به روند به دنیا آمدن نوزاد زایمان می گوییم. ناهنجاری های زایمان مشکلاتی هستند که حین زایمان رخ می دهند و طبق آمارها ۱۰ درصد از زایمان ها با مشکل مواجه می شوند.
به علاوه، در گروه پرخطر زنانی وجود دارند که برای اولین بار زایمان را تجربه می کنند. زایمان شامل پروسه درد زایمان و خود زایمان است.
معمولاً همه چیز خوب پیش می رود اما گاهی مشکلاتی رخ می دهند که برای مادر یا نوزاد یا هر دو خطراتی در پی دارد.
رایج ترین مشکلات پس از زایمان
اگر در زایمان مشکل دارید، پزشک داروهایی جهت تسریع یا القاء زایمان می دهد و همچنین از ابزارهایی برای هدایت نوزاد جهت خروج از کانال زایمان استفاده می کند.
در غیر این صورت سزارین انجام خواهد شد.
زایمان طولانی مدت
گاهی اوقات زایمان طولانی شده و به شکل نا محدودی متوقف می شود. علت این امر، عدم قدرت انقباضات و گشاد نشدن دهانه رحم است.
معمولا نوزاد با فشار مداوم از کانال زایمان پایین نمی آید. در چنین مواردی پزشک یا منتظر زایمان طبیعی می شود یا سزارین را انتخاب می کند.
همین امر منجر به مشکلات مختلفی در جنین می شود. سزارین اغلب سبب مشکلات تنفسی در نوزاد شده که فلج مغزی (CP) را در پی دارد.
به همین علت اکثر والدین شکایت های بسیاری را به علت سهل انگاری پزشک در زایمان مطرح می کنند.
مطمئن شوید متخصص زنان اقدام فوری انجام می دهد. اگر زایمان سزارین نیست، آمپول پیتوسین (فشار) برای تقویت و تسریع انقباضات تزریق می شود.
اپیزیوتومی هم موثر است. تنها راه پیشگیری از بروز چنین مواردی، عدم مراجعه به بیمارستان با مشاهده اولین علائم زایمان است.
هرچه تحرک و جنبش مادر بیشتر باشد زایمان سریع تر اتفاق می افتد.
دیسترس جنینی
در این شرایط، وضعیت جنین خوب به نظر نمی رسد و اغلب ضربان قلب کودک نا منظم است.
گاهی هم مشکلاتی در حرکت عضلات و استخوان ها وجود دارد. علت این امر سطح ناکافی اکسیژن، کم خونی مادر و فشار خون بالای او است.
عموماً دیسترس جنینی وقتی رخ می دهد که بارداری ۴۲ هفته یا بیشتر طول بکشد. پزشک با تغییر وضعیت مادر یا افزایش هیدراسیون از این مشکل پیشگیری می کند.
به علاوه، اکسیژن رسانی به مادر حفظ می شود تا از تنگی نفس کودک جلوگیری شود.
خونریزی بیش از حد
زنان در زمان زایمان، میانگین ۵۰۰ میلی لیتر خون از دست می دهند. با این حال این مقدار در زمان سزارین به ۱۰۰۰ میلی لیتر می رسد.
با خروج جفت از بدن، خونریزی رخ می دهد. چون انقباضات رحمی ضعیف هستند، فشار کافی به رگ های خونی وارد نشده و در نتیجه خونریزی بیش از حد اتفاق می افتد.
اغلب، پزشک از دارو جهت توقف خونریزی استفاده می کند. همچنین، رگ های خونی را از طریق جراحی می بندد.
در کل خونریزی بیش از حد زندگی مادر و کودک را تهدید می کند.
مشکلات بند ناف
بند ناف، خون و مواد مغذی ضروری نوزاد را فراهم می کند. در واقع بند ناف حیات بخش نوزاد در رحم است اما گاهی اوقات خطراتی در زمان تولد ایجاد می کند.
مثلاً اگر دور گردن یا اندام کودک گیر کند خطرساز می شود. در این صورت، جریان خون را کاهش داده و منبع اکسیژن و خون برای کودک محدود می شود.
با اینکه هیچ راهی برای پیش بینی مشکلات مربوط به بند ناف وجود ندارد اما زایمان از طریق سزارین ایمن ترین راه خواهد بود.
بنابراین اگر پزشک سزارین اورژانسی توصیه کرد تردید نکنید و فوراً اجازه عمل دهید.
زایمان زودرس
وقتی نوزاد قبل از هفته ۳۷ بارداری به دنیا بیاید به آن زایمان زودرس می گوییم. در این صورت جنین کامل رشد نکرده که منجر به عوارض شدیدی برای او می شود.
برخی نوزادان نارس از عوارض شنوایی، اختلال و تاخیر در رشد رنج می برند. زایمان زودرس عموما زمانی رخ می دهد که فرد طی ۱۲ ماه بعد از زایمان قبلی دوباره باردار شود.
پزشک معمولا توصیه به بارداری مجدد، حداقل ۱۸ ماه بعد از زایمان قبلی می کند. همچنین عدم مراقبت های بارداری و یا سابقه سقط های متعدد هم منجر به زایمان زودرس می شود.
تنها راه پیشگیری از زایمان زودرس، مراقبت های بیشتر از خود است. در صورت خونریزی زودتر از موعد با پزشک خود تماس بگیرید.
خونریزی نشانه زایمان زودرس است که در این صورت مادر باید در بیمارستان بستری شود.
پزشک داروهایی جهت تعویق زایمان یا تسریع رشد جنین تجویز کرده و نوزاد را نجات می دهد.
پره اکلامپسی
فشار خون بالا در بارداری و پروتئین در ادرار، پره اکلامپسی نام دارد. پره اکلامپسی معمولاً در سه ماهه سوم تشخیص داده می شود اما بیشتر در زمان زایمان یا هفته های بعد از زایمان به وجود می آید.
اگر درمان نشود، عوارض خطرناکی برای مادر و نوزاد دارد. شایع ترین علائم آن سردرد شدید، تاری دید و تورم غیرعادی بدن است.
بنابراین برای پیشگیری از بروز هرگونه عوارض استراحت کرده و آسپرین با دوز اندک میل کنید.
بیشتر بخوانید : علت زایمان زودرس و بررسی دقیق آن
عوارض زایمان زودرس
خطرات سزارین برای کودک عبارتند از:
- مشکلات تنفسی : کودک ممکن است دچار تنفس سریع غیر طبیعی به نام تاکی پنه گذرای نوزاد شود. مشکلات تنفسی معمولاً وقتی رخ می دهند که سزارین بدون شروع درد و مراحل زایمان انجام می شود. بنابراین تخلیه کافی مایع از ریه های نوزاد صورت نمی گیرد. مشکلات تنفسی معمولاً طی دو روز اول بعد از زایمان رفع می شوند.
- آسیب ها : معمولا آسیب های حاصل از استفاده از ابزار آلات و وسایل در زمان جراحی زایمان به ندرت اتفاق می افتد.
- تاثیر بیهوشی : استفاده از بی حسی موضعی احتمال عوارض بیهوشی را در نوزادان می کاهد.
برخی از این بی حسی ها ممکن است به کودک هم برسد اما اثرات بی حسی به مراتب کمتر از بیهوشی است.
خطرات سزارین برای مادر
خطرات سزارین برای مادر عبارتند از:
- خونریزی بیش از حد که به تزریق احتیاج می شود
- عفونت هایی مثل آندومتریت (عفونت دیواره رحم)
- آسیب به مثانه
- آسیب به روده
- واکنش به بیهوشی یا داروها
- ترمبوز ورید عمقی (تشکیل لخته خون مخصوصاً در ورید های عمقی پا یا ناحیه لگن)
- خطرات بالقوه برای بارداری های آتی مثل مشکل در جفت یا نیاز به سزارین. با این حال بسیاری از زنان ممکن است بعد از سزارین، زایمان طبیعی داشته باشند.
آزمایش هایی برای تشخیص مشکلات پس زایمان
تست های زیر برای تشخیص مشکلات زایمان به کار می روند:
- تست فیبرونکتین جنینی : برای اندازه گیری میزان فیبرونکتین جنین در مایعات واژن و دهانه رحم
- پایش ضربان قلب جنین : جهت تشخیص تغییرات در الگوی طبیعی ضربان قلب در زایمان به کار می رود
عوارض و مشکلات زایمان در صورت عدم درمان
مشکلات زایمان در صورت عدم درمان عوارضی به وجود می آورند که لیستی از این عوارض در زیر آمده است:
- ضربان غیر طبیعی قلب نوزاد
- خفگی پریناتال
- دیستوشی شانه
- خونریزی بیش از حد
بیشتر بخوانید : مرگ مادر در دوران بارداری و زایمان
درمان مشکلات پس از زایمان
برای درمان مشکلات زایمان از این روش ها استفاده می شود:
- جراحی : وقتی درد کمربند لگنی قابل کنترل نباشد جراحی انجام می شود
- توانبخشی : جهت کنترل درد
- سقط جنین : جهت پیشگیری از آسیب ها یا مرگ مادر در موارد حاملگی خارج از رحم
خود مراقبتی برای مشکلات بعد از زایمان
اقدامات خود مراقبتی که در زیر آمده و یا تغییرات سبک زندگی به درمان یا کنترل مشکلات پس از زایمان کمک می کنند:
- رژیم غذایی سالم داشته باشید : غذاهای سالم در کاهش مشکلات زایمان موثر هستند
- ورزش منظم : برای سلامت بدن ورزش منظم انجام دهید
- حفظ وزن مناسب برای بدن
سخن پایانی
برخی از رایج ترین مشکلات رایج در زایمان عبارتند از:
- زایمان زودرس یعنی وقتی زایمان زودتر از هفته ۳۷ رخ دهد.
- پارگی زودرس کیسه آب که در صورت عدم شروع زایمان، خطر عفونت افزایش می یابد.
- مشکل در جفت مثل پوشانده شدن دهانه رحم توسط جفت، جدا شدن جفت از رحم قبل از زایمان یا محکم چسبیدن آن به رحم
- زایمانی که پیشرفت نمی کند و زمانی رخ می دهد که انقباضات ضعیف هستند، دهانه رحم باز نشده یا برای باز شدن زمان زیادی نیاز دارد، نوزاد در وضعیت درستی قرار نگرفته، نوزاد بسیار بزرگ و لگن بسیار کوچک است و بنابراین نوزاد نمی تواند وارد کانال واژن شود.
- ضربان قلب نا منظم که اغلب مشکل ایجاد نمی کند اما اگر قلب بسیار سریع یا بسیار آرام بزند نشانه عدم اکسیژن رسانی به نوزاد خواهد بود.
- مشکلات مربوط به بند ناف مثل گیر کردن بند ناف اطراف دست، پا یا گردن نوزاد. همچنین در صورت خروج بند ناف زودتر از نوزاد، مشکلاتی ایجاد می شود.
- مشکل در طرز قرارگیری نوزاد مثل حالت بریچ که یعنی پاهای کودک پایین و سر در بالا است.
- دیستوشی شانه که یعنی سر نوزاد بیرون می آید اما شانه گیر می کند.
- آسفیکسی پریناتال وقتی اتفاق می افتد که نوزاد اکسیژن کافی در رحم در زمان زایمان یا حین دنیا آمدن یا بعد از تولد دریافت نمی کند.
- پارگی پرینه که همان پارگی واژن و بافت اطراف است.
- خونریزی بیش از حد وقتی رخ می دهد که زایمان سبب پارگی رحم شده یا اینکه مادر نتواند جفت را بعد از زایمان دفع کند.
- حاملگی پس از ترم که یعنی بارداری بیش از ۴۲ هفته طول بکشد.
زایمان تجربه ای زیبا و منحصر به فرد است. وقتی فرد از خود مراقبت نمی کند و تحت نظارت پزشک متخصص زنان و زایمان نباشد اوضاع بارداری پیچیده خواهد شد.
در نتیجه نوزاد دچار عوارض می شود. در این صورت دیسترس جنینی و زایمان زودرس زندگی مادر و نوزاد را در معرض خطر قرار می دهد.
هر وقت متوجه موضوعی غیر طبیعی دردوران بارداری و مشکلات بعد از زایمان شدید به کلینیک دکتر عاطفه نظری مراجعه کنید.
شماره تلفن های تماس برای دریافت نوبت از کلینیک دکتر عاطفه نظری
09036830686 – 02165833148 – 02166661879
سایر اطلاعات تماس همراه با آدرس کلینیک صفحه تماس با ما
