سزارین یا زایمان طبیعی؟ کدام یک مناسب تر است؟

وقتی صحبت از زایمان می شود، همه ما یک هدف داریم: نوزاد را به دنیا بیاوریم! چگونگی انتخاب بین سزارین یا زایمان طبیعی بسته به شرایط گاه یک انتخاب فردی و گاه یک ضرورت پزشکی است.

اگر باردار هستید و می خواهید در رابطه با نوع زایمان خود بهترین تصمیم را بگیرید چه در رابطه با زایمان طبیعی (زایمان از طریق خروج نوزاد از واژن) و چه در رابطه با سزارین که به عنوان C-section نیز شناخته می شود. چند تفاوت کلیدی وجود دارد که باید در نظر بگیرید و سوالاتی مطرح می شود که باید از پزشک خود بپرسید.

در این مقاله به بررسی هر یک از انواع زایمان، مدت زمان‌ لازم برای باز یافتن قوا و بهبودی و همچنین خطرات و عوارض محتمل پرداخته می شود.

به جهت درک بهتر وضعیت اتاق زایمان، با دو زن که سزارین و زایمان طبیعی را تجربه کرده‌اند مصاحبه کرده ایم.

سزارین یا زایمان طبیعی

زایمان طبیعی، نوعی زایمان از طریق خروج نوزاد از واژن تعریف می شود که می تواند استفاده از مسکن ها و مداخلات پزشکی را در پی داشته یا نداشته باشد.

بر اساس نظر کلینیک دکتر نظری، زایمان طبیعی اغلب منجر به کوتاه شدن مدت زمان بستری در بیمارستان، کمتر شدن تزریقات غیرضروری و تسریع روند بهبودی می‌شود.

در برخی از زنان زایمان طبیعی بدون استفاده از مداخلات پزشکی صورت می گیرد، در حالی که در برخی دیگر نیاز به مداخلات پزشکی و یا درخواست آنها توسط مادر محتمل است.

این مداخلات اغلب شامل موارد زیر:

• پیتوسین برای القای زایمان
• اپیزیوتومی (برش پرینه) برای عبور سر نوزاد بدون پاره شدن پوست
• آمنیوتومی یا پارگی مصنوعی غشاهای آمنیوتیک
• استفاده از فورسپس یا وکیوم

گزینه دیگر زایمان، سزارین است، که نوعی جراحی برای خارج کردن نوزاد از شکم در شرایطی است که زایمان طبیعی امکان پذیر نبوده یا مادر تمایلی به آن ندارد. سزارین ممکن است به صورت برنامه ریزی شده و یا طبق الزامات پزشکی صورت گیرد.

به گفته کالج آمریکایی متخصصان زنان و زایمان (ACOG) با وجود رایج تر بودن زایمان طبیعی، شرایط خاصی لزوم انجام سزارین را ایجاب می کند.

از این شرایط میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• وضعیت های نگران کننده نوزاد
• وجود بیش از یک نوزاد در شکم
• مشکلات مربوط به جفت
• عدم پیشرفت به موقع زایمان
• بزرگ بودن بچه
• نمای طولی نوزاد به صورت قرارگیری باسن یا پاها در نزدیکی دهانه رحم
• عفونت ها یا شرایط خاص مادر، مانند فشار خون بالا یا دیابت

به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) در سال 2018، 31.9 درصد از تولدها از طریق سزارین بوده اند.

اگر قبلا سزارین را تجربه کرده اید، مجددا باردار هستید و گزینه مناسبی برای زایمان طبیعی محسوب می شوید، احتمالا پزشک شما انجام زایمان طبیعی بعد از تجربه سزارین قبلی یا به اختصار (VBAC) را نیز با شما مطرح می کند.

به نقل از ACOG، زنانی که قبلا سزارین کرده‌اند برای زایمان‌های بعدی دو انتخاب در پیش رو دارند: انجام سزارین به صورت برنامه‌ریزی شده یا زایمان طبیعی.

گفته می شود، زنانی که ریسک بالاتری برای پارگی رحمی دارند، گزینه مناسبی برای انجام زایمان طبیعی بعد از سزارین نیستند.

اگر برش عمودی داده شده روی رحم شما خیلی بالا یا پایین باشد، احتمالا پزشک به شما توصیه خواهد کرد که از روش VBAC استفاده نکنید.

هر دوی این برش‌ها نسبت به برش‌های عرضی یا سراسری که در قسمت پایینی رحم داده می‌شوند، خطر پارگی بیشتری دارند.

گاهی اوقات VBAC به صورت آزمایشی انجام شده و در صورت موفقیت آمیز نبودن  پزشک سزارین انجام می دهد.

‏ACOG این فرایند را زایمان آزمایشی بعد از سزارین (TOLAC) می نامد.

روش انجام هر یک از این زایمان ها چگونه است؟

زایمان طبیعی در بیمارستان، مراکز زایمانی یا خانه قابل انجام است.

در برخی از زنان برای تخفیف دردهای زایمانی ممکن است داروهای ضد دردی مانند اپیدورال استفاده شود.

عموما برای این نوع زایمان سه مرحله در نظر گرفته می شود: مرحله اولیه، فعال و مرحله انتقالی (یا به زبان ساده تر مرحله اول، دوم و سوم).

یک پرستار یا پزشک مرتبا شما را معاینه نموده و مراحل زایمان را ارزیابی میکند این اقدام شامل اندازه گیری دهانه رحم می شود.

وقتی دهانه رحم به اندازه 10 سانتی‌متر باز شد، باید فشار دادن را شروع کنید.

تیم پزشکی در حین فشار دادن و حرکت نوزاد در کانال زایمانی به شما کمک خواهند کرد.

بعد از خروج نوزاد نیز، ممکن است نوعی انقباضات جزئی را به علت خروج جفت تجربه کنید.

سزارین یا زایمان طبیعی کاملا متفاوت است. به طور کلی، سزارین نوعی عمل جراحی محسوب شده و حدودا 45 دقیقه طول می کشد، در حالی که زایمان طبیعی ممکن است ساعت ها به طول انجامد.

برای انجام این نوع زایمان، برشی روی شکم و رحم ایجاد شده و نوزاد خارج می شود.

پس از خروج نوزاد، پزشک بند ناف را بریده، جفت را خارج کرده و برش ایجاد شده را می بندد.

از آنجایی که سزارین نوعی عمل جراحی است، برای شما از بیهوشی عمومی و‌ یا بی حسی (بیهوشی) اپیدورال استفاده خواهد شد.

در صورت استفاده از بیهوشی عمومی، در طول سزارین یا زایمان طبیعی هوشیار نخواهید بود.

در حالی که با استفاده از بی حسی اپیدورال، قسمت پایینی بدن بی حس شده و به شما این امکان را می دهد که در طول عمل هوشیاری خود را حفظ کنید.

به صورت کلی بعد از سزارین، قبل از این که مادر فرصت در آغوش گرفتن فرزند را داشته باشد، تیم پزشکی نوزاد را بررسی کرده و راه های هوایی او را پاک می کنند.

در نتیجه در سزارین برقراری ارتباط بین مادر و نوزاد در مقایسه با زایمان طبیعی دیر تر صورت می گیرد.

بهبودی پس از زایمان

پزشکان 6 هفته اول پس از زایمان را “دوره نقاهت” می نامند. در این برهه بدن شما برای بهبودی از استرس های ناشی از زایمان نیاز به استراحت دارد.

بهبودی و تجدید قوا پس از زایمان طبیعی بستگی به اقدامات پزشکی انجام شده در حین زایمان دارد.

به عنوان مثال، اگر پارگی پرینه رخ داده و یا اپیزیوتومی انجام شده است ، بهبودی احتمالا 6 هفته کامل طول خواهد کشید. روند بهبودی بین سزارین یا زایمان طبیعی متفاوت است.

همچنین روند بهبودی دردناک تر بوده و در زندگی روزمره شما تاثیرگذار خواهد بود.

در صورتی که پارگی پرینه رخ نداده و‌ اپیزیوتومی انجام نشده است احتمالا احساس بهبودی طی 3 هفته یا کمتر حاصل خواهد شد.

همچنین اکثر زنان حداقل 1 تا 2 هفته درد ناحیه پرینه و خونریزی را تجربه خواهند کرد. به گفته ACOG، روند بهبودی پس از سزارین با سایر اعمال جراحی تفاوت چندانی ندارد.

در صورت انجام سزارین 2 تا 4 روز اول بعد از عمل در بیمارستان بستری و فعالیت هایی از جمله داخل و خارج شدن از تخت، اغلب سخت و بسیار دردناک خواهد بود.

در چند هفته اول، ممکن است محل برش دچار خارش و یا درد شود. این مسئله بخشی از روند درمان است.

همچنین ممکن است به مدت 4 تا 6 هفته دچار گرفتگی عضلات، خونریزی یا ترشحات خفیف شوید.

پزشک روند بهبودی شما را 6 هفته پس از زایمان مجددا ارزیابی کرده و به شما در رابطه با فعالیت هایی که می توانید انجام دهید مشاوره می دهد.

بیشتر بخوانید : متخصص زنان و زایمان در تهران

بهبودی در کدام زایمان آسان تر است؟

به صورت کلی، مدت زمان لازم برای بهبودی در زایمان طبیعی اغلب به طور قابل توجهی سریعتر از سزارین است. هرچند برخی از زنان عکس سزارین یا زایمان طبیعی را قرار داده اند تا تجربه خود را به بقیه نشان دهند.

ملیندا اشلی، مادر، کارشناس فرزندپروری و بنیانگذار Unfrazzled Mama، اولین زایمانش را به صورت سزارین برنامه ریزی نشده و دومین زایمانش را به روش VBAC انجام داد.

برای این مادر، بهبودی از سزارین بسیار راحت تر از VBAC بود. به گفته او احساس بهبودی چند روز پس از سزارین حاصل شده به طوری که توانسته ورزش را شروع کند. در نتیجه به راحتی بین سزارین یا زایمان طبیعی می توانست یکی از آنها را انتخاب کند.

از نظر او اپیزیوتومی حین VBAC احتمالا در چالش برانگیزتر شدن روند بهبودی او تاثیرگذار بوده است .

طبق اظهارات او نشستن، استفاده از دستشویی و ایستادن برای هفته ها دردناک بوده و مدت زمان طولانی ای طول کشیده تا به فعالیت های معمول بازگردد.

با این حال، به نظر اشلی در صورتی که اپیزیوتومی انجام نمی شد بهبودی از زایمان طبیعی راحت‌تر بوده و او در بازه زمانی بسیار کوتاه تری به زندگی عادی برمی‌گشت.

برای جیمی زکی، دو زایمان با VBAC بسیار راحت تر از تجربه سزارین بوده است.

او یک  VBAC را با استفاده از اپیدورال و یک VBAC را بدون استفاده از دارو تجربه و VBAC بدون استفاده از دارو را راحت‌تر از شرایطی که از دارو استفاده کرده بود ارزیابی می کرد.

برای او، بهبودی از زایمان طبیعی و بدون دارو با کمترین آسیب بافتی در مقایسه با سایر زایمان‌های انجام شده همراه بود.

 توجه داشته باشید که بدن افراد با یکدیگر متفاوت است و هر تولد در شرایط متفاوتی ممکن است باعث انتخاب بین سزارین یا زایمان طبیعی صورت می گیرد.

در اکثر مواقع زایمان های بعدی بهبودی آسان تری را در پی دارند، اما این شرایط همیشه صادق نیست.

زنان باردار بر اساس شرایط جسمی و پزشکی بین سزارین یا زایمان طبیعی باید یکی را انتخاب کنند؛ ولی انتخاب آنها باید زیرنظر پزشک متخصص صورت بگیرید. برای اینکه انتخاب درستی داشته باشید به کلینیک دکتر عاطفه نظری متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.

شماره تلفن های تماس برای دریافت نوبت
09036830686 – 02165833148 – 02166661879
سایر اطلاعات تماس همراه با آدرس کلینیک صفحه تماس با ما