هورمون ها نقش مهمی در حفظ سلامت یک زن ایفا می کنند. در واقع هورمون ها از عملکردهای اصلی و حیاتی بدن مواظبت می کنند از جمله حفظ دمای بدن، کنترل سوخت و ساز، باروری و کمک به رشد و نمو اندام های بدن.
برخی از شاخص ترین هورمون هایی که تولید مثل و قاعدگی را در زنان تحت کنترل دارد عبارتند از استروژن، پروژسترون، هورمون لوتئینه کننده (LH) و هورمون تحریک تخمک گذاری (FSH).
علت مشکلات هورمونی در زنان
هرگونه عدم تعادل در این هورمون ها روی سلامت زن تاثیر می گذارد. چهار علت اصلی برای عدم تعادل هورمون ها وجود دارد از جمله:
مشکلات هورمونی به علت افزایش سن
برخی زنان شاهد تغییرات هورمونی در دهه ۴۰ و ۵۰ زندگی خود هستند. همین امر سبب بروز مشکلاتی مثل افسردگی، خستگی، گُرگرفتگی، تعریق شبانه و سایر علائم می شود.
بارداری سبب عدم تعادل هورمون ها خواهد شد
هورمون های بارداری باعث تغییر بدن به شیوه های مختلف می شود (هم مثبت هم منفی).
رایج ترین عارضه هورمون های بارداری، خستگی است (اغلب به آن سندرم پیش از قاعدگی می گویند).
جراحی جهت برداشتن تخمدان ها هم باعث مشکلات هورمونی در زنان می شود
اگر زنی تحت جراحی برای حذف تخمدان ها قرار بگیرد کاهش شدید سطوح هورمون ها و سپس عدم توازن هورمون رخ می دهد.
این بیماری جراحی یائسگی هم نامیده می شود. هیچ وقت برای یک زن، درمان با هورمون جایگزین (HRT) دیر نیست.
نارسایی تخمدان به علت از کارافتادگی یا اختلال در عملکرد تخمدان ها
به این مشکل نارسایی تخمدان می گویند که به دلیل تاثیر برخی اقدامات روی تخمدان و غده هیپوفیز در دوران کودکی یا سال های جوانی رخ می دهد از جمله جراحی، شیمی درمانی یا پرتو درمانی برای سرطان.
پزشکان و بیماران اغلب از وجود این بیماری آگاه نمی شوند تا زمانی که بسیار دیر شده باشد. اولین علامت نارسایی تخمدان بعد از ۴۰ سالگی ظاهر می شود.
علل و انواع مشکلات هورمونی در زنان
سایر علل اصلی عدم تعادل هورمون ها در زنان به علل زیر است:
- استرس
- سبک زندگی
- رژیم غذایی نامناسب
- یائسگی
- بارداری
- مشکلات مربوط به خواب
- دیابت
- عدم تعادل تیروئید
- عدم ورزش و تحرک
مصرف مکرر فست فودها، نوشابه، غذاهای سرشار از کلسترول و شکر می تواند چرخه قاعدگی را به شکل چشمگیری تغییر بدهد و همین امر منجر به مشکلات هورمونی زیر در زنان خواهد شد:
- سندرم پیش از قاعدگی : بیماری ای است که روی احساسات زن، رفتار و سلامت فیزیکی او قبل از شروع پریود تاثیر می گذارد
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCO) : بیماری ای جدی که در زنان در سنین باروری رخ می دهد و با پریودهای طولانی و نامنظم، افزایش سطح آندروژن یا عدم وجود فولیکول در تخمدان ها تعریف می شود.
- ناباروری : ناتوانی زن در بارداری حتی بعد از مقاربتِ بدون جلوگیری که بیشتر به علت عدم توازن هورمونی ایجاد می شود
- کمبود استروژن و هیپوگنادیسم : همان طور که از اسمش مشخص است، وقتی بدن استروژن کافی تولید نمی کند، منجر به کمبود استروژن می شود.
با عدم تعادل در تولید هورمون لوتئینه کننده و تحریک هورمون، هیپوگنادیسم به وجود می آید.
علائم اختلالات هورمونی در زنان
علائم رایج در زنان عبارتند از:
- کاهش شدید و به یکباره وزن یا افزایش وزن
- کاهش میل جنسی
- چرخه قاعدگی نامنظم یا خونریزی شدید
- اضطراب و تحریک پذیری
- افسردگی
بیشتر بخوانید : تغییرات هورمونی مادران در بارداری
نحوه غلبه بر مشکلات هورمونی در زنان
زنان می توانند با رعایت موارد زیر بر عدم توازن هورمون ها غلبه کنند:
- رژیم غذایی مناسب : از مصرف غذاهای غنی از چربی، کربوهیدرات، کافئین، قند یا فرآوری شده اجتناب کنید و سبزیجات سرشار از آهن، فیبر، پروتئین، سطوح محدود کربوهیدرات و جو مصرف کنید.
در این صورت وزن مناسبی خواهید داشت و به این شکل عدم توازن هورمونی تا حدودی رفع می شود.
- ورزش منظم و گرفتن آفتاب : ورزش منظم و قرارگیری در معرض خورشید (که تولید هورمون را تحریک می کند) به تعادل هورمون ها کمک کرده و بدن در وضعیت مناسبی قرار می گیرد.
- کاهش سطح استروژن مصنوعی : مصرف مکرر قرص های ضد بارداری، مکمل های هورمونی مصنوعی، گوشت و لبنیات حاوی هورمون ها از علل اصلی مشکلات هورمونی در زنان هستند.
با اینکه روش های ذکر شده به حفظ صحیح تعادل هورمون ها در زنان کمک می کنند، مشورت با متخصص زنان و دریافت درمان صحیح هم اهمیت بسیار دارد.
درمان مشکلات هورمونی در زنان
خوشبختانه درمان هایی جهت کمک به حذف علائم و ایجاد تعادل هورمونی وجود دارد. سه مورد از موثرترین درمان ها عبارتند از:
درمان هورمون جایگزین (HRT)
یکی از درمان های محبوب عدم تعادل هورمون ها، درمان با هورمون جایگزین است که شامل دریافت هورمون های مکمل جهت بازگرداندن سطح هورمون ها به سطح طبیعی خود می شود.
درمان جایگزین هورمون بیولوژیکی (BHRT) اغلب برای زنان مبتلا به عدم تعادل هورمونی توصیه می شود.
BHRT از هورمون هایی استفاده می کند که ساختاری مشابه هورمون های ساخته شده توسط بدن دارد.
این امر باعث می شود هورمون ها به خوبی متابولیزه شوند و عوارض جانبی اندکی به وجود بیاید.
بیشتر بخوانید : درمان اختلالات هورمونی در زنان و مردان + علل و علائم
تغییرات سبک زندگی و رژیم غذایی
برخی تغییرات خاص رژیم غذایی و سبک زندگی هم باعث کاهش عدم تعادل هورمون ها می شوند مثل اجتناب از مصرف شکر، غذاهای فرآوری شده، و الکل که به تنظیم به سطح قند خون و کاهش التهاب کمک می کنند.
مصرف میوه های تازه کافی و سبزیجات، چربی های سالم مثل آوکادو و روغن زیتون هم مفید است.
همچنین ورزش منظم و خواب کافی هم از ضروریات برای سلامت بدن به شمار می آیند.
مکمل های طبیعی
بسیاری از مکمل های طبیعی برای رفع عدم تعادل هورمونی مفید هستند.
یکی از این داروها، مکمل های مخصوص مو است که حاوی بیوتین، زینک، ویتامین A، C و D هستند.
همه این موارد برای رشد مو ضروری به شمار می آیند. مصرف مکمل هایی از این دست به رفع یکی از شایع ترین علائم عدم توازن هورمون ها یعنی ریزش مو کمک می کند.
سخن پایانی
هورمون ها پیام رسان های شیمیایی هستند که توسط غدد درون ریزِ کنترل کننده عملکرد های اصلی بدن تولید می شوند.
با وجود تعادل هورمون ها، احساس خوبی داریم اما حتی کوچک ترین عدم تعادل هورمونی می تواند این سیستم ظریف را بر هم بزند و باعث بشود بدن علائم ناخواسته ای تجربه کند.
عدم تعادل هورمونی در زنان علل مختلفی می تواند داشته باشد اما خوشبختانه اقداماتی جهت بازگرداندن این تعادل به هورمون ها وجود دارد.
مکمل های غذایی، گیاهان دارویی هورمونی، یوگا، مدیتیشن، رژیم غذایی سالم و ورزش می توانند باعث حفظ تعادل هورمون ها و سلامتی بدن شوند.
اولین اقدام، آزمایش هورمونی است که توسط متخصص زنان و زایمان تجویز می شود. این آزمایش نشان می دهد آیا عدم تعادل هورمونی دارید و یا خیر.
در این صورت با مشورت با پزشک، بهترین گزینه های درمانی پیاده خواهند شد.
سوالات متداول مشکلات هورمونی در زنان
آیا رشد موی صورت مشکل هورمونی است؟
بله افزایش رشد موی صورت می تواند به علت عدم تعادل هورمون ها باشد.
رایج ترین علائم عدم تعادل هورمون ها در زنان چیست؟
پریود های نامنظم، رشد موی صورت، افزایش وزن، کاهش وزن از علائم شایع عدم تعادل هورمون ها در زنان است.
آیا سندرم تخمدان پلی کیستیک بیماری ای رایج است؟
یکی از رایج ترین بیماری های زنان سندرم تخمدان پلی کیستیک است. برای ۱۰ درصد از زنان با مراجعه به متخصص زنان، سندرم تخمدان پلی کیستیک تشخیص داده می شود.
چه آزمایش هایی جهت بررسی وضعیت هورمون ها در زنان وجود دارد؟
رایج ترین تست جهت بررسی وضعیت و سطح هورمون ها، آزمایش خون است.
اگر هر یک از علائم عدم تعادل هورمونی را تجربه کردید نترسید. بسیاری از زنان در مقطعی از زندگی خود با آن روبرو می شوند. برای تشخیص علت مشکلات هورمونی و درمان آن می توانید به کلینیک دکتر عاطفه نظری مراجعه کنید.
شماره تلفن های تماس برای دریافت نوبت
09036830686 – 02165833148 – 02166661879
سایر اطلاعات تماس همراه با آدرس کلینیک صفحه تماس با ما
