بعد از پریود از بین رفته و تا دو هفته قبل از شروع پریود بعدی ظاهر نشوند.
همچنین این علائم نباید ربطی به داروها (داروهای هورمون جایگزین) و الکل داشته باشند.
تقویم چرخه قاعدگی
راحت ترین راه برای تشخیص PMS دنبال کردن علائم به مدت دو تا سه ماه متوالی طبق تقویم استاندارد است.
تقویم چرخه قاعدگی به پزشک در تشخیص علائم دوره ای طبق چرخه قاعدگی کمک می کند.
این اقدامات را برای ساخت تقویم چرخه قاعدگی انجام دهید:
۱.روز اول که شروع به خونریزی می کنید در تقویم بنویسید روز اول
۲.هر علامتی که آن روز مشاهده کردید یادداشت کنید و از یک تا ده به آن نمره دهید
۳.برای سه ماه هر روز این کار را انجام دهید
علائم PMS تا قبل از روز سیزده شروع نمی شوند بنابراین هر علامتی که زودتر تجربه می کنید ممکن است علت دیگری داشته باشد.
در هر صورت باید هنوز هم هر علامتی که تجربه می کنید در روز ۱ تا ۱۳ در تقویم یادداشت کنید.
اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی (PMDD)
PMDD شکل شدیدتر سندروم پیش از قائدگی است که روی ۳ تا ۸ درصد از تمامی زنان تاثیر می گذارد.
به منظور تشخیص اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی فرد باید حداقل پنج مورد از علائم زیر را در فاز پیش قاعدگی تجربه کند:
- احساس ناراحتی و ناامیدی و افکار خودکشی
- حملات پانیک
- اختلالات خلقی نامناسب و گریه مداوم
- کج خلقی مداوم یا عصبانیتی که روی دیگران تاثیر می گذارد
- از دست دادن علاقه به فعالیت های روزانه طبیعی و روابط
- ناتوانی در تمرکز و توجه
- رخوت و بی‌علاقگی
- پرخوری
تشخیص افتراقی
شاید نیاز به ارزیابی تشخیصی برای مشکلات هورمونی یا رحم احتیاج باشد. این در صورتی است که علائم شدید فیزیکی یا خونریزی های غیرطبیعی دارید.
این نوع ارزیابی شامل آزمایش خونی است که سطوح هورمون ها را اندازه می گیرد.
همچنین تصویربرداری و بررسی رحم یا تخمدان هم تجویز می شود. اگر علائم طبق الگوی چرخه ای نیست، پزشک سایر بیماری ها مثل افسردگی، اضطراب، بیماری های گوارشی یا بیماری تیروئید را در نظر می گیرد.
بیشتر بخوانید : درمان اختلالات هورمونی در زنان و مردان + علل و علائم
درمان سندروم پیش از قائدگی
راه هایی جهت کنترل سندروم پیش از قائدگی وجود دارد. برخی زنان از داروهای بدون نسخه استفاده می کنند در حالی که سایرین ممکن است به داروهای تجویزی پزشک احتیاج داشته باشند.
تغییرات سبک زندگی هم مفید هستند. نیاز یا عدم نیاز به درمان بستگی به شدت علائم و تاثیر آنها روی زندگی دارد.
علائم خود را با پزشک مطرح کنید تا بهترین شیوه درمانی ارائه شود. این درمان ها عبارتند از:
- مسکن های بدون نسخه : اگر کرمپ، سردرد و درد سینه دارید مُسکن هایی همچون ایبوپروفن یا استامینوفن موثر خواهند بود
- مکمل ها : برخی زنان کمبود ویتامین هایی همچون ویتامین سی، منیزیوم و B12 دارند. تغییر اشتها باعث بروز کمبود برخی مواد مغذی می شود. مکمل ها به کاهش علائم PMS کمک می کنند.
- مسکن های تجویزی : اگر کرمپ شدید، میگیرن یا افسردگی دارید مسکن هایی برای کاهش درد توسط پزشک تجویز می شوند.
- هورمون تراپی : در برخی زنان هورمون تراپی با قرص های ضد بارداری، هورمون جایگزین استروژن یا کرم پروژسترون به کاهش تاثیر PMS کمک می کند. هورمون ها تاثیر عظیمی روی باروری می گذارند و برای زنان با خطر بالای سرطان سینه، رحم و تخمدان مناسب نیست.
- طب سوزنی یا اکیوپِرشر : طبق تحقیقات انجام شده این درمان های جایگزین برخی علائم PMS را در بعضی زنان می کاهد.
تغییرات سبک زندگی
روش های غیر پزشکی هم برای کاهش علائم وجود دارد. زنان با کرمپ خفیف، با گذاشتن کیسه یخ روی شکم برای چند دقیقه از درد رها می شوند.
آنهایی که نوسانات خلقی اندک دارند می توانند با دوست یا مشاور صحبت کنند. عاداتی همچون انجام ورزش، نوشتن خاطرات، آگاهی از هورمونی بودن نوسانات خلقی به پیشگیری از عصبانیت های ناگهانی که روی روابط تأثیر منفی می گذارند کمک می کند.
برای مشاوره با پزشک در مورد بیماری های زنان، مشکلات قاعدگی از جمله سندروم پیش از قائدگی یا هر گونه مشکل در بارداری ودریافت مراقبت های بارداری در تهران به کلینیک دکتر عاطفه نظری متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.
شماره تلفن های تماس برای دریافت نوبت از کلینیک دکتر عاطفه نظری
09036830686 – 02165833148 – 02166661879
سایر اطلاعات تماس همراه با آدرس کلینیک صفحه تماس با ما
