مرگ مادر در دوران بارداری و زایمان

حقایقی درباره مرگ مادران در دوران بارداری و زایمان

• در سال ۲۰۱۷ هر روز حدود ۸۱۰ زن به علل قابل پیشگیری مرتبط با بارداری و زایمان از دنیا می روند.
• بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۷ نرخ مرگ و میر مادران (تعداد مرگ و میر از هر هزار زایمان زنده) در سرتاسر دنیا ۳۸ درصد کاهش یافت.
• ۹۴ درصد از تمامی مرگ و میر مادران در بین کشورهایی با درآمد بسیار پایین و متوسط به پایین رخ می ‌دهند.
• نوجوانان (سنین ۱۰ تا ۱۴) در خطر بالایی برای عوارض احتمالی زایمان و مرگ قرار دارند
• مراقبت های حرفه ای قبل و در طول بارداری و بعد از زایمان می توانند زندگی مادر و نوزاد را نجات دهند.

آمار مرگ مادران در دوران بارداری به طرز غیر قابل باوری زیاد است. در سال ۲۰۱۷ حدود ۲۹۵ هزار زن در دوران بارداری و بعد از زایمان از دنیا رفتند. اکثریت این مرگ و میرها (۹۴ درصد) در خانواده ‌هایی با درآمد پایین رخ داد و بیشتر آنها قابل پیشگیری بود.

کشورهای جنوب صحرای آفریقا و جنوب آسیا بیشترین سهم را یعنی ۸۴% (۲۵۴ هزار) در مرگ و میر مادران در کل دنیا در سال ۲۰۱۷ داشتند.

کشورهای جنوب صحرای آفریقا به تنهایی دو سومِ (۱۹۶هزار) این مرگ ها را به خود اختصاص دادند.

سهم کشورهای جنوب آسیا حدود یک پنجم (۵۸هزار) بود. بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۷ جنوب آسیا بیشترین کاهش را در مرگ و میر مادران داشت: یعنی کاهش حدود ۶۰ درصدی (از ۳۸۶ به ۱۵۷).

به رغم مرگ و میر بسیار بالای مادران در جنوب صحرای آفریقا در سال ۲۰۱۷، این ناحیه به عنوان یک منطقه فرعی از سال ۲۰۰۰ به کاهش ۴۰ درصدی مرگ و میر مادران (نزدیک به ۴۰ درصد) دست یافت.

به علاوه، چهار منطقه فرعی دیگر آمار مرگ مادران در دوران بارداری را تقریباً به نصف رساندند: آسیای مرکزی، اروپا و آفریقای شمالی.

در مجموع، نرخ مرگ و میر مادران در کشورهای کمتر توسعه یافته به زیر ۵۰ درصد رسید.

مرگ مادر در دوران بارداری در چه مناطقی اتفاق می ‌افتد؟

نرخ بالای مرگ مادر در دوران بارداری در برخی از نقاط دنیا، بازتاب دهنده نابرابری در دسترسی به سرویس های بهداشتی بوده و نشان دهنده شکاف بین فقیر و غنی است.

در سال ۲۰۱۷ مرگ و میر مادران در کشورهای کم درآمد از هر ۱۰۰ هزار نفر، ۴۶۲ مورد بود در حالی که این مقدار در کشورهای پر درآمد ۱۱ مورد از هر ۱۰۰ هزار نفر مشخص شد.

در سال ۲۰۱۷، ۱۵کشور از نظر وضعیت شکننده، در حالت «هشدار بسیار بالا» یا «هشدار بالا» در نظر گرفته شدند.

این کشورها عبارتند از سودان جنوبی، سومالی، جمهوری آفریقای مرکزی، یمن، سوریه، سودان، جمهوری دموکراتیک کنگو، چاد، افغانستان، عراق، هاییتی، گینه، زیمباوه، نیجریه، اتیوپی.

میزان مرگ مادر در دوران بارداری در سال ۲۰۱۷ در سوریه ۳۱ و سودان جنوبی ۱۱۵۰ مورد بود.

بیشترین خطر مرگ و میر مادران برای نوجوانان زیر ۱۵ سال بوده و عوارض بارداری و زایمان در میان ۱۰ تا ۱۹ ساله ها (در مقایسه با ۲۰ تا ۲۴ ساله ها) بسیار بیشتر است.

زنان در کشورهای کمتر توسعه یافته به طور متوسط بارداری های بیشتری را نسبت به زنان در کشورهای پیشرفته تجربه می کنند.

خطر مرگ و میر مادر در طول زندگی یک زن به این صورت است که احتمال مرگ زن ۱۵ ساله به دلیل مشکلات مربوط به بارداری و زایمان های زیاد، جود دارد.

مرگ مادران در دوران بارداری به چه دلیل اتفاق می افتد؟

برخی زنان به دلیل عوارض و بیماری ها در طول بارداری و زایمان فوت می کنند. اکثر این عوارض در دوران بارداری ایجاد شده و قابل پیشگیری و درمان هستند.

سایر مشکلات ممکن است از قبل از بارداری وجود داشته باشند اما در دوران بارداری بدتر می شوند.

مشکلات اصلی ای که حدود ۷۵ درصد از مرگ و میرها را شامل می ‌شوند عبارتند از:

• خونریزی شدید (مخصوصا بعد از زایمان)
• عفونت (مخصوصا بعد از زایمان)
• فشار خون بالا در دوران بارداری (پره اکلامپسی و اکلامپسی)
• عوارض زایمان
• سقط نا ایمن

سایر علل شامل عفونت هایی همچون مالاریا یا بیماری های مزمن همچون دیابت و مشکلات قلبی می شوند.

بیشتر بخوانید : 4 عارضه و مشکل رایج در بارداری

زندگی زنان چگونه نجات پیدا می کند؟

اکثرموارد مرگ مادر در دوران بارداری قابل پیشگیری هستند چرا که راه حل های مناسبی برای پیشگیری یا کنترل این مشکلات وجود دارند.

همه زنان به مراقبت های با کیفیت بالا در بارداری و بعد از زایمان نیاز دارند. سلامت مادر و نوزاد بسیار به هم مرتبط هستند.

حضور فرد متخصص در زمینه زنان و زایمان در حین تولد نوزاد بسیار مهم است. کنترل و درمان مناسب، تفاوت بین زندگی و مرگ مادر و نوزاد را رقم می زند.

خونریزی شدید بعد از تولد، در صورت عدم رسیدگی صحیح می تواند مادر سالم را طی چند ساعت بکُشد.

تزریق سریع اُکسی توسیک بعد از تولد نوزاد خطر خونریزی را کم می کند. عفونت بعد از تولد نوزاد با رعایت بهداشت، تشخیص زود هنگام علائم اولیه عفونت و درمان به موقع قابل پیشگیری است.

پزشک باید پره اکلامپسی را به موقع تشخیص دهد قبل از اینکه تشنج (کلامپسی) و سایر مشکلات مرگبار آغاز شوند.

کنترل و نظارت بر استفاده از داروهایی مثل منیزیم سولفات برای درمان پره اکلامپسی، خطر بروز اکلامپسی را کاهش می دهد.

برای پیشگیری از مرگ مادران در دوران بارداری باید از بارداری های ناخواسته پیشگیری کرد.

تمامی زنان از جمله نوجوانان نیازمند دسترسی به وسایل پیشگیری از بارداری، خدمات سقط جنین در محدوده قانون و مراقبت های بعد از سقط هستند.

بیشتر بخوانید : کلینیک زایمان طبیعی در تهران ، مزایا و آنچه باید بدانید

چرا زنان مراقبت های لازم را دریافت نمی کنند؟

زنان فقیر در نقاط دور افتاده، اقدامات بهداشتی، پزشکی، درمانی بسیار اندکی دریافت می‌ کنند. این مورد بیشتر در نواحی ای که تعداد افراد متخصص بسیار اندک است، مثل جنوب صحرای آفریقا و جنوب آسیا دیده می ‌شود.

طبق جدیدترین داده ها، در کشورهای ثروتمند و متوسط به بالا، در بیش از ۹۰ درصد از تمامی زایمان ها، مامایی متبحر، پزشک یا پرستار حضور دارد.

اما فقط در کمتر از نیمی از تمامی زایمان ها در کشورهای فقیر و متوسط به پایین، فرد متخصص حضور پیدا می کند.

فاکتورهای اصلی ای که زنان را از دریافت مراقبت های خاص در دوران بارداری و بعد از زایمان محروم می ‌کنند عبارتند از:

• فقر
• دوری از امکانات
• عدم دسترسی به اطلاعات و آگاهی
• کمبود یا عدم وجود خدمات باکیفیت
• عقاید فرهنگی

برای بهبود وضعیت سلامت مادر، موانعی که دسترسی مادران به خدمات را محدود می کنند باید شناسایی شده و به سیستم سلامت معرفی شوند.

اهداف توسعه پایدار و مرگ و میر مادران در دوران بارداری

در راستای اهداف توسعه پایدار، کشورها با نیل به دستیابی به کاهش موارد مرگ مادران در دوران بارداری تا سال ۲۰۳۰ متحد شدند.

یکی از این هدف ها، «کاهش مرگ و میر مادران در دنیا به کمتر از ۷۰ مورد در هر ۱۰۰ هزار تولد» است.

همچنین «نرخ مرگ و میر مادران در هیچ کشوری نباید بیشتر از دو برابر میانگین جهانی باشد».

واکنش سازمان بهداشت جهانی WHO

بهبود وضعیت سلامت مادران یکی از اولویت های اصلی سازمان بهداشت جهانی است.

سازمان بهداشت جهانی در جهت کاهش موارد مرگ مادران در دوران بارداری، با افزایش مدارک تحقیق، ارائه دستورالعمل های بالینی بر پایه مدارک، تنظیم استاندارد های جهانی و فراهم کردن حمایت تکنیکی برای به کارگیری سیاست های موثر عمل می‌ کند.

همان طور که در راهبرد پایان دادن به مرگ و میر قابل پیشگیری مادران تعریف شده است، سازمان بهداشت جهانی در حمایت از موارد زیر عمل خواهد کرد:

• رسیدگی به نا برابری ها در دسترسی به خدمات بهداشتی درمانی در دوران بارداری، زایمان و برای نوزادان
• تضمین پوشش سلامت همگانی برای مراقبت های بهداشتی جامع باروری مادر و نوزاد
• رسیدگی به تمامی علل مرگ و میر مادران، ناتوانی های باروری و مادری
• تقویت سیستم سلامت جهت جمع آوری داده های با کیفیت به منظور پاسخ به نیازها و اولویت زنان و دختران
• تضمین مسئولیت به منظور بهبود کیفیت مراقبت ها و برابری در دریافت خدمات

برای بررسی وضعیت جسمانی قبل و بعد از بارداری و دریافت خدمات مراقبت های حین بارداری و زایمان در تهران به کلینیک دکترعاطفه نظری متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.

شماره تلفن های تماس برای دریافت نوبت
09036830686 – 02165833148 – 02166661879
سایر اطلاعات تماس همراه با آدرس کلینیک صفحه تماس با ما