درمان عفونت مجاری ادراری در زنان امروزه به یکی از پر چالش ترین مباحث بهداشت فردی در زنان تبدیل شده است.
عفونت مجاری ادراری، عفونتی است که ساختارهای تولید کننده و حمل کننده ادرار به خارج از بدن را درگیر می کند.
این ساختارها شامل کلیه ها، میزنای (لوله های بلند و باریکی که کلیه ها را به مثانه متصل می کنند)، مثانه و مجرای ادرار (میزراه) است.
یکی از بیماری های رایج، عفونت مجاری ادراری به شمار می آید و تاثیر قابل توجهی بر اقتصاد سیستم سلامت کشورها دارد.
در واقع عفونت دستگاه ادراری یکی از علل اصلی بستری شدن در بیمارستان در میان سالمندان و شایع ترین علت تجویز آنتی بیوتیک است.
شیوع بالا، عود مجدد، درمان نامناسب و افزایش جهانی مقاومت به آنتی بیوتیک از اصلی ترین مسائلی است که پزشکان با آن مواجه می شوند.
احتمال بروز عفونت های مجاری ادراری در زنان دو برابر مردان است و با افزایش سن بیشتر می شود.
علاوه بر تجویز انواع آنتی بیوتیک رایج برای درمان عفونت دستگاه ادراری، تعداد چشمگیری از روش های درمانی غیر میکروبی توصیه شده اند از جمله استفاده از آنتی بیوتیک های درون مثانه ای و واکسن هایی جهت درمان های سرکوب کننده.
پزشکان اغلب عفونت های مجاری ادراری را به دو دسته تقسیم می کنند یعنی عفونت دستگاه ادراری فوقانی و تحتانی:
- عفونت های دستگاه ادراری تحتانی : عفونت مثانه سیستت نام دارد. باکتری ها معمولاً در روده وجود دارند و از عوامل اصلی عفونت دستگاه ادراری تحتانی هستند.
این باکتری ها از مقعد به میزراه و مثانه رسیده و با رشد و تکثیر به بافت حمله می کنند. در نتیجه عفونت رخ می دهد.
- عفونت دستگاه ادراری فوقانی : این عفونت در میزنای و کلیه ها رخ می دهد و عفونت کلیه پیلونفریت یا دارد.
عفونت دستگاه ادراری فوقانی معمولاً به علت حرکت باکتری به سمت بالا و از مثانه به کلیه ایجاد می شود.
گاهی اوقات این عفونت وقتی رخ می دهد که باکتری از سایر نقاط بدن از درون جریان خون عبور کرده و در کلیه مستقر می شود.
زنان بیشتر از مردان به عفونت ادراری مبتلا می شوند و علت، میزراه کوتاه تر و در نتیجه مسیری اندک برای عبور باکتری به سمت مثانه است.
رابطه جنسی هم می تواند باکتری ها را به سمت مثانه هدایت کند. همچنین استفاده از دیافراگم های مخصوص پیشگیری از بارداری و اسپرم کش ها هم ممکن است محیط نرمال باکتریایی را در اطراف میزراه تغییر دهند.
در نتیجه عفونت محتمل تر می شود. در زنان باردار، تغییرات موقت در فیزیولوژی و آناتومی مسیر ادراری سبب می شود مادر از مستعد ترین ها برای سیستیت و پیلونفریت باشد.
عفونت کلیه و مثانه خطری جدی برای زنان باردار و کودک است چون خطر زایمان زودرس و مرگ جنین افزایش می یابد.
درمان عفونت مجاری ادراری در زنان
خط مقدم درمان عفونت ادراری زنان، آنتی بیوتیک است. آنتی بیوتیک هایی برای عفونت مثانه زنان وجود دارد که باید دوز اندکی را برای طولانی مدت مصرف کنند تا از عود مجدد پیشگیری شود.
همچنین، راه های طبیعی بسیار زیادی هم برای درمان عفونت مجاری ادراری زنان در دسترس است.
داروهای عفونت ادراری برای زنان
تجویز دارو بستگی به وضعیت سلامت فرد، علاوه بر نوع باکتری های موجود در ادرار دارد. در زیر لیست برخی داروهای آنتی بیوتیک جهت درمان عفونت ادراری آمده است:
- سفالکسین (کفلکس) برای درمان عفونت ادراری در زنان
- سفتریاکسیون
- تریمتوپریم / سولفامتوکسازول (باکتریوم، سپترا)
- نیتروفورانتوئین (ماکرودانتین، ماکروبید)
- فوزفومیسین (مونورول)
برای عفونت های مکرر مجاری ادراری پزشک درمان های زیر را توصیه می کند:
- آنتی بیوتیک با دوز پایین برای استفاده بلند مدت
- خود تشخیصی و درمان به پیشنهاد پزشک
- تک دوز آنتی بیوتیک بعد از رابطه جنسی
- برای دوران پس از یائسگی، استروژن واژینال تجویز می شود.
در عفونت شدید مجاری ادراری، بیمار نیازمند بستری شدن در بیمارستان و آنتی بیوتیک تزریقی است.
اگر علائم ادامه داشت و یا شدت گرفت با پزشک تماس بگیرید.
بیشتر بخوانید : علت ترشحات غیر طبیعی واژن چیست
پیشگیری از عفونت مجاری ادراری در زنان
اقداماتی ساده جهت پیشگیری از ابتلا به عفونت های دستگاه ادراری وجود دارد:
- نوشیدن آب : پر آب نگه داشتن بدن از بسیاری جهات مفید است از جمله دفع زیاد ادرار که به بدن در خالی نگه داشتن مثانه کمک می کند
- دوش گرفتن : شستن بدن با دوش به جای وان به پیشگیری از تجمع ارگانیزم های مضر یا باکتری ها و عود مجدد بیماری کمک می کند
- دفع ادرار بعد از رابطه جنسی : بعد از رابطه جنسی در اسرع وقت دفع ادرار داشته باشید چون خطر باقیماندن باکتری ها در مسیر ادراری کاهش می یابد.
- دفع در سریع ترین زمان ممکن : هر وقت احساس دفع ادرار داشتید به دستشویی بروید. از نگه داشتن ادرار برای طولانی مدت اجتناب کنید.
سایر روش های درمان عفونت مجاری ادراری زنان
اکثر زنان مبتلا به عفونت مجاری ادراری به آسانی درمان می شوند.
استثناهایی هم وجود دارد از جمله افراد دارای نقص سیستم ایمنی یا افراد مسن که عفونت ادراری در آنها به شکل سندرم سپسیس با نارسایی گردش خون ظاهر می شود.
در این شرایط تغییرات شرایط روانی (مثل گیجی) یا ضعف عمیق بدن باعث انتقال فرد به بیمارستان خواهد شد.
بیماران با فشار خون پایین، تاکی کاردی و تاخیر در پر کردن مویرگ، نیازمند درمان های تزریقی درون وریدی هستند.
در موارد عفونت دستگاه ادراری پیچیده، بستری شدن در بیمارستان ضروری است. فاکتورهای دخیل در این مورد عبارتند از:
- ناهنجاری های ساختاری (آنومالی های دستگاه ادراری، سنگ ها، کاتتر ساکن، انسداد ها)
- بیماری های متابولیک (مثل دیابت، نارسایی کلیه)
- اختلال در دفاع بدن (مثل اچ.آی.وی، شیمی درمانی، سرطان زمینه ای فعال)
احیای کافی مایعات، حجم گردش خون و ادرار را بازیابی می کند. احتمالاً داروهای ضد تب هم تجویز شود.
علل عفونت مجاری ادراری زنان
در کل زنان در مقایسه با مردان بیشتر به عفونت ادراری مبتلا می شوند چون مجرای ادرار کوتاه تری دارند.
در این صورت هر باکتری عفونت زا، فاصله اندک تری از منبع خود تا مجرای ادرار دارد. عوامل دیگری هم سبب افزایش خطر ابتلا به عفونت ادراری می شوند از جمله:
- سن (اکثر کودکان و جوانان)
- فعالیت های جنسی
- بارداری و زایمان
- عفونت های ادراری قبلی
- یائسگی
- عدم رعایت بهداشت ناحیه تناسلی بعد از دفع
بیشتر بخوانید : درمان عفونت قارچی واژن + علائم و پیشگیری
علائم عفونت مجاری ادراری زنان
دو مورد از رایج ترین علائم عفونت ادراری درد و سوزش حین دفع ادرار است. اگر عفونت ادراری دارید موارد زیر را هم تجربه خواهید کرد:
- تکرر ادرار
- نیاز مبرم به دفع ادرار به رغم خالی بودن مثانه
- احساس فشار یا کرمپ در قسمت زیر شکم
اگر عفونت کلیه دارید علائم زیر را مشاهده خواهید کرد:
- تب
- لرز
- درد پایین کمر
- تهوع / استفراغ
تشخیص عفونت مجاری ادراری
پزشک درباره علائم و سابقه عفونت ادراری قبلی می پرسد. همچنین درباره سابقه روابط جنسی، بیماری های مقاربتی فرد و شریک جنسی او، استفاده از کاندوم، تعدد شرکای جنسی، استفاده از دیافراگم یا اسپرم کش ها و احتمال بارداری سوال هایی مطرح می کند.
همچنین درباره هرگونه مشکلات پزشکی مثل دیابت، پرسش هایی ارائه می کند چون دیابت احتمال بروز عفونت ها را افزایش می دهد.
نمونه ادرار بیمار به آزمایشگاه فرستاده می شود تا هرگونه باکتری یا سایر علائم عفونت مشخص شود.
از نمونه ادرار برای تعیین نوع باکتری و آنتی بیوتیک متناسب با آن جهت حذف باکتری ها استفاده خواهد شد.
اگر تب یا سایر علائم عفونت دستگاه ادراری فوقانی دارید پزشک آزمایش خون تجویز می کند تا تعداد گلبول های سفید خون شمارش شوند.
تعداد بالای گلبول های سفید نشانه عفونت است. همچنین از آزمایش خون برای تشخیص رشد باکتری ها استفاده می شود که به آن کشت خون می گویند.
در افراد با علائم عفونت شدید کلیه یا عود مکرر عفونت دستگاه ادراری فوقانی، آزمایش های بیشتر نیاز می شوند از جمله:
- سی تی اسکن کلیه ها و سیستم ادراری
- سونوگرافی
- سیستوسکوپی که در آن پزشک داخل مثانه را با وسیله ای باریک و توخالی بررسی می کند
سخن پایانی
عفونت مجاری ادراری روی هر قسمت از ساختارهای ادراری می تواند تاثیر بگذارد.
اکثر عفونت ها میزراه و مثانه را هدف قرار می دهند و معمولاً زنان بیشتر به این عفونت مبتلا می شوند.
علائم عفونت مجاری ادراری شدید در زنان عبارتند از تکرر و نیاز مداوم به دفع ادرار، سوزش ادرار، ادرار کدر.
انواع مختلفی از عفونت مجاری ادراری وجود دارد و درمان طبق نوع عفونت است.
همچنین راهکارهای پیشگیرانه جهت دور ماندن از تمامی انواع عفونت های دستگاه ادراری در دسترس است.
اگر متوجه هرگونه علائم مرتبط با عفونت مجاری ادراری شدید می توانید برای درمان به کلینیک دکتر عاطفه نظری مراجعه کنید.
شماره تلفن های تماس برای دریافت نوبت
09036830686 – 02165833148 – 02166661879
سایر اطلاعات تماس همراه با آدرس کلینیک صفحه تماس با ما
