تعریف بالینی ناباروری توسط سازمان بهداشت جهانی به این صورت است: ” بیماری و مشکل در سیستم تولید مثل و شکست در بروز بارداری با رابطه جنسی بدون محافظت برای از ۱۲ ماه یا بیشتر.”
فاکتورهای بسیاری مثل ژنتیک، محیط و بیماری ها با خطر بروز ناباروری در ارتباط هستند.
در حالی که ناباروری هم مردان و هم زنان را درگیر می کند، تمرکز اکثر تحقیقات بر روی زنان است.
چند درصد از ناباروری مربوط به زنان است
حدود ۹ درصد از مردان و ۷ درصد از زنان در سنین باروری مشکلات باروری دارند.
- در یک سوم از زوج های نابارور، مشکل از مردان است.
- در یک سوم از زوج های نابارور، مشکل قابل شناسایی نیست و یا اینکه هم مردان و هم زنان دخیل هستند.
- در یک سوم از زوج های نابارور، مشکل از زنان است.
تحقیقات نشان داده اند بعد از یک سال رابطه جنسی بدون محافظت، ۱۲ تا ۱۵ درصد از زوجین قادر به بارداری نیستند و بعد از دو سال ۱۰ درصد از زوجین دارای فرزند نمی شوند.
در زوج های جوان تر از ۳۰ سال که عموماً سالم هستند، ۴۰ تا ۶۰ درصد در سه ماهه اول اقدام برای بارداری موفق می شوند.
باروری با افزایش سن، هم در زنان و هم مردان کاهش می یابد اما تاثیر سن در زنان بیشتر است.
قدرت باروری در زنان در دهه ۳۰ زندگی در مقایسه با اوایل دهه ۲۰ تقریباً به نصف می رسد.
همچنین شانس بارداری بعد از ۳۵ سالگی تا حد زیادی کاهش می یابد. باروری مردان هم با افزایش سن به مرور کم می شود.
علل رایج ناباروری زنان
تحقیقات متعددی نشان داده اند توانایی زنان برای بارداری با افزایش سن کاهش می یابد. همچنین مصرف فست فودها، دخانیات و مشروبات الکلی موجب ناباروری در زنان می شوند.
علل رایج ناباروری زنان عبارتند از:
ناباروری با علل واژینال
انسداد واژن که در آن ورود آلت تناسلی به داخل واژن با مشکل مواجه خواهد شد. این انسداد ها عبارتند از:
- پرده بکارت بسته
- واژن به شدت تنگ
- عفونت های دردناک واژن
ناباروری با علل مرتبط با دهانه رحم
بیوپسی مخروطی یا کانیزاسیون با لیزر سبب کاهش میزان مخاط شده که روی حرکت اسپرم تاثیر می گذارد.
- وجود آنتی بادی های ضد اسپرم
- دهانه رحم مسدود شده (بسیار نادر)
ناباروری با علل مرتبط با رحم
- آنومالی های مادرزادی
- سندرم آشرمن
بیشتر بخوانید : سوالات رایج ناباروری و مراجعه به پزشک
ناباروری های مرتبط با لوله ها
- عفونت های مزمن لگن
- تخریب انتهای فیمبریال
- چسبندگی ها
- کوتاهی لوله ها (کمتر از ۴ سانتی متر)
- تومور لوله ها که روی عملکرد آنها تاثیر می گذارد
اختلال عملکرد تخمدان
- بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک
- عدم عملکرد طبیعی تخمدان ها
- نارسایی هیپوفیز
- نارسایی هیپوتالاموس
- مشکل در غدد درون ریز
آندومتریوز
آندومتریوز که وجود بافت های آندومتریال در خارج از حفره آندومتر است و روی باروری با ایجاد کیست شکلاتی (یا آندومتریوم) و چسبندگی تاثیر می گذارد.
علل رایج ناباروری مردان
علل رایج ناباروری مردان عبارتند از:
اختلالات اسپرم
اسپرم بی کیفیت و کم تعداد، از رایج ترین علل ناباروری مردان است. اختلالات اسپرم بارداری زن را مشکل می سازد یعنی اگر اسپرم نا بالغ و بد شکل بوده یا قادر به شنا نباشد.
در برخی موارد، ممکن است فرد اسپرم کافی نداشته باشد.
مشکل ساختاری
مشکلات ساختاری در اندام های تولید مثل باعث توقف جریان منی شده و علت اصلی آن ژنتیک، مشکلات مادرزادی، عفونت ها و بیماری های التهابی است.
اگر جریان اسپرم مسدود شود هرگز به تخمک نرسیده و بارداری رخ نمی دهد.
به رغم این موضوع، سایر فاکتورها بعد از آزمایش های باروری مردان مشخص می شود از جمله آزمایش تحلیل اسپرم، معاینه فیزیکی، سابقه پزشکی و بیماری ها، آزمایش های هورمونی و ژنتیک.
ناباروری بی دلیل
برای ناتوانی در بارداری بعد از دو سال رابطه جنسی مکرر بدون جلوگیری، تحقیقات بسیاری جهت توضیح این مشکل انجام شده است. برخی از این دلایل به شرح زیر هستند:
- وجود مقادیری از اسید های چرب در اسپرم
- کلاسینوز دهانه رحم
- علل روانی
بیشتر بخوانید : راه کارهای درمان نازایی و ناباروری
درمان ناباروری در زنان
درمان موثر ناباروری زنان بر پایه سن زن، وضعیت سلامت او، ترجیحات و جزئیات بیشتر متغیر است و پزشک متخصص زنان و زایمان درباره آنها با بیمار مشورت می کند.
گزینه های درمانی کمتر تهاجمی اما در عین حال موثر برای ناباروری عبارتند از:
- در برخی زنان تغییرات سبک زندگی مثل حفظ وزن مناسب، ترک سیگار یا کاهش حجم ورزش باعث بهبود وضعیت باروری می شود.
- استفاده از داروهای تحریک تخمک گذاری سبب آزاد شدن تخمک شده که همین امر اختلالات تخمک گذاری را رفع می کند.
- روش IUI تا حد بسیاری شانس بارداری را با قرار دادن مستقیم اسپرم به داخل رحم افزایش می دهد.
- جراحی های کمتر تهاجمی هم برای رفع هرگونه مشکل ساختاری مثل فیبروم ها ضروری است.
فیبروم روی باروری زنان تاثیر منفی می گذارد و جراحی آن هم زمان با لاپاروسکوپی تشخیصی انجام می شود.
روش های تهاجمی تر برای درمان ناباروری زنان
- روش ivf که از تکنیک های پیشرفته برای باروری تخمک با اسپرم در محیط آزمایشگاهی استفاده می کند. تخمک بارور شده یا همان رویان داخل رحم کاشته می شود.
- به منظور استفاده از بهترین رویان ممکن با روش ivf، متخصص باروری از آزمایش PGT (آزمایش ژنتیک قبل از کاشت) استفاده خواهد کرد.
این آزمایش رویان ها را برای وجود مشکلات ژنتیکی، اختلالات و سایر فاکتورهای مانع از کاشت موفق یا ادامه بارداری تا زمان زایمان ارزیابی می کند.
- زنانی که نمی توانند از تخمک خود استفاده کنند، می توانند تخمک اهدایی یا رویان اهدایی بگیرند.
- افرادی که قادر به حفظ بارداری نیستند (به علت مشکلات رحم یا بیماری ها) می توانند از رحم اجاره ای استفاده کنند.
در این شیوه زن دیگری، تخمک و اسپرم لقاح یافته مادر و پدر اصلی (یا اسپرم و یا تخمک اهدایی) را درون رحم خود تا زمان زایمان حمل می کند.
برای تشخیص و درمان علل ناباروری در زنان و مردان می توانید به کلینیک دکتر عاطفه نظری مراجعه کنید.
شماره تلفن های تماس برای دریافت نوبت
09036830686 – 02165833148 – 02166661879
سایر اطلاعات تماس همراه با آدرس کلینیک صفحه تماس با ما
