سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم سرطانی است که از سلول های دیواره دهانه رحم شروع می شود یعنی انتهای پایینی و باریک رحم که به کانال واژن ختم شده است.
اغلب، دهانه رحم درگیر عفونت HPV شده که منجر به بروز تغییرات در سلول های دهانه رحم خواهد شد. سپس این وضعیت تبدیل به سرطان می شود.
شاید دهه ها طول بکشد تا عفونت HPV سرطانی شود به همین علت احتمال تشخیص پیش سرطان دهانه رحم بسیار زیاد است.
علائم سرطان دهانه رحم
علائم سرطان دهانه رحم عبارتند از:
- خونریزی واژن که غیر طبیعی است از جمله خونریزی حین رابطه جنسی یا بعد از آن، بین پریودها یا بعد از یائسگی، پریودهای سنگین تر از همیشه
- تغییر در ترشحات واژن
- درد حین رابطه جنسی
- درد پایین کمر بین استخوان ران یا زیر شکم. اگر مشکلات دیگری مثل فیبروم یا آندومتریوز داشته باشید علائم مشابه خواهند بود
شاید به این علائم عادت کرده باشید اما حتماً در صورت تغییر آنها، بدتر شدن یا هرگونه مورد غیر طبیعی با پزشک تماس بگیرید.
انواع سرطان دهانه رحم
سرطان های بدون عامل HPV
انواع نادر تومور در دهانه رحم ایجاد می شوند که مرتبط با عفونت HPV نیستند و عبارتند از:
- نورآندوکرین کارسینوماها (NECC) که نوع نادری از سرطان است و در چندین نقطه ایجاد می شود از جمله دهانه رحم
- کارسینومای سلولی کوچک که زیر شاخه بسیار نادری از سرطان نوروآندوکرین است و از دهانه رحم منشا می گیرد
- برخی انواع سرطان های نادر که اغلب در سایر بخش های بدن رخ می دهند و در دهانه رحم هم ایجاد می شوند از جمله ملانوما، سارکوما یا لمفوما
- سرطان های مرتبط با HPV
- اکثر سرطان های دهانه رحم با عفونت HPV در ارتباط بوده و بر پایه شکل سلول ها زیر میکروسکوپ هستند یعنی:
- کارسینومای سلول سنگ فرشی که در سلول های اکتوسرویکس یا سطح دهانه رحم ایجاد می شوند و از هر ۱۰ مورد سرطان دهانه رحم ۹ مورد از این نوع است
- آدنوکارسینوما که از سلول های گلاندولار آندوسرویکس (کانال داخلی رحم) یا کانال سرویکال که کمتر رایج است تشکیل شده است
- کار سینومای آدنوسنگفرشی که گاهی اوقات کارسینومای میکس نامیده می شود، سرطان های دهانه رحم با سلول سنگفرشی و ویژگی های آدنوکارسینوما هستند.
مراحل سرطان دهانه رحم
گرید سرطان دهانه رحم سرعت رشد و گسترش آن را توصیف می کند. استیج یا مرحله، سایز و وسعت پخش سرطان را معلوم خواهد کرد.
پزشک طبق استیج و گرید سرطان، نوع درمان مناسب فرد را مشخص می کند. گرید موارد زیر را نشان می دهد:
- میزان تفاوت سلول های سرطانی با سلول های سالم
- نحوه رفتار سلول های سرطانی در بدن از جمله سرعت رشد و گسترش آنها
استیج، موارد زیر را نشان می دهد:
- سایز سرطان
- احتمال گسترش سرطان
بیشتر بخوانید : زخم دهانه رحم چیست و چگونه درمان میشود
گرید سرطان دهانه رحم
پاتولوژیست یا هیسترپاتولوژیست، متخصص نحوه عملکرد بیماری ها در بدن است. این پزشکان سلول ها را در زیر میکروسکوپ بررسی می کنند تا به آنها گرید ۱ تا ۳ بدهند:
- گرید ۱ : سلول ها مشابه سلول های سالم بوده و تمایل به رشد آهسته به نسبت سایر گریدها دارند.
- گرید ۲ : این سلول ها اندکی شبیه سلول های سالم هستند و ممکن است کمی سریع تر رشد کنند.
- گرید ۳ : این سلول ها از سلول های سالم بسیار متفاوت هستند و سریع تر رشد می کنند. به بیان دیگر سریع تر گسترش می یابند.
سرطان گرید ۳ به درمان های شدید تر از گرید های پایین احتیاج دارد.
مرحله بندی سرطان دهانه رحم
با ایجاد سرطان، سلول‌های سرطانی رشد کرده و تکثیر می یابند، در نتیجه تومور تشکیل می شود.
تومور از سایز کوچک آغاز شده و در محدوده کوچکی است. سپس بزرگ تر شده به نقاط اطراف می رسد که اصطلاح “پیشرفت موضعی” به آن اطلاق می شود.
در نهایت سرطان به سایر نقاط بدن سرایت کرده که در واقع مرحله پیشرفته است. در اینجا توضیحی اجمالی درباره مرحله بندی سرطان آورده شده که توضیح میزان گسترش سرطان در بدن است و این که چگونه آن مرحله بر درمان تاثیر می گذارد:
- مرحله I : سرطان محدود به دهانه رحم است
- مرحله II : سرطان از دهانه رحم و رحم عبور کرده اما هنوز به دیواره لگن یا پایین واژن نرسیده است
- مرحله III : سرطان به بخش پایینی واژن یا دیواره لگن رسیده است
- مرحله IV : سرطان به مثانه، راست روده یا نقاط دورتر مثل ریه ها یا استخوان ها رسیده است.
نوع درمان پیشنهادی توسط پزشک بستگی به مرحله سرطان دارد.
پیشگیری و تست های غربالگری سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم تنها سرطان حوزه زنان با ابزارهای موثر در پیشگیری و غربالگری است.
آزمایش HPV
اکثر سرطان های دهانه رحم با عامل HPV ایجاد می شوند که با رابطه جنسی انتقال می یابد. در بسیاری از افراد، این ویروس روی سلول های دهانه رحم بدون هیچ علائمی تاثیر می گذارد.
در برخی بیماران، عفونت HPV تغییراتی بر سلول های دهانه رحم ایجاد می کند که منجر به بروز پیش سرطان و پیشرفت به سمت سرطان خواهد شد.
خوشبختانه واکسن افراد را از سویه های مختلف HPV که سرطان زا هستند محافظت می کند.
این واکسن ها برای دختران و پسران از سن ۹ سالگی تجویز می شود و تا ۴۵ سالگی قابل تزریق است.
واکسینه شدن در مقابل HPV در پیشگیری از ابتلا به بیماری و سرطان موثر خواهد بود.
تست پاپ اسمیر
تست پاپ اسمیر راهی جهت غربالگری تغییرات پیش سرطانی یا سرطان دهانه رحم است. در طول انجام این تست، پزشک با اسپکلوم واژن را باز کرده از دهانه رحم سلول ها را با فرچه جمع می کند.
این سلول ها در آزمایشگاه بررسی می شوند تا هرگونه تغییر پیش سرطانی یا سرطان مشخص شود.
تست های تشخیص HPV هم اطلاعاتی درباره خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم فراهم می کنند.
این تست ها تعداد ابتلای افراد را به شدت کاهش داده چون پزشکان تغییرات پیش سرطانی را قبل از بروز سرطان درمان می کنند.
همه زنان بالای ۲۱ سال باید تست غربالگری سرطان دهانه رحم را مرتب انجام دهند. با اینکه تست پاپ اسمیر معمولاً حین معاینه با اسپکلوم انجام می شود، اما پزشک ممکن است معاینه اسپکلوم را به دلایل دیگر، بدون جمع آوری نمونه جهت پاپ اسمیر انجام می دهد.
همچنین، تست پاپ اسمیر و HPV فقط سرطان دهانه رحم را نشان می دهند و سرطان تخمدان، با این تست یا آزمایش HPV تشخیص داده نمی شود.
تشخیص سرطان دهانه رحم
اگر نتیجه تست غربالگری سرطان دهانه رحم غیر طبیعی بود و سلول های پیش سرطانی یا سرطانی را نشان داد و یا علائم غیر طبیعی همچون خونریزی غیر طبیعی واژینال، درد حین رابطه جنسی داشتید، تست های بیشتری توسط پزشک تجویز می شوند از جمله:
- معاینه فیزیکی که شامل معاینه لگن، ارزیابی غدد لنفاوی کشاله ران و بررسی سابقه پزشکی می شود
- کولپوسکوپی که در آن بعد از ورود اسپکلوم به واژن، دهانه رحم با کولپوسکوپ مشاهده می شود.
در این صورت هرگونه نقطه پیش سرطانی شده یا سرطانی مشخص خواهد شد و اندکی از بافت به عنوان نمونه برداشته می شود
- کورتاژ آندوسرویکال که برای تعیین وجود سلول های غیر طبیعی در کانال آندوسرویکال انجام می شود
- بیوپسی مخروطی یا کانیزاسیون که در آن بافت به شکل مخروطی از دهانه رحم برداشته خواهد شد.
گاهی اوقات به آن برش الکترو سرجیکال قوسی (LEEP) می گویند یعنی وسیله ای با سیم نازک و گرم قسمت غیر طبیعی را برش می دهد.
این روش در مطب انجام می شود و بیوپسی مخروطی هم نیازمند محیط جراحی است و سرپایی صورت می گیرد.
بیشتر بخوانید : بیوپسی دهانه رحم | جزئیات تست و نتایج آن
عوامل خطرساز در بروز سرطان دهانه رحم
- ویروس پاپیلومای انسانی HPV با سرطان دهانه رحم مرتبط است. HPV اغلب از طریق آمیزش انتقال می یابد
- سویه های ویروس که سرطان زا هستند توسط واکسن HPV هدف قرار گرفته می شوند. واکسن HPV فرد را در مقابل سرطان دهانه رحم حفظ می کند
- سیگار کشیدن خطر تبدیل عفونت HPV به تغییرات سرطانی دهانه رحم را افزایش می دهد.
- چون اکثر سرطان های دهانه رحم به علت عفونت ویروسی ایجاد می شند، بیماری ها یا داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی سبب افزایش خطر ابتلا به HPV و سرطان دهانه رحم خواهند شد
بیماری هایی مثل HIV، بیماری های خود ایمنی یا مصرف داروهایی مثل استروئید ها یا سرکوب کنندگان سیستم ایمنی بعد از پیوند عضو، از این دست بیماری ها هستند.
درمان سرطان دهانه رحم
برای سرطان ها در مراحل اولیه، جراحی به تنهایی کافی است (به بیان دیگر جراح نقطه درگیر شده را برش داده و درمان می شوید).
انواعی از روش های جراحی برای این نوع سرطان وجود دارد. پزشکان بهترین نوع شیوه جراحی را بر پایه گسترش سرطان و رسیدن آن به نقطه دورتر از دهانه رحم مشخص می کنند.
بیوپسی مخروطی
بیوپسی مخروطی تنها درمان برای سرطان دهانه رحم در سطوح اولیه است که در مطب انجام می شود.
در این شیوه قدرت باروری تا حد بسیاری تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. پزشک لایه ای از سلول های غیر طبیعی را از دیواره دهانه رحم با LEEP، اسکالپل یا لیزر برمی دارد.
این روش به تشخیص، درمان و حتی رفع سرطان کمک می کند چون تمامی سلول های سرطانی را از بین می برد.
چون سرطان هنوز به عمق دهانه رحم نفوذ نکرده یا به اطراف گسترش نیافته است، هدف آن برداشتن کامل سرطان خواهد بود.
بعد از بیوپسی مخروطی، با چند دقیقه استراحت به منزل می روید و بعد از یکی دو روز به فعالیت های طبیعی خود برمی گردید.
تا زمان بهبودی کامل چیزی وارد واژن نکنید و حداقل دو هفته جهت برداشتن هرگونه وسیله سنگین یا ورزش سخت صبر کنید.
بیوپسی مخروطی در مرحله یکِ سرطان دهانه رحم و عدم گسترش سرطان به عمق دیواره یا رسیدن به غدد لنفاوی قابل انجام است.
اگر سلول های سرطانی به عمق دیواره نفوذ کنند، بیوپسی دیگری انجام شده و یا تراکلکتومی رادیکال تجویز می شود.
هیسترکتومی ساده
در این عمل که با بیهوشی عمومی انجام می شود، دهانه رحم و رحم برداشته شده اما تخمدان ها، واژن و غدد لنفاوی لگن که مایع لنفاوی را از لگن گرفته و تصفیه می کنند، سر جای خود باقی می مانند.
در این صورت برای بارداری، تخمک فرد بیمار با اسپرم در محیط آزمایشگاهی لقاح یافته و جنین در رحم فرد دیگری رشد خواهد کرد.
انواع مختلفی از هیسترکتومی ساده وجود دارد. همه انواع هیسترکتومی ها صرف نظر از روش، به ۶ هفته استراحت کامل لگنی احتیاج دارند (بدون بلند کردن وزنه بیش از ۲۰ تا ۳۰ کیلو، بدون انجام حرکات اسکات، بدون دخول واژینال، بدون تامپون و دوش واژینال).
روش های مختلف هیسترکتومی عبارتند از:
- هیسترکتومی شکمی : جراح رحم را از طریق برش شکمی برمی دارد. این نوع جراحی نیازمند ۳ تا ۵ روز اقامت در بیمارستان است.
- هیسترکتومی واژینال : جراح رحم را از طریق واژن برمی دارد. این جراحی نیازمند ۱ تا ۲ روز اقامت در بیمارستان است.
- هیسترکتومی لاپاروسکوپی : جراح برش های کوچکی روی شکم زده و ابزارهای کوچکی وارد آنها می کند.
از وسایل خاصی برای برش اطراف رحم استفاده می شود و سپس رحم از طریق برشی در واژن برداشته خواهد شد.
مثل هیسترکتومی واژینال، این جراحی نیازمند ۱ تا ۲ روز اقامت در بیمارستان است.
می توانید در مرحله یک سرطان دهانه رحم،هیسترکتومی ساده انجام بدهید یعنی وقتی که سرطان به غدد لنفاوی اطراف نرسیده و نگران قدرت باروری خود نیستید.
برای تشخیص و درمان سرطان دهانه رحم می توانید به کلینیک دکتر عاطفه نظری مراجعه کنید.
شماره تلفن های تماس برای دریافت نوبت از کلینیک دکتر عاطفه نظری
09036830686 – 02165833148 – 02166661879
سایر اطلاعات تماس همراه با آدرس کلینیک صفحه تماس با ما
